هەرێمی کوردستان
گرینگی ڕۆڵی پێکهاتە ئایینی و نەتەوەییەکان لە هەرێمی كوردستان دووپاتی لێ كرایەوە
هەولێر ، هەرێمی كوردستان ، عیراق (GOV.KRD)- ئەمڕۆ 19ی تشرینی دووەم (نۆڤەمبەر)ی 2020 سەفین دزەیى بەرپرسی پەیوەندییەکانی دەرەوەی حکومەت پێشوازى لە خاتوو نادین ماینزا كرد کە وەک کۆمسیاری دەزگاى لێکۆلینەوەى ئازادى ئایینى لە ئەمەریکا کاری کردووەو ئێستا بەسەردانێکی تایبەت بۆ پشتگیری ئازادی ئاینی سەردانی هەرێمی کوردستانی کردووە،
لەم دیدارەدا باس لە چەند پرسێکی پەیوەست بە ئازادی ئایینی کرا وخاتوو نادین پوختەیەکى پێشکەشکرد لەسەر کاروچالاکى دەزگاى لێکۆڵینەوەى ئازادى ئاینى ئەمەریکا لە عیراق و هەرێمى کوردستان.
هاوكات سوپاسى حکومەتى هەرێمى کوردستانىیشی کرد کە زۆر بە باشى فرە نەتەوەیى و ئایینى و ئیتنیەکانى پاراستووە سەربارى ئەوەش پێشوازی لە ژمارەیەکی زۆرى ئاوارە و پەنابەران کردووە.
بەرپرسى پەیوەندییەکانی دەرەوە باسى لە فرەنەتەوەیى و ئایینى و پاراستنى مافى پێکهاتە جیاوازەکانى هەرێمى کوردستانى کرد، هەروەها سەردانى ناوبراوی لەئەمریکاوە بۆ هەرێمی کوردستان بە گرنگ وەسفکرد.
هاوکات ئاماژەى بە گرنگى پاراستنى پێکهاتە جیاوازەکانى هەرێمى کوردستان کرد .
دواتر هەردولا تیشکیان خستە سەر گرینگى واژووکردنى رێکەوتنامەى ئاسایى کردنەوەى بارودۆخى شنگال وگرینگى چارەسەر کردنى بارودۆخى ئیزیدیەکان و تیشكیشیان خستە سەربارودۆخى عیراق و هەرێمى کوردستان بەگشتى.
سەرۆکى هەرێمى کوردستان و نوێنەرى سکرتێرى UN لە عێراق کۆبوونەوە
سەرۆک نێچیرڤان بارزانى جەختى لە گرنگیى ڕۆڵى نەتەوە یەکگرتووەکان و کۆمەڵگەى نێودەوڵەتى لە هاوکاریکردنى حکوومەتى هەرێمى کوردستان و حکوومەتى فیدراڵى عێراق بۆ چارەسەرکردنى کێشەکانیان کردەوە و لەگەڵ خاتوو جینین پلاسخارت نوێنەرى تایبەتى سکرتێرى گشتیى نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق هاوڕا بوون کە بۆ ئارامى و سەقامگیریى عێراق، دەبێ کێشەکانى هەولێر ـ بەغدا چارەسەر بکرێن.
نیوەڕۆى ئەمڕۆ چوارشەممە 18/11/2020 بەڕێز نێچیرڤان بارزانى، سەرۆکى هەرێمى کوردستان پێشوازى لە نوێنەرى تایبەتى سکرێترى گشتیى نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق خاتوو جینین پلاسخارت کرد.
لە کۆبوونەوەیەکدا سەرەتا خاتوو پلاسخارت، بۆ کۆچى دواییى خوالێخۆشبوو د. فرسەت سۆفی، پارێزگارى هەولێر، سەرەخۆشى لە سەرۆک نێچیرڤان بارزانى و خانەوادەى خوالێخۆشبوو کرد و هاوسۆزى و هاوخەمیى خۆى لەگەڵیان دەربڕى، ئینجا دۆخى عێراق بەگشتى، بارودۆخى ئاوارە و پەنابەران لە کەمپەکانى هەرێمى کوردستان، دوایین ڕێککەوتنى حکوومەتى هەرێمى کوردستان و حکوومەتى فیدراڵى عێراق لەبارەى شەنگالەوە، هەڵبژاردنە پێشوەختەکانى داهاتووى عێراق و دوایین پێشهاتەکانى بڵاوبوونەوەى ڤایرۆسى کۆرۆنا و پەتاى کۆڤید_19یان تاوتوێ کرد.
