سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە یاریدەدەری جێگری وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا بۆ كاروباری عێراق دەكات
ئێوارەی ئەمڕۆ دووشەممە 3ـی 3ـی 2014 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە بڕێت مەكگوورك یاریدەدەری جێگری وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا بۆ كاروباری عێراق كرد.
لە دانیشتنێكدا سەرەتا یاریدەدەری جێگری وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا بۆ كاروباری عێراق سوپاس و پێزانینی جێگری سەرۆكی ئەمەریكا و وەزیری دەروەی وڵاتەكەی بە سەرۆك بارزانی گەیاند بەهۆی ئەو ڕۆڵەی كە سەرۆك بارزانی لە یارمەتیدان و چارەسەركردنی پرسی پەنابەرانی سووریا گێڕاویەتی. هەر لەم دیدارەدا یاریدەدەری جێگری وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا بۆ كاروباری عێراق ئەوەی ڕاگەیاند كە سەرۆك ئۆباما خۆشحاڵە كە پێشوازی لە سەرۆك بارزانی بكات لە هەر كاتێك كە نیازی سەردانی ئەمەریكایان هەبێت و هێمایشی بەوەدا كە هەوڵی جددی لە ئارادایە كە لە ئاییندەیەكی نزیكدا كۆنگریسی ئەمەریكا لەڕێی پڕۆژەیاسایەك كێشەی پێدانی ڤیزا بە هاووڵاتیانی هەرێمی كوردستان بە یەكجاری چارەسەر بكرێت.
لەم كۆبوونەوەیەدا بارودۆخی سیاسیی عێراق و ناوچەكە و هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق و هەروەها پەیوەندییەكانی نێوان بەغدا و هەرێم و كێشەی نەناردنی بودجەی هەرێم خرایە بەر باس و گفتوگۆ. پەیوەست بە بابەتی هەڵبژاردن یاریدەدەری جێگری وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا بۆ كاروباری عێراق بە پێویستی زانی كە گشت لایەك هەوڵ بدەن هەڵبژاردن لە كاتی خۆی ئەنجام بدرێت و سەبارەت بە كێشەی نەناردنی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم ئاماژەی بەوەدا كە وڵاتەكەی داوای كردووە ئەو گرفتە بە زووترین كات چارەسەر بكرێت و مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم بدرێت و ڕێگەیش بۆ دانوساندن و دیالۆگی هەردوو لا خۆش بكرێت.
لە بەرانبەردا سەرۆك بارزانی جەختی لەوە كردەوە كە دەبێ هەڵبژاردن لە كاتی خۆیدا بكرێت و لەبارەی نەناردنی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمیش سەرۆك بارزانی ڕایگەیاند كە مووچەی فەرمانبەران هیچ پەیوەندییەكی بە ناكۆكییە سیاسییەكان نییە و حكوومەتی بەغدا وەك كارتی گوشار لەدژی هەرێم بەكاری دەهێنێت. ئەو بڕیارەی حكوومەتی بەغدا ناڕەوایە و پێشێلكردنی مافی هاووڵاتیانی هەرێمە و هیچ كەسێك بۆی نییە و ناتوانێ ئەم مافە زەوت بكات.
دوو شەممە, 03 ئازار 2014
په‌یامی پیرۆزبایی كۆسره‌ت ره‌سول عه‌لی جێگری سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان له 23یه‌مین ساڵیادی راپه‌ڕینی خه‌ڵكی كوردستان
به‌ناوی خوای گه‌وره‌و میهره‌بان
به‌بۆنه‌ی (23)یه‌مین ساڵیادی راپه‌ڕینی خه‌ڵكی كوردستان له به‌رامبه‌ر زوڵم و زۆری به‌عس و وه‌ده‌رنانی له خاكی كوردستان، گه‌رمترین پیرۆزبایی ئاراسته‌ی گه‌لی كوردمان ده‌كه‌م و هیواخوازم ئه‌م رۆژه مێژووییه ببێته هه‌وێنی یه‌كده‌نگی و كۆده‌نگی نیشتمانی به ئامانجی گه‌یشتن به ئاوات و ئامانجه‌كانی گه‌لی كوردمان.
