هەرێمی کوردستان
مەترسی لەسەر گەشتكردن بۆ ئێران دروستبووە ؟
نەوا-كاروان مەحمود // نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لە تاران دڵنیایی دەداتە هاووڵاتیانی هەرێم لە ئەگەری ئەنجامدانی گەشتكردن بۆ ئێران و ئەوەش دەڵێت: " هەمووان دڵنیایی ئەوە دەدەن شەڕ لەنێوان ئەمریكاو كۆماری ئیسلامی ئێران روونادات".
نازم عومەر دەباغ نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لە تاران بە رادیۆ نەوای راگەیاند، ئەوەی كە دەبینرێت لەئێستادا هەمووان دڵنیایی ئەوە دەدەن شەڕ لەنێوان ئەمریكاو كۆماری ئیسلامی ئێران روونەدات و بەپرسانی ئیرانیش جەخت لەوە دەكەنەوە كە ئەوەش گرتنەبەری رێگەی ئاشتییەو ئەو لێدوانانە هاندانێكن لەوبارەیەوە.
ئەوەشی وت: "پێم وانییە مەترسی هەبێت لەسەر هاتوچۆ و گەشتكردنی هاووڵاتیانی هەرێمی كوردستان بۆ كۆماری ئیسلامی ئێران چونكە ئەو شوێنانەی كە دەكەونە بەرئامانجی موشەكەكان ئەگەر شەڕەكە روبدات زۆر دوورە لە شوێنی هاتوچۆی هاووڵاتیان و ئەوانەشی لەوێن".
نازم عومەر دەباغ نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لە تاران راشیگەیاند، "وەكو خۆم گەشبینم بەوەی كە شەڕ ڕوونادات، لە پشتی پەردەش وەكو دەوترێت رەنگە سیاسەت ئاوس بێت بە زۆر شت كە رەنگە بیری لێنەكرێتەوە".
ئێران تا چەند ڕۆڵی هەیە لە ڕوداوەکانی هەرێمی کوردستاندا؟ وتووێژی نازم دەباغ لەگەڵ تەلەڤزیۆنی NRT
Media
لەسەر نەهاتنی حەسەن ڕوحانی بۆ هەرێم، نوێنەری حكومەتی هەرێم ڕوونكردنەوە دەدات
خەڵك-بەشی هەواڵ /// نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان ڕایدەگەیەنێت، هەرێمی كوردستان بەشێكە لە عیراق و هەر ڕێككەوتنێك لەگەڵ ئێران، هەرێمی كوردستانیش دەگرێتەوە و خودی بەرهەم ساڵحیش وەك كوردێك ئاگاداری ڕێككەتنەكانە.
نازم دەباغ نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لە ئێران بە ئاژانسی ئیسنای ئێرانی ڕاگەیاند، ئێمە بە گرنگییەوە لە سەردانەكەی حەسەن ڕوحانی سەرۆك كۆماری ئێران دەڕوانین بۆ عیراق.
وتیشی”سەردانەكەی ناوبراو پەیامێك بوو بە وڵاتانی ناوچەكە و جیهان كە ئێران و عیراق وەك دوو دراوسێ ڕۆڵێكی گرنگ دەگێڕن لە پێكهێنانی ئاشتی لە ناوچەكەدا و گوێ بەو فشارانە نادەن كە دەخرێتەسەریان”.
سەبارەت بە نەهاتنی حەسەن ڕوحانی بۆ هەرێمی كوردستان، نازم دەباغ ئاشكرایكرد، هەرێمی كوردستان بەشێكە لە عیراق، لەلایەكی دیكەشەوە لە سەردانەكەیدا حەسەن ڕوحانی كۆبوونەوەیەكی باشی لەگەڵ بەرهەم ساڵح سەرۆك كۆماری عیراق ئەنجامداوە كە ئەویش كوردە.
ئاشكراشیكرد، هەر ڕێككەوتنێك لەنێوان ئێران و عیراق ڕوویدابێت، سوودەكەی بۆ سەرجەم عیراقییەكانە، كە هەرێمیش بەشێكە لێی، هەڵبەتە خۆشحاڵتر دەبووین ئەگەر بیتوانیایە سەردانی ناوچەكەی بكردایە، بەڵام دەبێت هەموو هۆكارەكانیش نادیدە بگرین.
https://xelk.org/101194/
ڕوونکردنەوەیه‌ک سه‌باره‌ت به ئاڵوگۆڕیی له نێوان زیندانییەکانی ئێران لە هەرێمی کوردستان
نوێنه‌رایه‌تی حکوومه‌تی هەرێمی کوردستان له شاری تاران، سه‌باره‌ت به ئاڵوگۆڕیی له نێوان زیندانییەکانی ئێران لە هەرێمی کوردستان ڕوونکردنەوەیه‌ک بڵاوده‌کاته‌وه.
