هەرێمی کوردستان
نێچیرڤان بارزانى: له هه‌ڵبژاردندا خه‌ڵكى كوردستان براوه‌یه
سه‌رله‌به‌یانیی ئه‌مڕۆ شه‌ممه 30/9/2018 به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆك وه‌زیرانی هه‌رێمی كوردستان، له یه‌كێك له بنكه‌كانی هه‌ڵبژاردن له هه‌ولێر، به‌شداری له پرۆسه‌ی ده‌نگدان بۆ هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی كوردستان كرد.
دوای پرۆسه‌ی ده‌نگدان له كۆنگره‌یه‌كی ڕۆژنامه‌وانیدا به‌ڕێزیان له وته‌یه‌كدا گوتی "ده‌نگدان مافی هه‌ر كه‌س و تاكێكه له‌م وڵاته‌دا و هیوادارم ئه‌م هه‌ڵبژاردنانه به ئارامی و به شێوه‌یه‌كی ئارام به‌ڕێوه بچن و ئه‌مڕۆ خه‌ڵكی كوردستان بچنه سه‌ر سه‌ندوقه‌كانی ده‌نگدان بۆ هه‌ڵبژاردنی نوێنه‌رانی خۆیان له په‌رله‌مانی كوردستاندا. داوا له هه‌موو هاووڵاتیان و ده‌زگاكانی ئه‌منی و ئاسایش ده‌كه‌م هێمنی بپارێزن و زۆر گرنگه ئه‌م پرۆسه‌یه به شێوه‌یه‌كی هێمنانه و ڕێكوپێك به‌ڕێوه بچێت. ئه‌م هه‌ڵبژارنه هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی كوردستانه و بۆ ده‌ستنیشانكردنی نوێنه‌رانی هه‌رێمی كوردستانه و به هه‌ر شێوه‌یه‌ك بێت له ئه‌نجامدا ئه‌وه‌ی كه براوه‌یه خه‌ڵكی كوردستانه. ئه‌و خه‌ڵكه‌یه كه ده‌یه‌وه‌ێ له پرۆسه‌یه‌كی دیموكراسیدا له‌م وڵاته نوێنه‌رانی خۆیان هه‌ڵبژێرن. بێگومان ده‌بێت هه‌موومان به‌یه‌كه‌وه كار بكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی بتوانین په‌نا به خوا كوردستان له قۆناغێكه‌وه به‌ره‌و قۆناغێكی باشتر ببه‌ین".
دواتر له وه‌ڵامی پرسیارێكدا سه‌باره‌ت به قسه‌ی به‌ڕێزیان بۆ پارت و لایهنهكانی دیكه و ئه‌و كێشه و گرفتانه‌ی كه له ده‌نگدانی تایبه‌ت به گشتی دروست بوون، به‌ڕێزیان گوتی "له هه‌موو هه‌ڵبژاردنێكدا هه‌ندێك جار هه‌ندێك كێشه دروست ده‌بن و دوور نین له كێشه، به‌ڵام تا ئێستا ئێمه نابینین كێشه‌یه‌كی گه‌وره هاتنبێته پێشه‌وه، ته‌نانه‌ت له پرۆسه‌ی ده‌نگدانی تایبه‌تیشدا به شێوه‌یه‌كی ئارام به‌ڕێوه چوو و هه‌ندێك كێشه هه‌بوو و ئه‌م كێشانه هه‌م كۆمسیۆن له‌سه‌ری ده‌وه‌ستێت كه كاری خۆیانه و نامه‌وێ ده‌ست بخه‌مه ناو كاروباره‌كانیان و هه‌میش حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له‌سه‌ری ده‌وه‌ستێت. ئه‌وه‌ی بۆ ئێمه گرنگه ئه‌وه‌یه كه پرۆسه‌كه به هێمنی دوور له كێشه به‌ڕێوه‌بچێت".
ده‌رباره‌ی ئه‌و زمانه تونده‌ی كه له نێوان پارتی دیموكراتی كوردستان و یه‌كێتیی نیشتمانیی كوردستان له هه‌ڵبژاردن به‌كارهێنرا و كاریگه‌ریی له‌سه‌ر پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردن و دروستبوونی شه‌ڕ و ناكۆكی، به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زیرانی ئاشكرای كرد "هیچ ئه‌گه‌رێكی دروستبوونی شه‌ڕ له‌نێوان ئێمه و یه‌كێتیدا نییه و خۆی سروشتی هه‌ڵبژاردن وایه كه كه‌مپه‌ین له هه‌ڵبژاردن ده‌كرێت لایه‌ن و كاندیده‌كان قسه به یه‌كتری ده‌ڵێن و ده‌یانه‌وێ خۆیان باشتر پیشان بده‌ن و پرۆگرامی خۆیان باشتر بخه‌نه ڕوو. له‌م چوارچێوه‌یه‌دا هه‌موو شته‌كان زۆر زۆر ئاساییه، به‌ڵام ئه‌گه‌ر مه‌به‌ست ئه‌وه‌یه گرژییه‌كی گه‌وره له‌نێوان لایه‌نه‌كان به‌تایبه‌تی پارتی و یه‌كێتی هه‌بێت، من وه‌ك شه‌خسی خۆم ئه‌وه نابینم و پێشم وایه ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردن هه‌رچۆنێك بێت، كۆمسیۆنی هه‌ڵبژاردن كه نوێنه‌ری هه‌موو لایهنهكانی تێدایه، بڕیار له‌سه‌ر ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردن ده‌دات. له كۆتاییدا ئه‌مه وڵاتی ئێمه‌یه و ده‌بێت به‌ره‌و پێشه‌وه‌ی به‌رین".