روون و ئاشكرایه سه‌رهه‌ڵدانی كڵپه‌ی راپه‌ڕین به‌رهه‌می زوڵم و زۆری و چه‌وسانه‌وه‌ی چه‌ند ساڵه‌ی گه‌لی كوردمان بوو له‌لایه‌ن رژێمی به‌عسه‌وه‌و له‌و رۆژه‌دا به‌ره‌ی كوردستانی به هاوكاری و پاڵپشتی جه‌ماوه‌ری كوردستان توانی له رانیه‌ی ده‌روازه‌ی راپه‌ڕینه‌وه جاڕی ئازادی بداو له ماوه‌یه‌كی كورتدا سه‌رجه‌م شار و شارۆچكه‌كانی كوردستان ئازادكراو به‌رهه‌می ئه‌م راپه‌ڕینه‌یه كه ئه‌مڕۆ خاوه‌نی حكومه‌تی خۆمانین له هه‌رێمی كوردستاندا.
كوردستانیانی خۆشه‌ویست...
ئه‌مڕۆ كه هه‌موومان یادی راپه‌ڕینه مه‌زنه‌كه‌ی گه‌لی كورد ده‌كه‌ینه‌وه، پێویسته له‌سه‌ر هه‌موومان یه‌كڕیزی نێوماڵی كورد بپارێزین و له‌بیرمان بێ كه ئه‌وێ رۆژێ هه‌موومان له به‌ره‌ی كوردستانی به كۆده‌نگی سه‌رجه‌م لایه‌نه‌كان توانیمان بگه‌ینه ئامانجی خۆمان و ئه‌گه‌ر بمانه‌وێ به‌رده‌وام بین له سه‌ركه‌وتن ده‌بێ هه‌میشه یه‌كڕیز و كۆده‌نگ بین و ئه‌م بۆنه‌یه بكه‌ینه بۆنه‌یه‌ك بۆ خزمه‌تكردنی خێزانی شه‌هیدان و وه‌فاداری بۆ شه‌هیدانی كورد و كوردستان.
له كۆتاییدا دووباره پیرۆزبایی خۆم ئاراسته‌ی تاك به تاكی كۆمه‌ڵانی خه‌ڵكی كوردستان ده‌كه‌م و ئومێد ده‌كه‌م بتوانین خزمه‌تی زیاتری كۆمه‌ڵانی خه‌ڵكی كوردستان بكه‌ین و زیاتر له جاران رۆحی خه‌باتی سه‌رده‌می راپه‌ڕین و رزگاری كوردستان له ناخماندا په‌ره پێ بده‌ین و بیكه‌ینه ئامانجی گه‌یشتن به ئاواته‌كانمان، هه‌روه‌ك به پێویستی ده‌زانم سه‌ری رێز و نه‌وازش بۆ شه‌هیدان عه‌لی نه‌بی عه‌لی مام ره‌سول و سه‌رجه‌م شه‌هیدانی راپه‌ڕین دابنوێنین.
كۆسره‌ت ره‌سول عه‌لی
جێگری سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان
5/3/2014
چوار شەممە, 05 ئازار 2014
سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە وەزیری دەرەوەی توركیا كرد
ئێوارەی ئەمڕۆ سێشەممە 4ـی 3ـی 2014 لە هەولێر بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە ئەحمەد داود ئۆغلو وەزیری دەرەوەی توركیا و شاندێكی یاوەری كرد كە لە جێگری وەزیری دەروەی توركیا و باڵیۆزی توركیا لە عێراقی فیدڕاڵ و هەروەها بەرپرسی بەشی كاروباری عێراق لە وەزارەتی دەروەی توركیا پێكهاتبوون.