لەبارەى ڕێککەوتنى هەردوو حکوومەتى هەرێم و فیدراڵەوە بۆ ئاساییکردنەوەى دۆخى شەنگال کە لەلایەن نەتەوە یەکگرتووەکان و کۆمەڵگەى نێودەوڵەتییەوە پشتگیرى لێکراوە، هەردوولا هاوڕابوون کە ڕێککەوتنەکە گرنگە و هاوکارى و هەماهەنگیى لایەنە پەیوەندارەکانى دەوێت بۆ ئەوەى بکەوێتە بوارى جێبەجێکردنەوە، هەروەها جەختیان لە پێویستیى عێراق بە ئارامى و سەقامگیرى کردەوە. سەرۆک نێچیرڤان بارزانى دووپاتى کردەوە کە هەرێمى کوردستان بە ڕێز و پێزانینەوە لە ڕۆڵى گرنگى نەتەوە یەکگرتووەکان لە عێراق دەڕوانێت و ستایشى کارە مرۆییەکانى لە شەنگال کرد.
دەربارەى کەمپەکانى ئاوارە و پەنابەرانیش لە هەرێمى کوردستان، سەرۆک نێچیرڤان بارزانى دووپاتى کردەوە کە هەرێمى کوردستان پشتگیرى لە گەڕانەوەى خۆویستانەى ئاوارەکانى عێراق بۆ شار و ناوچەکانیان دەکەنەوە و ڕوونى کردەوە بەڕێوەبردنى کەمپەکان و دابینکردنى خزمەتگوزارییەکانى وەک پەروەردە و تەندروستى و ئاو و کارەبا و خزمەتگوزارییە گشتییەکانى دیکە، تێچوویەکى زۆر لەسەر هەرێمى کوردستان دەکەون، هەردوولاش هاوڕا بوون کە دەبێ زەمینەسازیى دروست لەڕووى دابینکردنى ئارامى و ئاسایش و خزمەتگوزارییەکانەوە بۆ گەڕانەوەى خۆویستانەیان بکرێت.
دۆخى سیاسى و ئەمنیى عێراق، پەیوەندییەکانى هەولێر ـ بەغدا، بەرەنگاربوونەوەى تیرۆر و چەند پرسێکى جێى بایەخى هەردوولا، تەورێکى دیکەى کۆبوونەوەکە بوون.
کۆربەندی ئابوری هەرێمی کوردستانی دەستپێکرد و دوو ڕۆژ بەردەوام دەبێت
هەولێر ، هەرێمی كوردستان ، عیراق (GOV.KRD)- نوێنەرایەتی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە بەریتانیا بە هەماهەنگی لەگەڵ کۆمپانیای CWC کۆربەندی ئابوری هەرێمی کوردستانی لە ڕێگای وێبینارەوە دەستپێکرد و دوو ڕۆژ بەردەوام دەبێت.
لەو کۆڕبەندەدا کە بۆ یەکەمین جارە بەڕێوەدەچێت و بڕیاروایە ساڵانە بەردەوام بێت، ڕۆشنایی دەخرێتە سەر تەحەدیاتەکان کە ڕووبەڕووی ئابوری هەرێم دەبنەوە، هاوکات هەنگاوەکانی حکومەتی هەرێم باس دەکرێن بۆ هەمە چەشن کردنی ئابوری و داهاتی هەرێم، وە چۆنیەتی ڕێگەخۆشکردن بۆ هێنانی سەرمایەدارانی بیانی بۆ وەبەرهێنان لە هەرێمی کوردستان و زاڵ بوون بەسەر کێشەکان. کۆڕبەندەکە بە ژمارەیەك ووتار لە لایەن کاربەدەستانی حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی بەریتانیا دەستیپێکرد.
سەرەتا قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان باسی لە تەحەدیاتە ئابوریەکانی سەر هەرێمی کوردستان کرد، وهەنگاو و پلانەکانی حکومەتی هەرێمی خستە ڕوو بۆ رووبەرووبوونەوەی ئەو تەحەدیاتانە بەمەبەستی بنیادنانی ئابوریەکی بەهێز لە هەردوو کەرتی گشتی و تایبەت.
هەروەها بە گرنگیەوە باسی لە پڕۆسەی چاکسازی کرد و بە هەنگاوێكی گرینگی وەسفکرد بۆ هێنانی وەبەرهێنەرانی بیانی بۆ هەرێمی کوردستان.
هاوكات ئاماژەی بە پەیوەندیەکانی نێوان هەولێر و بەغدا داو ووتی کەوا باشترکردنی پەیوەندیەکانمان بە گەیشتن بە ڕێکەوتن لەگەڵ بەغدا کارە هەرە سەرەکیەکەمانە بەمەبەستی یەکلاییکردنی پرسە داراییەکان و وەدەستهێنانی مافی مووچەخۆرانی هەرێم.
دواتر سەفین دزەیی بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندیەکانی دەرەوەی حکومەتی هەرێم ئاماژەی بەوەدا حکومەتی هەرێم بڕوای تەواوی بەوە هەیە ئێستا کاتی ئەوە هاتووە ئابوری هەرێم لە پشت بەستن تەنها بە نەوت و گازەوە بگوازرێتەوە بۆ قۆناخێکی دیكە ئەویش هەمە لایەن کردنی ئابوری و داهاتی هەرێمە.