سه‌باره‌ت به‌وه‌ی كه لایه‌نه كوردییه‌كان له‌سه‌ر یه‌ك پاڵێوراو بۆ پۆستی سه‌ركۆماری عێراقی فیدرال ڕێكده‌كه‌ون یان هه‌ریه‌كه و به پاڵێوراوی خۆیه‌وه ده‌چێته ناو پرۆسه‌كه‌وه، به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانی ئاشكرای كرد "بابه‌تی سه‌رۆك كۆمار په‌یوه‌ندی به پێكهاته‌ی كورد و كوردستانییه‌كانه‌وه هه‌یه، براده‌رانی یه‌كێتی پاڵێوراوی خۆیان به‌ڕێز د. به‌رهه‌م ساڵح ناردووه و پارتیش به‌ڕێز د. فوئاد حوسێنی پاڵاوتووه، لێره‌دا كام یه‌ك له‌م به‌ڕێزانه ده‌بن به نوێنه‌ری كورد یان ئه‌وانی دیكه، چونكه خه‌ڵكی دیكه‌ش خۆیان هه‌ڵبژاردووه. ئێمه بۆ ده‌رچوون له‌و كێشه‌یه پێشنیارمان كردووه هه‌موو لایه‌نه كوردستانییه‌كان ئه‌وانه‌ی به‌شدارن له په‌رله‌مانی عێراق كۆببنه‌وه و له‌ناو خۆیاندا یه‌ك كه‌س ده‌ستنیشان بكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی ببێت به كاندیدی كورد. ئێمه پێمان باشتره و دروستریش ئه‌وه‌یه كه كورده‌كان خۆیان و كوتله كوردییه‌كان خۆیان ڕێككه‌ون و یه‌ك كاندید دیاری بكه‌ن، ئه‌گه‌ر بمانه‌وێ ئه‌و كاندیده نوێنه‌رایه‌تیی هه‌رێمی كوردستان بكات به شێوه‌یه‌كی گشتی. له گفتوگۆداین له‌گه‌ڵ براده‌رانی یه‌كێتی بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌م بیرۆكه‌یه قبووڵ بكه‌ن و هیوادارم قبووڵی بكه‌ن. پێویست به‌وه ده‌كات كورد به یه‌ك كاندید بچێته ناو په‌رله‌مان و یه‌ك كاندید ده‌ستنیشان بكات، ئه‌گه‌ر بۆ په‌رله‌مانی جێبهێڵین و سه‌یری بكه‌ین سوننه‌كان خۆیان كاندیدی خۆیان هه‌ڵبژارد و بوو به سه‌رۆكی په‌رله‌مان، برایانی شیعه خه‌ریكن یه‌ك كاندیدێك بۆ پۆستی سه‌رۆك وه‌زیران ئاماده ده‌كه‌ن و ببێته كاندیدیان، بۆ ئێمه‌ی كورد و بۆ به‌رژوه‌ندیی هه‌رێمی كوردستانیش ئه‌وه دروستتره و هیوادارم له‌مباره‌یه‌یه‌وه بگه‌ینه لێكتێگه‌یشتن".
ده‌رباره‌ی بڕیاره‌كانی دوێنێ شه‌وی كۆمسیۆن و ناڕازیبوونی هه‌ندێك لایه‌ن به تایبه‌تی یه‌كێتیی نیشتمانیی كوردستان و كاریگه‌ری له‌سه‌ر ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردنه‌كان، به‌ڕێیان ڕایگه‌یاند "هیوادارم نه‌گاته ئه‌وه، بێگومان وه‌ك باسم كرد كۆمسیۆن سه‌ربه‌خۆیه و چۆن ئێوه ڕێنماییه‌كانی كۆمسیۆنتان له ده‌زگاكانی ڕاگه‌یاندن بیستووه، منیش هه‌ر به‌و شێوه‌یه بیستوومه، ئێمه نه ته‌ده‌خولمان كردووه و نه ویستوومانه به هیچ لایه‌كدا بڕوات و كۆمسیۆن خۆی به‌پێی ئه‌و دۆخه‌ی هاتۆته پێش هه‌ندێك بڕیاریان ده‌ركردووه و هه‌موو لایه‌نه‌كانیش تێیدا به‌شدارن بوون. پێموایه ئه‌و ڕێنماییانه‌ی كه ده‌ریانكردووه، ته‌نیا بۆ لایه‌نێك نییه، به‌ڵكو بۆ هه‌موو لایه‌ن و حزب و ئه‌و پێكهاتانه‌یه كه به‌شدارن له‌و پرۆسه‌یه‌دا و ڕاستی و دروستییه‌كه‌ش ئه‌وه‌یه كه ئێمه ڕێزی ئه‌و بڕیارانه بگرین، چونكه بابه‌تێكی ته‌كنیكییه و هیچ بابه‌تێكی سیاسی تێدا نییه كه بڵێی ئه‌م بڕیارانه به هۆكارێكی سیاسی دراون. ئه‌م بڕیارانه بڕیاری ته‌كنیكین و له ڕووی ته‌كنیكییه‌وه لێكۆڵینه‌وه‌یان بۆ بابه‌ته‌كه كردووه و بڕیاره‌كه‌یان داوه و هیوادارم ئه‌مه نه‌بێته كێشه‌یه‌ك".