له‌م ڕوونکردنەوەیه‌دا هاتووه: لەبەر تەواونەبوونی رێوڕەسمی ڕەزامەندیی و کاری یاسایی زیندانییەکانی ئێران لە هەرێمی کوردستان، بۆ ماوەیەکی نادیار
دواکەوتەوە. بە تەواوبوونی پڕۆسەکە، ئاڵوگۆڕیی له نێوان زیندانییەکانی ئێران لە هەرێمی کوردستان تەواو دەکرێت.
نازم ده‌باغ: دڵنیانیم نه‌وتی كه‌ركوك بۆ ئێران راگیراوه یان نا
دواڕۆژ، سامان قوبادى ئه‌سته‌مه له‌م قۆناغه‌دا ئه‌و بازرگانانه‌ى هه‌رێمی كوردستان پاره‌یان له ئێران هه‌یه بتوانن وه‌ریبگرنه‌وه وه‌ك ئه‌وه‌ى نازم ده‌باغ، نوێنه‌رى حكومه‌تى هه‌رێم له تاران له‌چاوپێكه‌وتنێكی دواڕۆژدا رایده‌گه‌یه‌نێت و ده‌شڵێت: "دڵنیانیم هه‌نارده‌ی نه‌وتی كه‌ركوك بۆ ئێران راگیراوه یان نا".
دواڕۆژ: پاش چه‌ند مانگێگ له جێبه‌جێكردنى قۆناغى دووه‌مى گه‌مارۆكانى سه‌ر ئێران، ئه‌و وڵاته له رووى ئابورییه‌وه به‌رگه ده‌گرێت؟ نازم ده‌باغ: كۆمارى ئیسلامى ئێران تاقیكردنه‌وه‌ى له رابردوو وه‌رگرتووه، چه‌ند ساڵێك به‌ر له ئێستا هه‌موو دنیا گه‌مارۆیان خسته‌سه‌ر و توانى خۆى به‌ڕێوه‌به‌رێت، دواى رێككه‌وتنى (پێنج+یه‌ك) له‌مڕۆدا هه‌موو وڵاتانى جیهان ئه‌گه‌ر پشتیوانى نه‌كه‌ن دوژمنى نین، جگه له ئه‌مریكا و چه‌ند وڵاتێكى تر، گه‌لى ئێران ئێرانچێتى ده‌كه‌ن، به‌واتاى ئه‌وه‌ى وڵاتى خۆیان خۆشده‌وێت و خۆڕاگرن، به‌ڵام له‌هه‌مانكاتدا گه‌مارۆكه گاریگه‌ریى خراپى هه‌بووه له‌سه‌ر ئه‌م وڵاته، پشتیوانیكردنى ئه‌وروپا و چین و یابان له‌و رێككه‌وتنه‌ى باسكرا و به‌رده‌وامى بازرگانیكردن له‌گه‌ڵ ئێران، هۆكارێكه بۆ ئه‌وه‌ى كه له‌سه‌رپێى خۆى بوه‌ستێت، پێموایه ئێران به‌رگه‌ى ئه‌م گه‌مارۆیه ده‌گرێت، ئه‌گه‌ر بۆ مایه‌وه‌یه‌كى درێژیش بێت.