دووپاتیشی كردەوە مانیفیستۆی کابینەی ئێستای حکومەت ئاماژە بەو پلانەی حکومەت دەکات و کاری باش کراون بۆ بەەروپشێبردنی سێکتەرەکانی تر، وەك پیشەسازی، تەندروستی، پەروەردە، گەشتیاری و سیستەمی بانکی.
ئەوەشی خستەڕوو نیازی حکومەتی هەرێم چاکسازی ڕاستەقینە و گەشەدانە بە ئابوری هەرێم. لەو سۆنگۆیەشەوە داوا لە دۆستانی هەرێم لە بەریتانیا و لە سەرانسەری جیهان كرد لە نزیکەوە کار لەگەڵ هەرێمی كوردستان بکەن و هاریکار بن بۆ ئەوەی سوود لە شارەزاییەکانیان وەربگرین و بتوانین ئابورییەکی تۆکمە دروست بکەین و لە سێکتەرە جیاکاندا هاریکارمان بن و کۆمپانیا و وەبەرهێنەرەکانیان هان بدەن بۆ ئەوەی کار لە کوردستان بکەن.
لە لایەکی ترەوە بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندیەکانی دەەرەوەی حکومەتی هەرێم دەستخۆشی لە نوێنەرایەتیەکانی حکومەتی هەرێم کرد لە دەرەوەی ووڵات كە چالاکانە کارەکانیان لە هەموو بوارەکانەوە بەڕیوەدەبەن و توانیویانە ببنە فاکتەری بەهێزکردنی پەیوەندیەکانی نێوان هەرێم و ئەو ووڵاتانە.
پاشان د. ئامانج ڕەحیم سکرتێری ئەنجومەنی وەزیران ئاماژەی بەوەدا کەوا لە دوایین 5 ساڵدا هەرێمی کوردستان بە ژمارەیەك تەنگژەوە تێپەڕ بوو کە کاریگەری نێگەتیڤی لەسەر ئابوری هەرێم دروستکرد، لەوانەش بڕینی بودجەی هەرێم، سەرهەڵدانی داعش، دابەزینی نرخی نەوت و دواتریش بڵاوبوونەوەی نەخۆشی کۆڕۆنا. دکتۆر ئامانج ڕەحیم تیشکی خستە سەر هەنگاوە گرینگەکانی حکومەتی هەرێم بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئەو تەنگژانە و باشترکردنی بارودۆخی ئابوری و دارایی هەرێمی کوردستان و دووپاتی كردەوە پەیڕەوکردنی سیستەمی بایۆمەتریك و یاسای چاکسازی مووچە و یاسای تایبەت بە هاوبەشییەتی کەرتەکانی گشتی و تایبەت، هاوکات کارکردنی بەردەواممان بۆ گەیشتن بە ڕێکەوتن لەگەڵ حکومەتی فیدڕاڵدا هەنگاوی گرینگ بوون لە لایەن حکومەتی هەرێمەوە بۆ دووبارە گەشەدان بە ئابوری هەرێم.
هەر لەم كۆڕبەندەدا کاروان جمال تاهیر نوێنەری حکومەتی هەرێمی کودرستان لە بەریتانیا ئاماژەی بەوەدا ڕێکخستنی ئەو کۆڕبەندە ڕەنگدانەوەی مانیفێستۆی کابینەی نۆیەمی حکومەتی هەرێمی کوردستانە کە کار دەکات لەسەر هەمە چەشنکردنی ئابوری و داهاتی هەرێمی کوردستان بۆ ئەوەی هەموو سێکتەرە جیاکان لەخۆیەوە بگرێت. هاوکات تیشکی خستە سەر کار و چالاکیەکان و ئامانجەکانی نوێنەرایەتی حکومەتی هەرێمی کودرستان لە بەریتانیا کە بریتین لە کارکردن بۆ بەهێزکردنی پەیوەندیە دوو قۆڵیەکان لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارەکانی بەریتانیا لە هەموو بوارەکانەوە، بە تایبەتیش بۆ فراوانکردنی پەیوەندیە ئابوریەکان و هێنانی سەرمایەدار و کۆمپانیا بەریتانیاکان بۆ هەرێمی کوردستان.
ئاماژەی بۆ ئەوەش كرد گەشەپێدانی سێکتەری نەوت و گاز لە 10 ساڵی ڕابردوودا گرنگ بوو بۆ هەرێمی کوردستان، بەڵام ئێستا کاتی ئەوە هاتووە تەرکیز بخرێتە سەر سێکتەرەکانی دیكە، بە تایبەتی لەدوای ئەو تەنگژانەی کە ڕووبەڕوویان بووینەوە.