له وه‌ڵامی پرسیارێكی دیكه‌دا ده‌رباره‌ی پێكهێنانه‌ی كابینه‌ی نوێی حكوومه‌ت و گفتوگۆكانی له‌مباره‌یه‌وه، به‌ڕێزیان ئاشكرای كرد "پێموایه با جارێ هه‌ڵبژاردنه‌كان ته‌واو ببێت و ئه‌نجامه‌كان به شێوه‌یه‌كی فه‌رمی ڕابگه‌یه‌نرێت، ئه‌وكات به‌رچاوی هه‌موو لایه‌نه سیاسییه‌كان زیاتر ڕوون ده‌بێت بۆ ئه‌وه‌ی بزانن پێكهاته‌ی كابینه‌ی حكوومه‌تی داهاتوو به چ شێوه‌یه‌ك ده‌بێت".
ده‌رباره‌ی په‌یامی سه‌رۆك حكوومه‌ت بۆ هێزه ئه‌منییه‌كان به مه‌به‌ستی پاراستنی ئارامبی ده‌نگدان و پرسی پۆستی سه‌ركۆماری عێراق ئه‌گه‌ر لایه‌نه‌كان نه‌گه‌یشتنه هیچ ڕێككه‌وتنێك، به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زیران گوتی "پێشتر په‌یامم به ده‌زگاكانی ئه‌منی داوه و ڕێنمایی پێویستیشم پێیان داوه كه هه‌رچییه‌ك پێویست بێت بۆ هاوكارییكردنی كۆمسیۆن ئه‌نجامی بده‌ن له هه‌موو كوردستان و به‌رده‌وامیش ده‌بین له‌وه‌ی كه له هه‌ر شوێنێك پێویست بكات، كۆمسیۆن داوای هاوكاربی ئێمه و هێزه ئه‌منییه‌كان بكات، ئێمه له خزمه‌تی ئه‌و پرۆسه‌یه‌دا ده‌بین و له خزمه‌تی ئه‌وه‌داین كه به شێوه‌یه‌كی ڕێكوپێك پرۆسه‌كه به‌ئه‌نجام بگات. سه‌باره‌ت به پۆستی سه‌ركۆماریش به‌رژوه‌ندی له‌وه‌دا نییه ئێمه به دوو كاندیدی سه‌ركۆماره‌‌وه بچینه ناو په‌رله‌مانی عێراق و ئه‌و ده‌رفه‌ته كراوه بێت بۆ خه‌ڵكی دیكه ده‌نگ به پۆستێك بده‌ن كه هی حزب و لایه‌نێك نییه، به‌ڵكو په‌یوه‌ندی به هه‌موو پێكهاته‌كانی هه‌رێمی كوردستانه‌وه هه‌یه. ڕێگه‌ی دروستی ئه‌م باسه ئه‌وه‌یه كه ئه‌م بابه‌ته له‌ناو فراكسیۆنه كوردستانییه‌كاندا یه‌كلایی بكرێته‌وه، ئه‌وان كۆببنه‌وه و به‌ڕێزێك یه‌كلا بكه‌نه و به لایهنهكانی دیكه بڵێن كه كاندیدی ئێمه ئه‌وه‌یه. ئه‌وه باش نییه پێچه‌وانه‌ی ئه‌وه بچینه ناو په‌رله‌مان، چونكه یه‌ك حزبه داوای ئه‌و شته ده‌كات و گه‌ر به‌و شێوه‌یه بچین ئه‌و كات لایهنهكانی دیكه هه‌ست ناكه‌ن كه ئه‌مه نوێنه‌رایه‌تیی ئه‌وان ده‌كات، به‌ڵام ئه‌گه‌ر هه‌موومان به‌یه‌كه‌وه و لایه‌نه كوردستانییه‌كانی په‌رله‌مانی عێراق كۆببنه‌وه و له‌سه‌ر یه‌ك كاندید ڕێككه‌ون، ئه‌و كاندیده كاندیدی هه‌موو هه‌رێمی كوردستان ده‌بێت".
ده‌رباره‌ی به‌ده‌ستنه‌هێنانی كاندیدى پۆستی سه‌ركۆمار بۆ ده‌نگی پێویست له‌ناو په‌رله‌مانی عێراقدا، به‌ڕێزیان ڕایگه‌یاند "هه‌ڵبژاردن هه‌مووی ڕیسكه كه‌س له ئه‌نجامی سه‌ت له سه‌دت هیچ هه‌ڵبژاردنێك دڵنیا نییه تا بزانێت چۆن ده‌بێت، به‌ڵام بێگومان پێمانخۆش نییه بگاته ئه‌وه‌ی ئێمه به كێبڕكێوه بچینه ناو په‌رله‌مانی عێراق. حه‌ز ناكه‌ین وابێت، جوان نییه، بۆ كورد ناشرینه و ده‌مانه‌وێ به‌ر له‌وه‌ی بچینه ناو په‌رله‌مان هه‌موو لایه‌نه كوردستانییه‌كان دانیشین و له‌سه‌ر یه‌ك كاندید ڕێكبكه‌وین و بۆ پۆستی سه‌ركۆماری عێراق كاندیدى بكه‌ین. ئێمه وه‌ك پارتی له‌خۆمان پشتڕاستین و له‌وه ناترسین به كاندیدی خۆمانه‌وه بچینه ناو په‌رله‌مانی عێراق، به‌ڵام ئه‌مه باش نییه و ناشرینه".