لە كۆبوونەوەیەكدا كە نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكوومەتی هەرێمی كوردستان و ژمارەیەك بەرپرسی ئیداری و سیاسیی هەرێمی كوردستان ئامادەبوون، وەزیری دەرەوەی توركیا خۆشحاڵیی خۆی بۆ دیدار لەگەڵ سەرۆك بارزانی و سەردانی بۆ هەرێمی كوردستان و هەروەها بەشداربوونی لە كۆڕبەندی دیداری سلێمانی لە زانكۆی ئەمەریكایی شاری سلێمانی دەربڕی و خۆشحاڵیی خۆیشی نیشان دا بە پێشڤەچوون و گەشەسەندنی پەیوەندییە سیاسی و ئابووری و كولتوورییەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و وڵاتی توركیا. لە بەشێكی قسەكانیدا وەزیری دەرەوەی توركیا باسی سەردانە مێژووییەكەی سەرۆك بارزانی بۆ شاری ئامەد كرد و ئەو سەردانەی بە كاریگەر و گرنگ و مێژوویی لە قەڵەم دا.
لە بەرانبەردا سەرۆك بارزانی زۆر بەگەرمی بەخێرهاتنی وەزیری دەرەوەی توركیا و شاندی یاوەری كرد و جەختیشی لەسەر پەرەپێدانی زیاتری پەیوەندیی نێوان هەرێمی كوردستان و توركیا كرد و ئامادەیی هەرێمی كوردستانی بۆ بەردەوامیی ئەو پەیوەندییانە ڕاگەیاند.
هەر لەم دیدارەدا بارودۆخی سیاسی و ئەمنی و هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق و كاریگەرییەكانی لەسەر ئاییندەی سیاسیی عێراق تاوتوێ كرا و، پەیوەست بە بابەتی هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی نوێنەران سەرۆك بارزانی بە پێویستی زانی كە ئەم هەڵبژاردنە لە وادەی دیاریكراوی خۆی و بە بێ هیچ گرفتێك ئەنجام بدرێت.
بارودۆخی سیاسی ناوچەكە و ڕەوشی سیاسی و ئەمنی سووریا و دۆخی پەنابەرانی سووریا تەوەرێكی دیكەی ئەم دانیشتنە بوو.
چوار شەممە, 05 ئازار 2014
بەیاننامەی ئەنجومەنی وەزیران لە یادی راپەڕیندا
جه‌ماوه‌ری خۆشه‌ویستى كوردستان و ده‌ڤه‌ری تێكۆشه‌رى ڕاپه‌ڕین
23 ساڵ به‌سه‌ر ڕاپه‌ڕینه مه‌زن و مێژووییه‌كه‌ی جه‌ماوه‌ری كوردستاندا تێده‌په‌ڕێ، له‌م یاده پڕ شكۆیه‌دا پیرۆزباییه‌كى گه‌رم له ته‌واوی خه‌ڵكی كوردستان و پارت و لایه‌نه سیاسییه‌كان به‌گشتی و خانه‌واده‌ی سه‌ربه‌رزی شه‌هیدان و پێشمه‌رگه قاره‌مانه‌كانی كوردستان به‌تایبه‌تی ده‌كه‌ین.
23 ساڵ به‌ر له ئه‌مڕۆ گه‌لی كوردستان له كه‌مترین مافی سه‌ره‌تاییى خۆى بێبه‌ش كرابوو، بۆیه تێكڕا ڕژانه سه‌ر شه‌قامه‌كان و به پشتیوانیی هێزی پێشمه‌رگه‌ی كوردستان و ڕێنوێنیی به‌ره‌ی كوردستانی و سیاسیی كورد، گورزێكی كاریگه‌ریان وه‌شانده ڕژێمی به‌عسى له‌ناوچوو و له ماوه‌یه‌كى كورتدا ته‌واوى ناوچه‌كانى كوردستانیان ئازاد كرد.
ڕاپه‌ڕینه شكۆداره‌كه‌ی ئاداری (1991) وه‌ڵامێكى مێژووییی خه‌ڵكی كوردستان بوو له به‌رامبه‌ر بێده‌نگیی كۆمه‌ڵگه‌ی نێوده‌وڵه‌تی له ئاست هه‌موو ئه‌و زوڵم و سته‌م و پێشێڵكاریانه‌ی ده‌رهه‌ق به گه‌لى كوردستان ده‌كرا.