هەروەها ئاماژەی بەوەدا کەوا ژمارەیەك هەنگاوی ستراتیژی نراون بەمەبەستی ڕێگە خۆشکردن بۆ وەبەرهێنەرانی بیانی بۆ کارکردن لە هەرێم.
باسیلەوەش كرد پرسی برێکزیت بەرەو کۆتایی دەچێت و هەرێمی کوردستانیش بازاڕێکی سەرنجراکێشە و وەبەرهێنەر و کۆمپانیا بەریتانیاکان پێویستە سوود لەو دەرفەتە ببینن و مامەڵە بازرگانیەکانیان لەگەڵیدا زیاد بکەن.
سەبارەت بە گەشتی ئاسمانی ڕاستەوخۆش، نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە بەریتانیا ئاشكرای كرد دوو دیداریان لەگەڵ بەرپرسانی هێڵی ئاسمانی بەریتانیا ئەنجامداوە بۆ گفتوگۆکردن لەسەر دەستپێکردنی گەشتی ئاسمانی ڕاستەوخۆ لە نێوان هەرێم و بەریتانیا لەم بارەیەوەش پێشوەچوونی باش وەدەستهاتوون و هیوای خواست لە نزیکترین دەرفەتدا دەست بەو گەشتە ڕاستەوخۆیانە بکرێن.
هەر لەم ڕی وڕەسمەدا نازم زەهاوی وەزیری کار و وزە و ستراتیژیەتی پیشەسازی لە حکومەتی بەریتانیا لەوتەکەیدا ئاماژەی بۆ پەیوەندیەکانی نێوان بەریتانیا و هەرێمی کوردستان كرد و بە مێژوویی وەسف كرد. ئەوەشی خستەڕوو سەرۆک وەزیران بۆریس جۆنسن دۆستی نزیکی گەلی کوردستانە و ڕایسپاردوە سڵاو و ڕێزی بگەینمە گەلی کورد و جەخت لەسەر ئەوە دەکاتەوە بەردەوام دەبێت لە پشتگیریکردن لە هەرێمی کوردستان و هەنگاوەکانی هەرێم بۆ پێشکەوتن و چاکسازی زیاتر.
زەهاوی جەختی لەسەر ئەوە کردەوە کەوا پێویستە بەردەوام بین لە کارکردن بۆ ئەوەی کوردستان ببێتە ژینگەیەکی ئابوری و وەبەرهێنانی گرینگ لە ناوچەکە.
دواتر د. نەزار نوعمان سەرۆکی زانکۆی ئەمەریکی لە کوردستان جەختی لەسەر گرنگی ئەو جۆرە کۆڕبەندانە کردەوە بۆ ئاشناکردنی سەرمایەدار و وەبەرهێنەران بە بارودۆخی هەنووکەیی هەرێم و هاندانیان بۆ وەبەرهێنان لە هەرێم. بە گرنگیشی زانی کار لەسەر چەند پرسێك بکرێن بۆ ئەوەی بتوانین سەرنجی وەبەرهێنەران ڕابکێشین، لەوانەش ئەنجامدانی چاکسازی ئابوری، هەمەچەشن کردنی ئابوری و داهات و نەهێشتنی ڕێگرییەکان و پێشکەشکردنی کارئاسانی بۆ وەبەرهێنەرانی بیانی.
ماسیۆ زەیس جێگری یاریدەدەری سەرۆکی نووسینگەی کاروباری نێودەولەتی لە وەزارەتی ووزەی ئەمەریکا ئاماژەی بەوەدا سەرچاوە سروشتیەکانی هەرێم فاکتەری گرینگن بۆ بەرەوپێشبردنی ئابوری و کاریگەری دەبێت لەسەر جۆری پەیوەندیەکانی هەرێم لەگەڵ بەغدا. بە پێویستیشی زانی کار لەسەر زیادکردنی بەرهەمەکانی سامانی سروشتیەکان لە هەرێم بکەن، چونکە سەرکەوتن لەو بوارە وا لە وەبەرهێنانی دیكە دەکات ڕوو لە هەرێم بکەن. هەروەها جەختی لەسەر گرینگیدان بە سێکتەری گازی سروشتی لە هەرێم دا و بە باشی زانی عیراق پشت بە بەرهەمی گازی سروشتی هەرێم ببەستێت بۆ چارەسەرکردنی کێشەی کارەبا لەو ووڵاتە.
جەیمس سۆڕنتن کونسوڵی گشتی بەریتانیا لە هەرێمی کوردستان جەختی لەسەر ئەوە کردەوە ووڵاتەکەی بەردەوام دەبێت لە پاڵپشتیکردنی هەرێم بۆ جێبەجێکردنی چاکسازییەکان، بە تایبەتیش لە وەزارەتی پێشمەرگە پشتگیری بۆ هەرێمی کوردستان دووپات كردەوە بۆ گەیشتن بە ڕێکەوتن لەگەڵ بەغدا و چارەسەرکردنی کێشەکانی نێوانیان ئەوەشی خستەڕوو بەریتانیا حەز دەکات پەیوەندیە بازرگانیەکانی لەگەڵ هەرێم بەهێز بکات و هەموو جۆرە ئاسانکارییەك لەو ڕووەوە پێشکەش بە کۆمپانیاکانمان دەکات.