له وه‌ڵامی پرسیارێكی دیكه‌دا سه‌باره‌ت به ماوه‌ی پێكهێنانی حكوومه‌ت و كه ئایا ئه‌وه‌نده‌ی حكوومه‌تی عێراق ده‌خایه‌نێت، به‌ڕێزیان گوتی "نا په‌نا به‌خوا ئه‌وه‌نده ناخایه‌نێت، با ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردن ده‌ربچێت دوای ئه‌وه هه‌موو هه‌وڵێك ئه‌وه ده‌بێت به زووترین كات حكوومه‌ت پێكبهێنرێت."
نوێنه‌ری هه‌رێمی کوردستانی عێراق له ئێران: یه‌کێتی و پارتی کاندیدێکی هاوبه‌شیان هه‌بێت
نوێنه‌ری هه‌رێمی کوردستانی عێراق له ئێران ده‌ڵێت: یه‌کێتی نیشتمانیی کوردستان و پارتی دیموکراتی کوردستان ده‌بێت له هاوپه‌یمانییه‌کدا، کاندیدێکی هاوبه‌ش وه‌کوو کاندیدی کۆتایی سه‌رۆک کۆماری راگه‌یه‌نن.
نازم ده‌باغ نوێنه‌ری هه‌رێمی کوردستانی عێراق له ئێران، له وتووێژێکدا له‌گه‌ڵ ئاژانسی هه‌واڵی "برنا" سه‌باره‌ت به هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆک کۆماری داهاتووی عێراق ده‌ڵێت: لایه‌نگری لایه‌نه سیاسییه‌کان و رای گشتیی عێراقییه‌کان بۆ به‌رهه‌م ساڵح کاندیدی یه‌کێتی نیشتمانییه.
ئه‌و سه‌باره‌ت به هه‌ڵسه‌نگاندنی نێوان دوو کاندیدی سه‌رۆکایه‌تی کۆمار واتا هوشیار زێباری له پارتی دیموکرات و به‌رهه‌م ساڵح له یه‌کێتی نیشتمانیی ده‌ڵێت: هه‌رکام له‌مانه تایبه‌تمه‌ندی خۆیان هه‌یه. به‌ڵام رای من ئه‌وه‌یه ئه‌م دو حزبه رێکه‌ون و کاندیدێکی هاوبه‌ش بنێرنه به‌غدا، له ئێستادا یه‌کێتی له‌سه‌ر دکتور به‌رهه‌م پێداگره‌و به پێی ئه‌و لایه‌نگری و خواسته‌ی که لایه‌نه سیاسییه‌کانی عێراق و جه‌ماوه‌ر بۆیان هه‌یه، که‌سی گونجاو دکتور به‌رهه‌مه.
ده‌باغ هه‌روه‌ها ده‌ڵێت: به سه‌رکه‌وتنی دکتور به‌رهه‌م دڵخۆشم به‌ڵام وام وایه که یه‌کێتی و پارتی به هاوپه‌یمانییه‌ک یه‌ک که‌س بۆ ئه‌م پۆسته کاندید بکه‌ن.
ده‌باغ له درێژه‌دا ده‌ڵێت: به پێی زانیاری خۆم و رای گشتیی، لایه‌نگری زۆربه‌ی خه‌ڵكی عێراق بۆ سه‌رۆکایه‌تی به‌رهه‌م ساڵح ئه‌رێنییه.
ئه‌و هه‌روه‌ها پێی وایه به پێی بارودۆخی ئیستای عێراق باشترین بژارده بۆ سه‌رۆکایه‌تی وه‌زیرانی عێراق عادڵ عه‌بدولمه‌هدی‌یه.
ئه‌م کارسانه سیاسییه له کۆتاییدا سه‌باره‌ت به ده‌نگۆی هاتنه سه‌ر ده‌سه‌ڵاتی عه‌لی عه‌له‌وی وه‌زیری پێشووی دارایی ده‌ڵێت: ئه‌م ده‌نگۆیانه هه‌یه به‌ڵام من پێم وایه باشترین بژارده له بارودۆخی ئێستادا عادل عه‌بدولمه‌هدی‌یه.
ڕاگه‌یه‌نراوێك له سه‌رۆكایه‌تیی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانه‌وه
ده‌رباره‌ى بۆمبارانى سه‌رله‌به‌یانیى ئه‌مڕۆى كۆمارى ئێسلامیى ئێران بۆ سه‌ر بارەگاکانی حیزبی دێموكراتى ئێران (حدکا) و حیزبى دێموكراتى كوردستان (حدك) لە قەزای کۆیە، حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان ڕاگه‌یانراوێكى بڵاو كرده‌وه، ئه‌مه ده‌قه‌كه‌یه‌تى:
ڕاگەیەنراوێک لە سه‌رۆكایه‌تیى ئەنجومەنی وەزیرانى هه‌رێمى كوردستانەوە:
پێشنیوەڕۆی ئەمڕۆ ۸/۹/۲٠۱۸ بارەگاکانی حیزبی دێموكراتى ئێران (حدکا) و حیزبى دێموكراتى كوردستان (حدك) لە قەزای کۆیە له‌لایه‌ن كۆمارى ئیسلامیى ئێرانه‌وه بۆمباران كران كه له ئه‌نجامدا چه‌ند كه‌سێك گیانیان له ده‌ست دا و ژماره‌یه‌كى دیكه‌ش بریندار بوون.