دواڕۆژ: كاریگه‌ریى گه‌مارۆكه تاچه‌ند ئاڵوگۆڕى بازرگانى نێوان هه‌رێم و ئێرانى لاواز كردووه؟ نازم ده‌باغ: ئاڵوگۆڕى بازرگانى سست كردووه، به‌تایبه‌ت به‌هۆى مه‌ترسى بازرگانه‌كانى هه‌رێم له به‌رزبوونه‌وه و دابه‌زینى نرخى دۆلار، به‌هۆى ئه‌و بارودۆخه‌ى تێیكه‌وتووه، ئێران هه‌ندێك له‌و مه‌واده سه‌ره‌تاییانه‌ى به دۆلار هاورده‌ى ده‌كرد و به‌رهه‌مى ترى لێدروست ده‌كرد نرخه‌كانیان به‌رێژه‌ى به‌رچاو به‌رزبووه‌ته‌وه، هاوكات رێگه‌نادات به رۆیشتنه ده‌ره‌وه‌ى هه‌ندێك پێداویستى وه‌ك ده‌رمان، چونكه به‌شى خۆى ناكات، به‌وهۆیه‌وه دابینكردنى پێداوییستیه‌كانى هه‌رێم له‌رێگه‌ى ئێرانه‌وه كه‌میكردووه، بۆیه ئێستا بازرگانانى كوردستان كه‌متر روو له ئێران ده‌كه‌ن و ئاراسته‌ى بازرگانییان گۆڕیوه.
دواڕۆژ: ئه‌ی قۆناغى دووه‌مى گه‌مارۆكه، ئابورى ئه‌و وڵاته‌ى به‌ره‌و كوێ بردووه؟ تاچه‌ند یه‌ده‌گى دۆلار له‌و وڵاته كه‌میكردووه؟ نازم ده‌باغ: ره‌نگدانه‌وه‌ى خراپى هه‌بووه له‌سه‌ر دۆخى ئه‌م وڵاته، هه‌روه‌ها گرانبوونى نرخى كاڵاكان به‌شێوه‌یه‌كى به‌رچاو، هاوكات سه‌ختبوونى هێنانى پێداویستییه‌كان له ده‌ره‌وه، له‌چه‌ند رۆژى رابردوودا به‌ریتانیا و فره‌نسا و ئه‌ڵمانیا چه‌ند رێكارێكیان ده‌ستنیشانكردووه تا پێداویستییه‌كانى وه‌ك ده‌رمان و خۆراك بۆ ئێران دابینبكه‌ن.
دواڕۆژ: سیاسه‌تى ئێران بۆ داهاتوو چۆن ده‌بێت؟ ئه‌و وڵاتانه كامانه‌ن پشتى ئێرانیان گرتووه؟ نازم ده‌باغ: هه‌نگاوه‌كانى ئێران بۆ ئه‌وه‌یه پارێزگارى له رێككه‌وتنى (پێنج+یه‌ك) بكات و پابه‌به‌ندى خۆی نیشانداوه، ئه‌مه‌ش ئاسانكارییه بۆ ئه‌وه‌ى له‌گه‌ڵ دنیاى ده‌ره‌وه په‌یوه‌ندییه‌كانى رانه‌گرێت، به‌ڵكو باشترى بكات، جگه له‌وه هه‌نگاوى تر ده‌هاوێت بۆ چاككردنى نرخى تمه‌ن به‌رامبه‌ر به دۆلار، هه‌روه‌ها دابینكردنى پێداویستییه‌كان، وه‌كو بینیمان نرخى دۆلارى ئه‌مریكى گه‌یشته 17 هه‌زار تمه‌ن، ئێستا له‌نێوان 10 بۆ 11 هه‌زار تمه‌ندایه، ئێران به‌هاى دۆلار به‌رامبه‌ر به تمه‌ن داده‌به‌زێنێت له‌و نرخه‌ى كه هه‌یه‌تى.
دواڕۆژ: رێككه‌وتنێك له‌نێوان بانكى ناوه‌ندى عێراق و ئێراندا كراوه، ورده‌كارییه‌كه‌ى چییه، تا چه‌ند بازرگانانى هه‌رێم به‌رژه‌وه‌ندییان تێدا هه‌یه؟ نازم ده‌باغ: هه‌ر رێككه‌وتنێكى ئابورى له‌نێوان ئه‌م دوو وڵاته سوودى بۆ هه‌رێم ده‌بێت، عێراق بڕیارده‌دات له‌شێوه‌ى پابه‌ندبوونى به‌و گه‌مارۆ ئابورییه‌ى كه له‌سه‌ر ئێران هه‌یه و هه‌رێم-یش له‌م چوارچێوه‌یه‌دایه، ئه‌و رێككه‌وتنه بۆ ئه‌و قه‌رزه كۆنانه‌یه كه نزیكه‌ى دوو ملیار دۆلار لاى حكومه‌تى عێراقه، هه‌روه‌ها ئه‌و پارانه‌ى كه تائێستا لاى عێراقه و نه‌دراوه به ئێران، به‌غدا به‌چه‌ند جارێك ئه‌م قه‌رزه ده‌داته‌وه، بانكى ناوه‌ندى به‌غدا پابه‌ندى نیشانداوه.