لە کۆتایی پانێڵی دەستپێکردنی کۆڕبەندەکە، ئەلیستەر بێرت وەزیری پێشووی کاروباری ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە حکومەتی بەریتانیا و کاربەدەست لە دامەزراوەی Global Partners Governance ئاماژەی بەوەدا سێ فاکتەری سەرەکی هەن بۆ بەهێزکردنی ئابوری کە بریتین لە سەقامگیری ووڵات، سەقامگیری ئاسایشی ناوەخۆ و چاکسازی ئابوری. ئاماژەی بەوەش كرد کوردستان ووڵاتێکی دڵڕفێنە و هەر کاتێك سەردانی بکەیت هەستێکی تایبەت لات دروست دەبێت و حەز دەکەیت بە زووترین کات سەردانی بکەیتەوە. ووتیشی هانی کۆمپانیا بەریتانیاکان دەدەم بۆ وەبەرهێنان لە هەرێمی کوردستان.
دوای نیوەڕۆش دوو پانێڵی دیكە بەڕێوەچوون سەبارەت بە ڕۆڵی سێکتەری نەوت و گاز لە بەهێزکردنی ئابوری هەمە چەشن و گاز و وزەی نوێکراوە لە ئابوریە هەمەچەشنەکان. پانێڵیستەکان پێکهاتبوون لە ژمارەیەك کاربەدەستی حکومەتی هەرێم و شارەزا نێودەولەتیەکان.
سەرۆکى هەرێمى کوردستان پێشوازى لە ڕاوێژکاری باڵای سەربازیى به‌ریتانیا کرد
به‌ڕێز جۆن لۆریمه‌ر، ڕاوێژکاری باڵای سەربازیى به‌ریتانیا بۆ ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست و باکوورى ئافریکا دووپاتى کردەوە کە بەریتانیا لە چوارچێوەى هاوپەیمانیى نێودەوڵەتیى دژى داعشدا، لە هاوکارى و پشتگیرکردنى هەرێمى کوردستان و عێراق بەردەوام دەبێت.
سەرلەبەیانیى ئەمڕۆ چوارشەممە 18/11/2020 به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانی، سه‌رۆکی هه‌رێمی کوردستان، پێشوازی له به‌ڕێز جەنەراڵ جۆن لۆریمه‌ر، ڕاوێژکاری باڵای سەربازیى به‌ریتانیا بۆ ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست و باکوورى ئافریکا و شاندێکى یاوەرى کرد کە دواى کۆتاییهاتنى ئەرکەکەى، بۆ ماڵئاوایى سەردانى بەڕێز سەرۆکى هەرێمى کوردستانى کردبوو.
لە دیدارێکدا کە بەڕێز ستیفن هیکى، باڵیۆزى بەریتانیا لە عێراق ئامادەى بوو، دۆخى عێراق و ناوچەکە و پێویستى و گرنگیى هاوکارى و هەماهەنگى و کارکردن بۆ پاراستنى ئارامى و سەقامگیرى لە ناوچەکە تاوتوێ کرا و وێڕاى ئەوەى کە بەڕێز لۆریمەر بەردەوامیى هاوکارى و پشتگیریى بەریتانیاى بۆ عێراق و هەرێمى کوردستان دووپات کردەوە، سوپاسى و پێزانینى وڵاتەکەى بۆ هاوکارى و هاوبەشى و کارکردن لەگەڵ هەرێمى کوردستان و عێراق دەربرى، سەرۆک نێچیرڤان بارزانیش سوپاسى هاوکارى و پشتگیریى بەریتانیاى بۆ هەرێمى کوردستان کرد و هیواى سەرکەوتنى بۆ جەنەراڵ لۆریمەر خواست.
دوایین پێشهاتەکانى شەڕى تیرۆر و بەرەنگاربوونەى داعش، پەیوەندییەکانى هەولێر ـ بەغدا و گفتوگۆى چارەسەکردنى کێشەکانیان، تێپەڕاندن و پەسەندکردنى یاساى پڕکردنەوەى کورتهێنانى بودجە لە ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق، دۆخى ئەمنیى سنوورەکانى هەرێمى کوردستان و چەند پرسێکى دیکەى جێى بایەخى هاوبه‌ش، بەشێکى دیکەى کۆبوونەوەکە بوون.
قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران بەشداریی لە (کۆڕبەندی ئابووری کوردستان لە لە‌ندن) کرد
قوباد تاڵەبانی:
•ئامادەییمان نیشانداوە بۆ رێککەوتن لەگەڵ بەغدا سەبارەت بە ئیدارەدانی نەوت و خاڵە سنووریەکان
•کشتوکاڵ یەکێکە لە پایە گرنگەکانی ئابووریمان و لە پێشینەی کارەکانمانە بۆ گەشەپێدانی ئابووری.
• ژینگەیەک فەراهەم دەکەین بۆ ئەوەی کەرتی تایبەت بتوانێ باشتر کاری خۆی بکات.
• کاری ئێمە ئەوەیە بەباشترین شێوە خزمەتی کۆمەڵانی خەڵک بکەین.
جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران رایگەیاند: هەمەجۆرکردنی ئابووری لە پێشەنگی كارەكانی حکومەتی هەرێمە و ئامادەیی خۆشمان نیشانداوە بۆ رێککەوتن لەگەڵ بەغدا سەبارەت بە بەڕێوەبردنی نەوت و خاڵە سنوورییەکان و وردبینی كردن لە داهاتی شەش ساڵی ڕابردوودا.
هەولێر، هەرێمی کوردستان، عێراق (GOV.KRD) - ئەمڕۆ 17/11/2020، قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران، بەشداری لە (کۆڕبەندی ئابووری کوردستان لە لە‌ندن) کرد، کە ئەمساڵ بەهۆی پەتای کۆرۆناوە بەشێوەی ئۆنلاین بەڕێوەچوو.
لە وتەیەکدا جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران، باسی لە تەحەدا ئابوورییەکانی سەر هەرێمی کوردستان کرد و پلانەکانی حکومەتی بۆ ڕووبەرووبوونەوەیان خستەڕوو لەگەڵ چاکسازییە جۆراوجۆرەکان بە ئاڕاستەی دەربازبوون و بنیاتنانی ژێرخانێکی ئابووری بەهێز لە هەردوو کەرتی گشتی و تایبەتدا.
ئاماژەی بە کاریگەرییە خراپەکانی بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی کۆرۆنا بۆسەر ئابووریی هەرێمی کوردستان و جیهان دا و رایگەیاند : حکومەتی هەرێم كاردە‌كات بۆ ئەوەی سیاسەتی ئابووری خۆی لە پشتبەستن بە نەوتەوە بگۆڕێت بۆ گەشەپێدانی پیشەسازی، کشتوکاڵ و گەشتوگوزار.
سەبارەت بە گەشەپێدانی کشتوکاڵ، قوباد تاڵەبانی وتی: "هەندێ هەنگاوی جددیمان ناوە بۆئەوەی جوتیارانمان کەمتر پشت بە حکومەت ببەستن، ئەمەش لەڕێگای هاندانی کەرتی تایبەت هەتا بتوانن رۆڵی گەورەتر بگێڕن لە گەشەپێدانی کەرتی کشتوکاڵ لە هەرێمەکەمان. لەبری پشت بەستن بە بەغدا هەتا گەنمی جوتیارانی کوردستان بکڕێت و دواتریش پارەکەیان نەدات، ئێمە بەم دواییانە هاوبەشیمان کردووە لەگەڵ کەرتی تایبەت بۆئەوەی ڕاستەوخۆ گەنمی خۆمان لەناوخۆدا بەبازاڕ بکرێت."
ئاماژەی بەوەشدا کە ئەم دەستپێشخەرییە نەک تەنها دەستەبەری دەدات بە جوتیاران، بەڵکو بە هەزاران هەلی کاریش دەڕەخسێنێت، هەروەها پێداویستی نەک هەر بازاڕی کوردستان بەڵکو بازاڕە گەورەکە کە عێراق و ناوچەکەیە پڕدەکاتەوە بە گەنمی کوردستان.
راشیگەیاند: "یەکێکی تر لە گرنگیدانەكانمان، کە بەشێکە لەو نەخشەڕێگایەی بەم دواییانە بۆ وەبەرهێنان دەستمان پێکردووە، ئەنجامدانی وەبەرهێنانێکی بەرچاوە لە بواری پیشەسازییە کشتوکاڵیەکان. ئەمانە هەنگاون بەرەو ئابووریەکی تەندروستتر، هەلی کاری زیاتر و ئاسایشی خۆراک. بەم زووانەش، بەردی بناغەی کارگەیەکی شەکر دادەنێین، کە دووبارە دەبێتە هۆی دابینکردنی هەلی کاری زیاتر و زیادکردنی بەرهەمی ناوخۆیی".