وێڕاى ئیدانەکردنى ئه‌و بۆمبارانه، دووپاتى ناڕەزایەتیی خۆمان لە بەکارهێنانی خاکی هەرێمی کوردستان بۆ هێرشکردنە سەر وڵاتانى دراوسێ ده‌كه‌ینه‌وه كه به هیچ شێوه‌یه‌ك قبووڵكراو نییه و ده‌بێته هۆى تێكدانى ئارامى و سه‌قامگیریى هه‌رێمى كوردستان، بۆیه داواكارین دووباره نه‌بێته‌وه، ڕێز له یاساكانى هه‌رێمى كوردستان بگیریت و هه‌رێم نه‌كرێته گۆڕه‌پانیى یه‌كلاكردنه‌وه‌ى ململانێكان.
پرسه و سه‌ره‌خۆشى له كه‌سوكارى قوربانییان ده‌كه‌ین و هیواى زووچاكبوونه بۆ بریندارن ده‌خوازین، هەموو لایەکیش دڵنیا دەکەینەوە کە حکوومەتی هەرێمی کوردستان ئه‌ركى خۆى بۆ هاوکاریکردنی لێقەوماوان جێبه‌جێ ده‌كات و تیمەکانی فریاگوزاریمان ڕاسپاردووە بە هەموو توانایەکی خۆیانه‌وه فریای زیانلێکەوتووان و خه‌ڵكى سڤیلى ناوچه‌كه بکەون.
سه‌رۆكایه‌تیى ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستان
۸ی ئەیلولی ۲٠۱۸
نازم دەباغ: پارتی و یەكێتی حزبەكانی رۆژهەڵاتی كوردستانیان لە هێرشە مووشەكییەكە ئاگاداركردبووەوە
خەندان-
نوێنەری حكومەتی هەرێم لە تاران لەبارەی موشەك بارانكردنی بارەگای سەرەكی(حدك) لە قەزای كۆیە رایگەیاند، مانگ و نیوێك پێش مووشەك بارانكردنەكە لە ڕێگای شاندێكی هاوبەشی پارتی و یەكێتیەوە لایەنە كوردییە ئۆپۆزسیۆنەكانی ئێران ئاگاداركراونەتەوە.
نازم دەباغ بە دەنگی ئەمەریكای راگەیاندووە، "شاندێكی هاوبەشی پارتی و یەكێتیەوە لایەنە كوردییە ئۆپۆزسیۆنەكانی ئێران ئاگاداركراونەتەوە، كە ئێران بەنیازە گورزی كوشندەیان لێبدات، بەڵام ئەو لایەنە كوردییانە گوێَان نەگرتووە و لەو ڕۆژەدا ئەو كۆبونەوەیەیان( پلنیۆم)ی حیزبیان ئەنجامداوە، لەبارەی لەسێدارەدانی سێ گەنجی كوردی ئێران لەهەمان ڕۆژی موشەك بارانەكە".
كاتژمێر 10:45 خولەكی رۆژی شەممە كۆماری ئیسلامی ئێران هێرشی مووشەكی كردە سەر بارەگای سەرەكی حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران و حزبی دیموكراتی كوردستان، كە ئەو دوو پارتە دوو پارتی ئۆپۆزسیۆنی كوردین.
نازم دەباغ وتیشی، "ئێمە بەو تۆپبارانەی كە چەندین تێكۆشەر و چەندین كورد لەپێناوی هەندیك بابەتدا ژیانیان لەدەستدا كە ئێـمە پێشتر پێمان وتن كە كۆماری ئیسلامی ئێرانی بە حكومەتی هەرێمی كوردستانی ڕاگەیاندووە، ئەگەر بەردەوام بن لەم چالاكیانە لەناوخاكی ئیراندا بەدڵنیاییەوە وەڵامیان دەبێت وەڵامەكەشیان كوشندە دەبێت".
نازم دەباغ روونیكردەوە، "بەداخەوە ئەوەی ڕۆژی شەممە ڕەویدا پێشتر ئاگادارمان كردونەتەوە هەروەها هەموو ئەوانەی ئەندامی دەفتەری سیاسی و مەركەزی و ئەنجومەنی سەركردایەتی لایەنە سیاسیەكانی كوردن لە هەرێمی كوردستان ئەگەر تۆزێك بەویژدانەوە گوێ لە قسەكانی بەندە بگرن ڕاست و دروستی قسەكانی من دەزانن، كە ئەو شاندانە ئاگادارییان كردوون، تكاتان لێدەكەین كارێكی وامەكەن كە كۆماری ئیسلامی ئێران وەڵامی توندی هەبێت كەچێ بێ گوێدان ئەم جۆرە كۆبونەوەشیان(پلنیۆم)ەیان كرد كە ئەم زیانەیان كرد".
لەبارەی ئەوەی ئێران چۆن زانی حیزبی دیموكراتی كوردستان لەو كاتەدا پلنیۆمی حیزبییان هەیە و موشەك بارانی كردن؟ نازم دەباغ وتی، "من نازانم ئەوە لەخۆیان بپرسن، ڕەنگە هەر لەناو خۆیاندا كەسێك هەبێت ئەو هەواڵەی دابێت، پێشتر چەند جارێكی تر ئەوە ڕووی داوە چونكە، دواتر ئاشكرا بووە كەسەكە لەناو خۆیاندا بووە."
نازم دەباغ ئەوەشی وت، "ئەو شاندەی تایبەتی حكومەتی هەرێم كە سەردانی ئەو لایەنە كوردییە ئێرانیانەیان كرد پێشتر ئاگاداریان كردنەوە پێكهاتبوو لە یەكێتی و لە پارتی كە زۆرترین ئەندامی شاندەكە لەبرادەرانی پارتی بوون سەردانی ئەو لایەنانەیان كرد تكایان لێكردن، وە پێێان وتن ئەم چالاكیانە وەڵام دانەوەیان دەبێت".