ڕاپه‌ڕین بووه هۆكار بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌نجومه‌نی ئاسایشی نێوده‌وڵه‌تی بڕیاری 688 ده‌ربكات كه تیایدا ناوچه‌ی ئارام ده‌ستنیشان كرا و ڕژێمی به‌عسی ڕووخاو له سنووره‌كانی هه‌رسێ پارێزگای هه‌ولێر و سلێمانی و دهۆك كشایه‌وه. دواتریش به پاڵپشتیی دۆستان و كۆمه‌ڵگه‌ى نێوده‌وڵه‌تى، یه‌كه‌مین هه‌ڵبژاردنی ئازاد له هه‌رێمی كوردستان ئه‌نجام درا و دامه‌زراندنی په‌رله‌مان و دواتریش حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستانى لێ كه‌وته‌وه.
هه‌ردوو دامه‌زراوه‌ی شه‌رعیی په‌رله‌مانى كوردستان و حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان له كاتێكدا دامه‌زران كه هه‌رێمى كوردستان خاوه‌ن ژێرخانێكى ڕووخاووى خاكێكى به‌سووتماككراو بوو، كه شوێنه‌وارى ڕووخانى زیاتر له 4000 گوند و ئه‌نفال و كیمیاباران به جه‌سته‌یه‌وه دیاربوو، به‌ڵام به ئیراده‌ى پته‌وى گه‌لى كوردستان توانرا به‌سه‌ر ئاسته‌نگ و قه‌یرانه‌كاندا زاڵ بین. ئه‌مڕۆش دواى 23 ساڵ له ڕاپه‌ڕین سه‌ره‌ڕای كه‌موكورتیه‌كان، ده‌توانین به سه‌ربه‌رزییه‌وه به‌رامبه‌ر میلله‌تی خۆمان بوه‌ستین و خه‌رمانی ده‌سكه‌وت و داهێنانی گه‌وره ببینین و كوردستانێك كه به‌عس به وێرانكراوی به‌جێی هێشت، ئاوه‌دان بكه‌ینه‌وه.
حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان هیچ كات ده‌ستبه‌رداری ئیراده‌ی چاكسازی و پێشخستنی ئه‌زموونه‌كه‌مان نه‌بووه و نابێت. له‌م چوارچێوه‌یه‌شدا هه‌نگاوی گه‌وره‌مان له بواری خزمه‌تگوزاری و پرۆسه‌ی ئاوه‌دانی و گه‌شه‌پێدانی وڵاته‌كه‌مان بڕیوه و به‌رنامه‌شمان به‌رده‌وامبوونه له‌سه‌ر هه‌مان سیاسه‌ت و نه‌خشه به ئاراسته‌ی خزمه‌تكردنی زیاترى هاوڵاتیان.
هه‌ر له‌م یاده پڕ شكۆیه‌دا حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان خوازیاره یادی ڕاپه‌ڕین ببێته سه‌ره‌تایه‌كی تازه بۆ پته‌وكردنی خه‌باتی هاوبه‌شی هه‌موو لایه‌ك كه خۆى له پێكهێنانى حكوومه‌تى تازهدا ده‌بینێته‌وه، بۆ ئه‌وه‌ى هه‌مووان به‌شدار بن له پرۆسه‌ى ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ى كوردسان و سه‌رخستنى ئه‌زموونه‌كه‌مان و به‌هێزكردنی برایه‌تی و ته‌بایی و پاراستنی یه‌كڕیزیی گه‌لی كوردستان له‌پێناو به‌دیهێنانی ئامانجه‌كانماندا.
به‌رز و پیرۆز بێت یادی ڕاپه‌رین و دروود بۆ گیانی پاكی شه‌هیدانی ڕاپه‌ڕین و بزاڤى ڕزگاریخوازى كوردستان.
ئه‌نجومه‌نى وه‌زیرانى هه‌ریمى كوردستان
4ى ئادارى 2014
نێچیرڤان بارزانى: هه‌رێمى كوردستان ئیتر ناگه‌ڕێته‌وه دواوه
بە ئامادەبوونی كۆسرەت ڕەسووڵ عەلی جێگری سەرۆكی هەرێمی كوردستان و نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكوومەتی هەرێمی كوردستان، ئەمڕۆ سێشه‌ممه 4ى ئازارى 2014 یەكەمین ڕۆژی دیداری سلێمانی كە زانكۆی ئەمەریكی لە عیراق ـ سلێمانی ڕێكی خستووە، دەستی بە كارەكانی كرد.