لە بەشێکی دیکەی وتارەکەیدا ئاماژەی بەوەدا حکومەت لە هەوڵدایە ژینگەیەکی گونجاو و سەقامگیر بۆ کەرتی تایبەت دابین بکات بۆ ئەوەی وەبەرهێنەران بەبێ ترس و دڵەڕاوکێ پڕۆژەکانی خۆیان جێبەجێ بکەن. هەروەها ئاشکراشی کرد بەم زووانە گفتوگۆ لەسەر پڕۆژە یاسایەکی نوێی چاکسازی خانەنشینی دەکەن کە دەبێتە هۆی هاندانێکی باشتر بۆ ئەوانەی لە کەرتی تایبەتدا کاردەکەن.
قوباد تاڵەبانی باسیشی لە تۆمار کردنی مووچەخۆران کرد لە سیستەمی بایۆمەتری و ئەوەی خستەڕوو داتاکانی سیستمەکە بەکاردەهێنین بۆ ڕێکخستنەوەی قەبارەی حکومەت و تا ئێستا ناوی 16 هەزار و 500 مووچەخۆر ئاشکرا کراوە کە بە شیوازێکی نایاسایی زیاتر لە مووچەیەکیان وەرگرتووە.
جێگری سەرۆکی حکومەت سەبارەت بە سەرپێخستنی پڕۆژەی خزمەتیش رایگەیاند "ئێمە لە پرۆسەی بە دیجیتاڵکردنی حکومەتداین بۆ باشتر رێکخستنەوەی خزمەتگوزارییە حکومییەکان و کەمکردنەوەی رۆتین و بنەبڕکردنی گەندەڵی، هەر کاتێکیش ئەم ئامانجە بەدیهات، ئەوکاتە بەشێک لە خزمەتەکان دەکەین بە ئۆنلاین،" هەروەها وتیشی: "سەرقاڵی داڕشتنی رێکار و ڕێنمایی نوێین بۆ رێکخستنەوەی پرۆسەی تۆماری کۆمپانیاکان بۆ ئەوەی بتوانرێت کۆمپانیایەک لەماوەی ٢٤ کاتژمێردا تۆمار بکرێت کە لە ئێستادا ٢٦ رۆژی پێویستە."
لە بەشێکی تری وتەكەیدا ئاماژەی بە پەیوەندییەکانی نێوان هەرێم و بەغدا كرد وتی: "چارەسەرکردنی ناکۆکییەکانمان لەگەڵ بەغدا وەک یەکێک لە ئەركە لەپێشینەكانمان دەمێنێتەوە، ئامادەیی خۆمان نیشانداوە بۆ رێککەوتنێکی گشتگیر لەسەر بەڕێوەبردنی نەوت و گاز، ڕازی بووین بە هاوبەشیکردن و هەماهەنگی لەسەر بەڕێوەبردنی خاڵە سنوورییەکان و ئامادەین بۆ قسەکردن لەسەر خەرجییەکان و وردبینی لە داهاتی شەش ساڵی ڕابردوو. هەموو داوایەکی دەستووری و بەجێ کە لێمان کرابێ قبوڵمان کردووە، بۆیە هیچ پاساوێکی تر نەماوەتەوە بۆ بەردەوامبوون لە راگرتنی مووچەی فەرمانبەران لەلایەن بەغداوە."
نازم دەباغ بەشداریی لە کۆبوونەوە‌ی قوباد تاڵەبانى لەگەڵ نێردە دیپلۆماسییەکان کرد
هەولێر، هەرێمی کوردستان، عێراق (GOV. KRD) ـ "نازم دەباغ" نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە ئێران و "سەلام عارف روشدی" جیگری نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران، بەشداریان لە کۆبوونەوە‌ی "قوباد تاڵەبانى" جێگرى سەرۆکى ئەنجومەنى وەزیران لەگەڵ نێردە دیپلۆماسییەکان کرد.
"قوباد تاڵەبانى" جێگرى سەرۆکى ئەنجومەنى وەزیرانی حکومەتی هەرێمی کوردستان، رۆژی سێشەمە 17 تشرینی دووەمی 2020، لە دیدارێکدا لەگەڵ نێردە دیپلۆماسییەکان و ئاژانسەکانى نەتەوەیەکگرتووەکان لە هەرێمى کوردستان، لێكە‌وتە‌كانی تێپە‌ڕاندنی یاسای قە‌رزيی ڕوونکردەوە.
لە کۆبوونەوەکەدا کە بە شێوەى ئۆنلاین بەڕێوەچوو، "قوباد تاڵەبانى" پوختەیەکى لەسەر لێکەوتە خراپەکانى تێپەڕاندنى یاسای قەرز لە پەرلەمانى عیراق بەبێ بەشداریکردنى پێکهاتەى کورد و پشت بەست بە پرەنسیپى زۆرینە و کەمینە پێشکەش کرد.
هەروەها روونیکردەوە، کات و چۆنییەتى تێپەڕاندنى یاساکە کێشەى بۆ رێککەوتنە کاتییەکەى بەغدا و هەرێمى کوردستان دروست دەکات کە تا کۆتایی ساڵی ٢٠٢٠ بووە.