رۆژی یەكشەمە سوپای پاسدارانی ئێران لە بەیاننامەیەكدا بڵاویكردەوە، "بە حەوت مووشەكی مەودا كورتی زەوی بە زەوی هێرشی كردووەتە سەر كۆبوونەوەیەك و ناوەندێكی مەشق پێكردنی دیموكراتەكان".
سوپای پاسداران راشیگەیاندووە، لە ئەو هێرشەدا لە "یەكەی ئاسمانی سوپاو فڕۆكەی بێ فڕۆكەوان" كەڵكی وەرگرت.
سەبارەت بەوەی ئایا وەك نوێنەرایەتی حكومەتی هەرێم داوای ڕونكردنەوەیان لە حكومەتی ئێران كردووە لەسەر موشەك بارانەكە؟ نوێنەری حكومەتی هەرێم لەتاران وتی، " ئێـمە لە تاران لە ڕێگای تەلەفۆنەوە بە زارەكی ئەو پرسیارەمان لە بەرپرسانی ئێرانی كرد بەڵام ئەو وەڵامەمان پێگەیشت كە لەبەیاننامەكەی سوپای پاسداراندا هاتبوو."
بەهۆی هێرشەكانی سوپای پاسدارانەوە بۆ سەر بارەگانی هەردوو حزبی حزبی دیموكراتی كوردستان و حزبی دیموكراتی كوردستان ئێران 15 فەرماندەو پێشمەرگە شەهیدبوون و زیاتر لە 40 كەسی دیكەش برینداربوون.
نازم دەباغ وتیشی، "وەك خۆمان نامانەوێت لەخاكی عیراق و هەرێمی كوردستانەوە هێرش بكرێتە سەر هیچ وڵاتێكی دراوسێ وەناشمانەویت وڵاتانی دراوسێ بەهۆی بونی حیزبێكی سیاسیەوە بۆردومانمان بكەن"
گه‌ڕانه‌وه بۆ لایه‌نه پرشنگداره‌كانی مێژوو ; وتاری نازم دەباغ
نوسینی/ نازم عومه‌ر
خه‌بات و تێكۆشانی گه‌لی كورد و كوردستان به قۆناغی جیاجیا و سه‌خت و دژواردا تێ په‌ڕیوه، زۆرجار به‌ره‌نگار بوونه‌وه‌ی سه‌خت و خوێناوی له‌گه‌ڵ دوژمنانی كورد رویداوه‌و له‌دواییدا له‌رێگای گفتوگۆ و راویژ تا ئه‌و قۆناغه رۆیشتووه كه به‌ره‌و رێككه‌وتن بروات و له‌دواییدا ناحه‌زانی كورد چ ده‌ره‌كی و چ ناوخۆیی له‌باریان بردووه.
هه‌ڵبه‌ته ئه‌م دوژمنایه‌تی و كۆسپانه‌ی هاتوونه‌ته پێش شۆرش و جوڵانه‌وه و خه‌باتی گه‌لی كورد كه‌له نو ریزه‌كانی گه‌ل و لایه‌نه سیاسیه‌كانیشدا رویداوه، زۆر كێشه و ململانێی خوێناوی كه‌وتۆته نێو ریزه‌كانی هێزه سیاسیه‌كان، گه‌لی كوردیش بۆماوه‌یه‌كی درێژ خوێن به‌ربوون له جه‌سته‌ی شۆرش و جوڵانه‌وه‌كه‌یداوه. له‌دواییدا به‌هۆی دڵسۆزان و په‌رۆشانی گه‌لی كورد ئاشتبوونه‌وه و ته‌بایی دروست بووه و سه‌ركه‌وتنی گه‌وره هاتۆته ئاراوه و گه‌لی كوردی له قۆناغی شه‌ر و پێكدادانه‌وه گواستۆته‌وه بۆ قۆناغی ئارامی و ته‌بایی و به‌دیهێنانی ده‌ستكه‌وتی گه‌وره.
لێره‌دا ده‌مه‌وێت دوو نمونه‌ی زیندوو له ته‌مه‌ندا بهێنمه‌وه، كه‌سه‌روه‌ریه‌كه‌ی بۆ به‌رێز مام جه‌لال و یه‌كێتیی نیشتیمانیی كوردستان ده‌گه‌ڕێته‌وه،
یه‌كه‌م:
به‌هۆی سه‌ختی و ناخۆشیه‌كانی شۆرشی تازه‌ی گه‌لی كورد ئه‌بوویه‌كیه‌تی نیشتیمانی كوردستان پشویه‌ك بدات بۆ خۆرێكخستنه‌وه و به‌هێزكردنی هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان، له‌ساڵی 1984 گفتوگۆیه‌كی كرد به ناوبژیوانی دۆستانو دڵسۆزه‌كانی كورد له‌گه‌ڵ رژێمی به‌عسدا..
به‌رێز مام جه‌لال له كۆبوونه‌وه‌یه‌كی ده هه‌زار كه‌سیدا له نه‌ورۆزی ساڵی 1984 له ئاهه‌نگێكی پڕ شكۆ له سورداش رای گه‌یاند با هه‌موومان ئاشتبوونه‌وه‌ی گشتی ڕابگه‌یه‌نین یه‌ك ریز و یه‌ك هه‌ڵوێست بین بۆ گه‌یشتن به ئامانجه‌كانی گه‌لی كورد، كه پێم وایه هه‌نگاوێكی گرنگ بوو بۆ هاتنه‌كایه‌ی ته‌بایی و ئاشتی و دوایی رێككه‌وتن و دروست بوونی به‌ره‌ی كوردستانی.