لەم كۆڕبەندەدا كە هەر یەك لە ئەحمەد داوود ئۆغڵو وەزیری دەرەوەی توركیا و هۆشیار زێباری وەزیری دەرەوەی عیراقی فیدراڵ و ژمارەیەك لە وەزیرانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان و د. عەلی ئەدیب وه‌زیرى خوێندنى باڵا و توێژینه‌وه‌ى زانستیى حكوومه‌تى عیراقى فیدرال و ژمارەیەكی دیارى سیاسەتمەدار و ئەكادیمى و توێژەری بواری سیاسەت ئامادەی بوون، وەزیری خوێندنی باڵای عێراق لە وتەیەكدا تیشكی خستە سەر كێشەكانی نێوان هەولێر و ئاماژەی بەوە دا كە دەبێ هەوڵ بۆ سنوورداركردنی كێشەكان بدرێت و دووپاتیشی كردەوە كێشەكان بە یەك جار چارەسەر ناكرێن. ئەوەشی خستە ڕوو كە ناكرێت هەر لایەنێك مكوڕ بێت لەسەر داواكانی، چونكه بەم شێوەیە هیچ لایەنێك ناگاتە ئه‌نجام.
ئەدیب لەبارەی پرسی بودجەی عیراقه‌وه ڕوونى كرده‌وه كه بودجەی عێراق بودجەیەكی گەورەیە و پێویستە هەموو لایەنێك لێی سوودمەند بن، بەڵام لە عیراق بۆتە مایەی گرفت.
پاشان بەرهەم ساڵح سەرۆكی فەخریی زانكۆ لە وتەیەكدا ئاماژەی بەوە دا كە هیوای ئەوەی دەخواست بەڕێز مام جەلال سەرۆكی كۆماری عیراق لەو كۆنفرانسەدا ئامادە بووایە و خۆی بەخێرهاتنی میوانانی بكردایە و هیوای سەلامەتی و چاكبوونەوەی زووى بۆ خواست.
بەرهەم ساڵح لە وتارەكەیدا سوپاسی نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكی حكوومەتی هەرێمی كوردستان و هەموو ئەو لایەنانەى كرد كە هاوكاریی زانكۆكەیان كردووە تا بە ئەمڕۆ گەیشتووە. هەروەها ئاماژەی بە كێشەكانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست كرد و سەبارەت بە هەرێمی كوردستان نەیشاردەوە كه هەرێم كێشەكانی زۆرن و چارەسەریش هەن. هاوكات تیشكی خستە سەر مێژووی نەهامەتییەكانی كورد لە سەدەی ڕابردوو كە سەدەیەكی زۆر ناخۆش بوو بۆ كورد.
پاشان نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكوومەتی هەرێمی كوردستان وێڕای بەخێرهێنانی میوانان، بەخێرهاتنی داوود ئۆغڵو وەزیری دەرەوەی توركیاى كرد بۆ هاتنی بۆ هەرێمی كوردستان و بۆ شارى سڵێمانی كە ئەمە یەكەمجارە سەردانی دەكات.
سەرۆكی حكوومەت دووپاتی كردەوە ناونیشانی ئەم كۆنفرانسە (ڕێدەربازكرن لە ڕووبەڕووبوونەوەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا) زۆر گرنگە و ده‌روازەیەكی گەورە و فراوانە بۆ بابەتی جیاجیای گفتوگۆ، لە كاتێكدا ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە هەموو قۆناغێك پتر پێویستی بە گەشەپێدانی ژیانێكی مێژوویی نوێ هەیە.
هەروەها دووپاتی كردەوە ئەو گرفتانەی ئێستا ئەم ناوچەیە ڕووبەڕووی دەبێتەوە، وردبینیی تایبەتیان دەوێت بۆ لێ تێگەیشتن و شیكردنەوە و هەڵسەنگاندیان و تەنها بەو شێوەیە سەركردەكانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەتوانن دووبارە هەوڵی دروستكردنەوەی پێكهاتەی سیاسی و ڕێكخستنی كۆمەڵایەتی بدەن لەسەر بنەما و بناغەی سەردەمیانە بۆ هێنانەدی بناغەیەكی سەردەمیانە بۆ پاراستنی ئاسایش و سەقامگیری لە هەریەك لە وڵاتی ناوچەكەدا.