دواڕۆژ: ماوه‌یه‌كى زۆره بازرگانانى هه‌رێم پاره‌یان لاى بانك و بازرگانانى ئێرانه به‌هۆى گه‌مارۆكه‌وه نه‌توانراوه وه‌ربگیرێته‌وه، پێده‌چێت ئه‌م پارانه بگه‌ڕێندرێنه‌وه؟ نازم ده‌باغ: ته‌نها بازرگانى هه‌رێم نین، به‌ڵكو هه‌موو عێراقه، پاره‌كانیان له بانكه‌كانى ئێراندایه، ئه‌مه‌ش له‌چوارچێوه‌ى ئه‌و رێككه‌وتنه‌ى له‌نێوان هه‌ردولادا هه‌یه، ئه‌گه‌ر پێویست بكات ده‌بێت له‌رێگه‌ى دادگاكانى ئێران و عێراق و هه‌رێمى كوردستانه‌وه بڕیارى له‌سه‌ر بدرێت، تائێستا له‌لایه‌ن هه‌ولێر و به‌غداوه به‌ره‌سمى كارى له‌سه‌ر نه‌كراوه، ته‌نیا له‌رێگه‌ى شه‌خسیه‌وه بووه، ئاڵوگۆڕى پاره‌كان له‌رێگه‌ى سه‌رافه‌كان بووه نه‌ك به‌شێوه‌یه‌كى یاسایى و بانكى، بۆیه ئه‌سته‌مه له‌م قۆناغه‌دا پاره‌ى بازرگانانى هه‌رێم بگه‌ڕێنرێته‌وه، پێویستى به‌رێگه‌ى سازان و رێككه‌وتن هه‌یه له‌نێوان بازرگانه‌كان و لایه‌نى دووه‌م له‌ناو ئێراندا.
دواڕۆژ: بۆچى ناردنى نه‌وتى كه‌ركوك بۆ ئێران راگیرا؟ نازم ده‌باغ: ناتوانم له‌مباره‌یه‌وه قسه بكه‌م، چونكه دڵنیانیم كه راگیراوه یان نا.
دواڕۆژ: هه‌ست به ساردى ده‌كرێت له په‌یوه‌ندییه‌كانى هه‌ولێر و تاران، بۆچى؟ نازم ده‌باغ: له‌هه‌ندێك قۆناغدا په‌یوه‌ندییه‌كان به‌هێزن، به‌ڵام له‌دواى ریفراندۆم كه په‌یوه‌ندییه‌كانى هه‌ردولا خرایه چوارچێوه‌ى په‌یوه‌ندییه‌كانى ده‌ره‌وه‌ى عێراق، تائێستاش هه‌رێم له‌رێگه‌ى به‌غداوه په‌یوه‌ندى له‌گه‌ڵ ئێراندا هه‌یه، هیچ به‌رنامه‌یه‌ك-یش نییه بۆ هاتنى وه‌فدى هه‌رێم بۆ تاران.
دواڕۆژ: كێشه‌ى به‌ره‌سمى ناساندنى چه‌ند ده‌روازه‌یه‌كى هه‌رێم كه‌ى چاره‌سه‌رده‌كرێت؟ ئایا ئه‌مساڵ ئێران ئاوى هه‌رێم ده‌گرێته‌وه؟ له‌باره‌ى ئه‌م دوو كێشه‌وه چى كراوه؟ نازم ده‌باغ: هه‌موو ئه‌م كێشانه په‌یوه‌ندى به به‌غدا و تارانه‌وه هه‌یه، ده‌روازه‌كانى هه‌رێم له‌گه‌ڵ به‌غدا به‌هاوبه‌شى به‌رێوه‌ده‌برێن، بۆ هه‌ر ده‌روازه‌یه‌كیش كه بكرێته‌وه پێویستى به ره‌زامه‌ندى به‌غدا هه‌یه، هه‌رێمى كوردستان ده‌سه‌ڵاتى ئه‌وه‌ى نییه به‌بێ به‌غدا هیچ رێكارێك بگرێته‌به‌ر، له‌باره‌ى كێشه‌ى گرتنه‌وه‌ى ئاو له‌لایه‌ن ئێرانه‌وه تائێستا هیچ هه‌نگاوێك بۆ چاره‌سه‌رنه‌كراوه.