دووه‌م:
كاتێك به‌ره‌ی كوردستانی له‌سه‌ر بنه‌مای ئاشتبوونه‌وه‌ی گشتی و ئاشته‌وایی درووست بوو، قۆناغی دوایی له خۆئاماده‌كردن بۆ راپه‌رین، كه‌كه‌سانێك زۆر پێیان وابوو ده‌بێت لێ بوردنی گشتی رابگه‌یه‌نین بۆ ئه‌وه‌ی هه‌موو لایه‌نگرانی چه‌كدارانی رژێم بێنه ریزی هێزی پێشمه‌رگه و به‌شداری له راپه‌ریندا بكه‌ن، لێره‌دا جارێكی تر یه‌كیه‌تی نیشتمانی كوردستان و به‌رێز مام جه‌لال داوایان كرد با له بریتی لێ بوردنی گشتی با ئاشتبوونه‌وه‌ی گشتی بكرێت و هه‌موو به‌شدار بن، به‌م دروشمه مه‌زنه راپه‌رین سه‌ركه‌وت و هه‌موو هێزه چه‌كداره‌كان و لایه‌نگرانی رژێم پشتیوانی پێشمه‌رگه یان كرد، كه ئه‌مرۆ ده‌سكه‌وه‌ته‌كه‌ی ده‌چنینه‌وه.
قۆناغی ئێستا
له‌دوای ئه‌نجامدانی ریفراندۆم كه شێوازێكی تری خه‌بات بۆ به‌ده‌ستهێنانی مافه‌كانی گه‌لی كورد، به‌داخه‌وه نه‌كرا ئه‌نجامه‌كه‌ی به‌دیبهێنین و بوو به‌هۆی ئه‌م شێوه‌یه كه ئه‌مرۆكه هه‌رێمی كوردستانی تێكه‌وتووه ...
هه‌ڵبژاردنی عێراق ئه‌نجام درا و كورد به هێز و لایه‌نه سیاسیه‌كانه‌وه به‌شدار بوو وه بۆته خاوه‌نی ٥٩ كورسی. وه‌له‌به‌ر ئه‌وه‌ی كورد له‌م قۆناغه‌دا بڕوای به یه‌كپارچه‌یی خاكی عێراق هه‌یه و پابه‌ندی ده‌ستووری هه‌میشه‌یی عێراقه و خه‌بات و هه‌وڵدان بۆ به‌ده‌ستهێنانی ئامانجه‌كانی، وه ئه‌وه‌نده‌ی پێویستی به یه‌كریزی و و ته‌بایی و كاری سیاسی و دپلۆماسی هه‌یه ئه‌وه‌نده به هێزی پێشمه‌رگه‌وه نیه ته‌نها بۆ پشتیوانی و پارێزگاری نه‌بێت.
چۆن ده‌بێت ئه‌م ته‌باییه و ئاشته‌واییه دروست بكه‌ین؟ ته‌نها هه‌نگاو بۆ ئاینده ئاشت بوونه‌وه‌ی گشتیه و یه‌ك ریزی و یه‌ك هه‌ڵوێسته و رێ بگرین له‌هه‌موو درز و ده‌ریچه‌یه‌ك كه رێگا بۆ دوژمن خۆشده‌كات جیاوازی و ناكۆكی بخاته ناو ماڵی كورده‌وه. به داخه‌وه دوای ئه‌م هه‌نگاوه پیرۆزه‌ی یه‌كیه‌تی نیشتیمانی كوردستان ناویه‌تی به‌سه‌ردانی باره‌گای لایهنهكانی ئۆپۆزسیۆنی ناوچه‌ی سه‌وز و هه‌وڵدان بۆ ئه‌م ئاشتبوونه‌وه گشتیه‌ی ناو ماڵی كورد، هه‌ندێ ده‌نگی نه‌شاز و كادر و سیاسه‌تمه‌داری ساویلكه،كه ئاینده له‌ناو تونێلێكی ته‌سك و تاریكدا سه‌یرده‌كه‌ن و ده‌بینن، له‌هه‌موو لایه‌نه‌كاندا په‌یدابوون بۆ رێگرتن له‌و ئاراسته‌یه، لێره‌دا پێویست ده‌كات هه‌موولایه‌ك به‌خۆیاندا بچنه‌وه چ ده‌سه‌ڵات و چ ئۆپۆزسیۆن، پێم وایه به‌م لێكدانه‌وه‌یه كه چۆن ده‌بێت پێشوازی له شاندی یه‌كیه‌تی بكرێت ده‌بێت به هه‌مان شێوه بۆ ئه‌وانی تریش حساب بكرێت كه چۆن یه‌كیه‌تی سه‌ردانی ئه‌ولایه‌نانه ده‌كات كه ئه‌و هه‌موو ره‌خنه و په‌لامار و ناوزراندنه‌یان داوه‌ته پاڵ، هه‌موومان هه‌ڵه‌مان هه‌یه ناكرێت به‌هه‌ڵه‌یه‌ك چ گه‌وره چ بچوك به‌درێژایی ته‌مه‌نی خه‌بات ماندوبوون و خه‌بات و ده‌ستكه‌وتكان بخه‌ینه چاڵه‌وه.