سەرۆكی حكوومەت ئەوەی نیشان دا كه هەرێمی كوردستان وەكوو بەشێك لە عیراق لە بارودۆخی ئەمڕۆی عیراقدا چەندین پرسیاری لەلا دروست بووە لەبارەی مانەوەی عیراق وەك دەوڵەتێكی دیموكراتی فیدراڵ و كاریگەریی باری ئاسایش بەسەر هەڵوەشانەوەی ئەم دەوڵەتەی كە 11 ساڵە قوربانی بۆ دراوە و كاری بۆ دەكه‌ن و بە بیری ئامادەبوانی هێنایەوە كە كورد لە عێراقی پێش 2003 سه‌رده‌مێكی ناخۆشی بینی و بەردەوام لەژێر ترس و هەڕەشەی مان و نەماندا دەژیا و سەرەڕای دەرچوون لە دیكتاتۆری، ئەمڕۆ عێراق پتر لە دەوڵەتێك دەچێت كە بەرەو داڕمان دەچێت و ململانێیەكی قووڵ و ڕووخێنەر لە نێوان پێكهاتە و لایەنە سەرەكانیدا هاتۆتە ئاراوە، ئەمە جگە لە نەبوونی ستراتیژییەكی كارا و چالاك لە كاتی گەڕان بە دوای چارەسەری كێشەكاندا كە بۆتە هۆی نائومێدیی بەشێكی زۆری خه‌ڵكى عیراق، به‌تایبه‌تیش هه‌رێمى كوردستان لەبارەی ئایندەی هاوبەشه‌وه.
هەروەها ئەوەشی دووپات كردەوە كە سەركردایەتیی سیاسیی كوردستان بە ڕاشكاوی و چەندین جار بە قسە و بە كردار، پابەندیی خۆی بە عێراقێكی دیموكرات، فیدراڵ و فرەیییه‌وه دووپات كردۆتەوە كە تیایدا ماف و ئازادییە دەستوورییەكانی ئەم گەلە پارێزراو بێت، بە لەیادنەكردنی ئەو ڕاستییە كە چوار لە پێنجی دەنگدەران لە عیراق، دەستووری نوێی وڵاتەكیان لە ڕێفراندۆمی ساڵی 2005دا پەسەند كردووە.
هه‌روه‌ها به بیرى هێنایه‌وه كه ئەركی سەرشانی گشت هێزە سیاسییەكانی عێراق و وڵاتانی دراوسێ و پشتگیرانی دیموكراسییە لە دنیا، هەوڵ بدەن دەستوور پێشێل نەكرێت، یاری پێ نەكرێت، نەبێتە داردەستی هێچ لایەنەكی سیاسی لە خزمەتی مەبەستی حزبی، یان تاكە كەسیدا.
نێچیرڤان بارزانی بە ڕاشكاوی ڕایگەیاند هەرێمی كوردستان ده‌رباره‌ى ئایندەی عیراق و پەیوەندی لەگەڵ حكوومەتی فیدراڵ نیگەرانە و سەرەڕای دووپاتكردنەوەی پرسی هاوبەشی لە وڵات، بەڵام هەست بە نائومێدی دەكرێت دەربارەی چۆنیەتیی هەڵسوكەوتی حكوومەتی فیدراڵ لەگەڵ مافی دەستووریی هەرێمی كوردستاندا.
ئەوەشی نەشاردەوە كه لە ماوەی دە ساڵی حوكمی دوای ڕووخانی ڕژێمى به‌عسدا گرفت و ناكۆكیەكان بەرەو گرژی چوونە و چەندین جار هەرێمی كوردستان هەڕەشەی ڕاستەوخۆی بیستووە و دووپاتی كردەوە ئەم جۆرە ڕەفتارانە خرمەتی لێكگەیشتن ناكات و نابێتە بنەمایه‌كی دروست بۆ دۆزینەوەی چارەسەری گونجاو لە چوارچێوەی دەستووری فیدراڵی عیراقدا.