دواڕۆژ: كه‌واته ئه‌گه‌ر چاره‌سه‌ر بۆ كێشه‌ى گرتنه‌وه‌ى ئاو نه‌دۆزرێته‌وه، ئێران ئه‌مساڵیش ئاو ده‌گرێته‌وه؟ نازم ده‌باغ: له‌ئێران نزیكه‌ى 20 به‌نداو له ته‌واوبووندان، به‌تایبه‌ت وشكه‌ساڵى ساڵانى رابردوو، سه‌لمانى كه پێویسته هه‌موو وڵاتێك بیر له خه‌زنكردنى ئاو بكاته‌وه، بۆیه ئه‌مساڵ و ساڵانى تریش ئێران ئاوى هه‌رێمى كوردستان ده‌گرێته‌وه و كه‌میده‌كاته‌وه.
دواڕۆژ: ئایا ڤیزا له‌نێوان عێراق و ئێراندا ده‌مێنێت؟ نازم ده‌باغ: به‌رنامه‌یه‌ك هه‌یه له‌نێوان كۆمارى ئیسلامى ئێران و هه‌رێمى كوردستان، بۆ ئه‌و هاوڵاتییه ئێرانییانه‌ى سه‌ردانى هه‌رێم ده‌كه‌ن ده‌توانن بۆ ماوه‌ى دوو هه‌فته به‌بێ ڤیزا سه‌ردانى هه‌رێمى كوردستان بكه‌ن و بمێننه‌وه، دواتریش ده‌توانن ماوه‌كه‌ى درێژبكه‌نه‌وه، به‌ڵام به‌هۆى ئه‌وه‌ى داهاتێكى زۆر ده‌ست عێراق ده‌كه‌وێت له رێگه‌ی سه‌ردانى هاووڵاتییانى ئێرانى بۆ مه‌زارگه ئاینییه‌كان، بۆیه پێناچێت ڤیزا لاببرێت.
نازم ده‌باغ: ئێران نیگه‌رانه له بوونی هێزی سه‌ربازی ئه‌مریكا له هه‌رێم‌و عێراق
په‌یام// نوێنه‌ری حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له كۆماری ئیسلامیی ئێران، باس له نیگه‌رانییه‌كانی تاران سه‌باره‌ت به ده‌نگۆی زیادكردنی هێزه‌كانی ئه‌مریكا و زیادكردنی بنكه سه‌ربازییه‌كانی له‌ناو خاكی هه‌رێم و عێراقدا ده‌كات، دڵنیاییش ده‌دات، هیچ بنكه‌یه‌كی فه‌رمی ئه‌مریكا له هه‌رێمی كوردستان و عێراق نه‌كراوه‌ته‌وه.
دوایین هەواڵەکان
- نازم دەباغ لەگەڵ دکتۆر "سهعد جهواد القهندیل" باڵیۆزی عێراق لە تاران کۆبۆوه
- وتاری نازم دەباغ ؛ سیاسهتی ئابووری و با فرۆشتن
- نازم دەباغ: سەردانی موقتەدا سەدر کاریگەری ئهوتۆ لەسەر پەیوەندییەکانی تاران و بەغدا دادەنێت
- وتاری نازم دەباغ ؛ سیاسەت و گۆرانی چراندن
- نازم دەباغ لەگەڵ سەرۆکی کۆمەڵەی داکۆکیکردن لە نەتەوەی فەلەستین کۆبۆوە
- نازم ده‌باغ له وتووێژی له گهڵ جام کوردی ڕایگهیاند: پلانی حکومهتی هه‌رێم / تێڕوانینی هاوبهشی سێ سهرۆکایهتییهکهی عێراق / گهشبینی بۆ چارهسهرکردنی کێشهکانی نێوان هه‌ولێر و به‌غدا
- نازم دەباغ بۆ "ئێن.ئاڕ.تی": حکومەتی هەرێمی کوردستان له پهیوهندییهکی باشدایه له‌گه‌ڵ ئێران
- سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان پیرۆزبایی جەژنی قوربان لە موسڵمانانی کوردستان دەکات
- مەسرور بارزانی پێشوازی لە کونسوڵی نوێی کۆماری ئیسلامیی ئێران لە هەولێر دەکات
- نوێنەرایەتی حکوومەتی هەرێمی کوردستان بەشداریی له کردنهوهی پێشانگای "هه‌رێمی حهیرانی" کرد