ئه‌گه‌ر له‌پێناوی كورد و گه‌یشتن به ئامانجكان خه‌بات ده‌كه‌ین نابێت كاره گه‌وره‌كان بكرێته قوربانی ئه‌م جۆره هه‌ڵه و روداوانه، به‌ڵكو كار له‌سه‌ر پابه‌ندبوون به پاراستنی یه‌ك ریزی و ئاشته‌وایی بكه‌ین، بنه‌مایه‌ك بۆ دڵسۆزی له خوێنی شه‌هیده‌كان دیاری بكرێت، با له‌پێناو ده‌سكه‌وتی كه‌سیه‌تی و پله‌وپایه نه‌بینه تێكده‌ری هه‌وڵ و كۆشش بۆ ئاشته‌وایی گشتی و سه‌رخستنی پرۆژه‌ی دیالۆگی نیشتیمانی، نه‌وه‌كو به‌شێوه‌یه‌كی ناڕه‌وا جگه له دڵخۆشكردنی دوژمنان نه‌بێت ئه‌و ئاوازه هیچی تری تێدا نابینم.
سه‌ركه‌وتن بۆ هه‌موو ئه‌وانه‌ی له پێناوی ئاشت بوونه‌وه و یه‌ك پرۆژه‌یی نیشتیمانی كار ده‌كه‌ن.
نازم دەبباغ: هەوڵێكی دیبلۆماتی هەیە بۆ چارەسەری كێشەكانی ئێران و ئەمریكا
وێستگە نیوز- پشتیوان جەمال
نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لە كۆماری ئیسلامی ئێران رایدەگەیەنێت، هەوڵێكی دیبلۆماتكارانە بۆ چارەسەری كێشەكانی ئێران و ئەمریكا هەیە و مەرجەكانی ئێرانیش بۆ كۆبوونەوەی لوتكەی ترەمپ و رۆحانی دەخاتەڕوو.
نازم دەبباغ، نوێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان لە كۆماری ئیسلامی ئێران بە وێستگە نیوزی راگەیاند، لە سیاسەتدا زمانی توند و زمانی ئارام هەیە، یەكێك لە زمانە ئارامەكانی ئەمریكا لێدوانی دۆناڵد ترەمپ، سەرۆكی ئەمریكا و وەزیری بەرگری و بەرپرسانی دیكەی ئەو وڵاتەیە دووپاتیان كردەوە كە لەگەڵ رووخاندنی كۆماری ئیسلامی ئێرانی نین و لەگەڵ شەڕ نین، ئەوەش نیشانەیەكە كە هەوڵێكی دیبلۆماتكارانە هەبێت بتوانن بەزوویی كێشەكان چارەسەر بكەن.
دەبباغ روونیكردەوە هەرچەندە ئەمریكا و ئێران دەڵێن بێمەرج كۆبوونەوە دەكەن، بەڵام لەژێرەوە مەرجیان بۆ یەكدی هەیە ئەگەر بیانەوێت دانیشتنەكانیان سەركەوتوو بێت، چونكە شەڕ لەبەرژەوەندی هیچ لایەكیاندا نییە و هەموو لایەكیش رێككەوتنیان دەوێت.
سەبارەت بە مەرجی ئێران بۆ كۆبوونەوە لەگەڵ ئەمریكا، نوێنەری حكومەتی هەرێم وتی: "مەرجی ئێران بۆ كۆبوونەوە روونە كە پابەندبوونە بە رێككەوتننامەی (5+1) بەرنامەی ناوكی و لادانی ئابڵوقەی ئابووری و هاوكاریكردنی یەكدی، ترەمپیش تێبینی هەیە لەسەر ئەو رێككەوتنە كە پێویستی بە گرەنتی زیاترە".
شەوی رابردوو دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا لەكۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا لە كۆشكی سپی رایگەیاند ئامادەیە بێمەرج لەگەڵ حەسەن رۆحانی سەرۆك كۆماری ئیسلامی ئێران كۆبوونەوە بكات.
دوایین هەواڵەکان
- نازم دەباغ: مەترسی سەرهەڵدانی داعش بە هۆی هێرشی تورکیا بۆ سەر کوردەکانی سووریا
- نوێنەرایەتی حکوومەتی هەرێمی کوردستان بەشداری دەستپێکردنی زانکۆی ڕێباز و ئایینەکانی قومی کرد
- نازم دەباغ: بە شێوەی گشتیی هەرێمی کوردستان پەرۆشی باروودۆخی ئێستای ناوچەکەیە
- نازم ده‌باغ له وتووێژ له‌گه‌ڵ ئانا: کوردهکانی سووریا به دوای رێگا چارهی سیاسیدا بن
- "نازم ده‌باغ": کوردهکانی سووریا سزای پشتبهستن به زلهێزهکانیاندا/ کوردهکان بۆ بهرهنگاربوونهوهی زیاتربوونی قهیران بچنه ناو هاوکاریی دیپلۆماتیکهوه
- نوێنه‌ری هه‌رێمی کوردستانی عێراق له ئێران له دیمانه له‌گه‌ڵ رۆژنامهی ههمدڵی: بارودۆخی ئهمڕۆی عێراق ئه‌نجامی کردهوهی دوێنێی سیاسهتمهدارانه
- نێچیرڤان بارزانی و لاڤرۆڤ دۆخی عێراق و ناوچهکه تاوتوێ دهکهن
- نازم ده‌باغ: دەبێت کورد لەم کاتەدا وریا بێت
- دەباغ: عێراق باجى خۆ بێلایەن کردن لە کێشەکانى ناوچەکە دەدات
- با ههموان بۆ ههموان و بۆ گه‌لی كوردبین