ئەوەشى خستەڕوو؛ لە ئەمساڵدا بەغدا لە مانگەکانى ئایار و حوزەیران و تەموز هیچ پشکێکى دارایی تەرخان نەکردووە بۆ هەرێمى کوردستان و ئەگەر تا کۆتایی ئەمساڵیش کێشە و لەمپەر هەبن، ئەوە نیوەى ساڵەکە هەرێم بەبێ شایستەى دارایی دەمێنێتەوە لە کاتێکدا ئەوەشى نێردراوە پشکى تەواوەتى نەبووە و بڕێکى کەم بووە.
"قوباد تاڵەبانى" باسى لەوەشکرد یاساى قەرزیى فیدراڵى دوو لایەنەیە؛ دەکرێت بە ڕەشبینى لێک بدرێتەوە ئەگەر ئەم جۆرە مامەڵە تاکلایەنە بگوازرێتەوە بۆ یاساى بودجە. دەشكرێت لایەنى باشیشى هەبێت، ئەگەر ببێتە هۆى گە‌ڵاڵە‌كردنی رێککەوتنێکى درێژخایەن لە بوارى بەرێوەبردنى نەوتدا.
جێگری سە‌رۆكی ئەنجومەنی وەزیران رەخنەى لە کاردانەوەى توندى هەندێک لایەنى سیاسى عێراقى دەسەڵاتدار بەرامبەر هەرێمى کوردستان گرت و لایەنە خراپەکانى بە کارهێنانى دژایەتیی کوردستانى روون کردەوە وەک کارتى کۆکردنەوەى دەنگ لە وەرزى هەڵبژاردن و باسى لەوە کرد ئەوە مەترسى لەسەر پێکەوەژیان و پەیوەندیى پێکهاتەکانى عێراق دروست دەکات و بێبەشکردنى هەرێمیش لە شایستەى دارایی کێشەى زۆریى ئابوورى و کۆمەڵایەتى و سیاسى لە عێراقدا دروست دەکات.
پاشان نوێنەرانى چەند وڵاتێک پرسیار و روونکردنەوەى خۆیان ئاراستەى هەر یەک لە بەڕێزان جێگرى سەرۆکى حکومەت و بەرێز "سەفین دزەیى" بەرپرسى فەرمانگەى پەیوەندیەکانى دەرەوە کرد و ئەوانیش لاى خۆیانەوە روونکردنەوەى پێویستیان پێشکەش کرد و ئامادەیی هەرێمیان پیشاندا بۆ رێککەوتن لەسەر هەموو پرسە هەڵپەسێردراوەکانی. باسیان لەوەشکرد هەرێمى کوردستان لە هاووڵاتیانى عێراق هەڵاواردە کراون، لەکاتێکدا ئەوان بەپێى یاسا و دەستور مافى خۆیان لە داهاتى عێراق هەیە.
لە دیدارەکەدا، بەڕێزان "سەفین دزەیى" بەرپرسى فەرمانگەى پەیوەندیەکانى دەرەوە و دکتۆر "جوتیار عادل" وتەبێژى حکومەتى هەرێمى کوردستان و "دابان شەدەڵە" جێگرى بەرپرسى فەرمانگەى پەیوەندیەکانى دەرەوە و هەروەها نوێنەرانى حکومەتى هەرێمى کوردستان لە وڵاتانی دەرەوە بەشداربوون.
دوایین هەواڵەکان
- نازم دەباغ: هێرشەكەی ئەمریكا كاریگەری لەسەر پەیوەندی هەرێمو ئێران نابێت
- سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان پەیوەندییەکی تەلەفۆنی لە وەزیری دەرەوەی فەڕەنسا پێگەیشت
- سە‌رۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە جێگری وەزیری دەرەوەی ئەرمەنستان كرد
- سەرۆکى هەرێمى کوردستان لەگەڵ باڵیۆزى ئەمەریکا کۆبووەوە
- ڕاستەوخۆ.. نوێنەری هەرێم لە تاران باس لە پەیوەندەیەکانی نێوان هەرێم و تاران و دواین گۆرانکاریەکانی ناوچەکە دەکات
- سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان پێشوازی لە سەرۆکی ڕەوتیی حیکمەی نیشتمانی و هاوپەیمانیی عیراقیون دەکات
- قوباد تاڵەبانی لەگەڵ باڵیۆزی ئەمریكا لە عێراق كۆبووە
- پەیامی سەرۆك نێچیرڤان بارزانی سەبارەت بە هێرشی مووشەكی بۆ سەر هەولێر
- نازم دەباغ: چاوەڕوانی هەڵوێستی فەرمی دەوڵەتی عێراق بۆ چوونەدەرەوەی هێزەکانی ئەمەریکا لە هەرێمی کوردستانین
- نوێنهری حكومهتی ههرێم له ئێران: هێرشهكانی ههولێر كۆتا ڕووداو نابن