سەرۆكی حكوومەت بەكارهێنان و سوودوەرگرتنی گەلی كوردستانی لە سەرچاوە سروشتییەكانی بە مافێكی دەستووری زانی و دووپاتی كردەوە هەرێمی كوردستان بۆ دواوە ناگەڕێتەوە و دەستبەرداری مافەكانی نابێت و ڕێگە بەوەش نادات دەستوور بەپێی بۆچوونی كەسی لێك بدرێته‌وه و هەوڵ بۆ پەیڕەوكردنی سیستەمێكی تاكڕەوی لە دەسەڵات و مەركەزیەت بدرێت كە ئیتر ئەم بیرۆكەیە كۆتایی پێ هاتووە.
جه‌ختیشى له‌وه كرده‌وه كە پەیوەندییەكانی هەرێمی كوردستان لەگەڵ لایەنە جیاجیاكان لەسەر حیسابی یەكتری نیە و هەرێم نابێتە بەشێك لە ململانێ و بۆ بەدەستهێنانی سەقامگیری و لێكگەیشتنی هاوبەش و بۆ پاراستنی بەرژەوەندییەكانی گەلی كوردستان كار دەكات.
سەرۆكی حكوومەت ڕوونی كردەوە ئەوەی هەرێم لێی دەترسا ڕووی دا بەوەی كە بەغدا قووتی خەڵكی كوردستان وەكوو كارتێكی فشار لە دژی هاووڵاتیان بەكار بهێنێت، كە ئەمەش لەلایەن هه‌موو خەڵكی كوردستانه‌وه بە شێوەیەكی گشتی بەهیچ شێوەیەك قابیلی قبووڵ نیە، چونكە میزاجی تاكە كەسی و میزاجی یەك نەفەر وەكوو كارتێكی فشار لە دژی هەرێمی كوردستان بڕیار دەدات كە قووتی خەڵكی كوردستان ببڕێت و ئەو مافە بەخۆی دەدات مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم كه مافێكى یاسایى و ده‌ستوورییه ببڕێت.
هەر لە درێژەی وتارەكەیدا نێچیرڤان بارزانی تیشكی خستە سەر كاریگەرییەكانی وڵاتانی دراوسێ بەسەر عیراق و هەوڵدان بۆ سەپاندنی ئەجێندای دەرەكی لە عیراق و بارودۆخی سووریا و كاریگەرییەكانی بەسەر عیراق و هەرێمی كوردستان و تەواوی ناوچەكەدا و پەیوەندییەكانی هەرێم لەگەڵ دراوسێكانی و كاریگەرییەكانی توركیا و ئێران و سعوودیه‌ی لە ناوچەكەدا خستە ڕوو.
دواتر هەر یەك لە هۆشیار زێباری وەزیری دەرەوەی عیراق و ئەحمەد داوود ئۆغڵو وەزیری دەرەوەی توركیا، لە پانێڵێكی هاوبەشدا كە لە لایەن د. بەرهەم ساڵحەوە بەڕێوە برا، دید و بۆچوونی خۆیان لەبارەی پەیوەندییەكانی نێوان وڵاتانی ناوچەكەوه خستە ڕوو.
ده‌قی وتاری نێچیرڤان بارزانی له كۆڕبەندی ئەمڕۆی دیداری سلێمانی كە زانكۆی ئه‌مه‌ریكی له سلێمانی رێكی خستبوو
بەڕێزان ئەم كاتەتان باش،
وهه‌موو لایەك بەخێر بێن بە سەرچاو..
دەمەوێ بەخێرهاتنێكی تایبەتی برای خۆشەویستم كاك داود ئۆغڵو بكەم كە لە توركیاوە بۆ بەشداریكردن لەم كۆنفرانسە هاتە سلێمانی و تەشریفی هێنا، ئێمە بە ناوی هەرێمی كوردستان و شاری خۆشەویستی سلێمانی، زۆر بە گەرمی بەخێرهاتنی دەكەین و ئەمە یەكەم جارە سەردانی سلێمانی دەكات. بەخێرهاتنی هەموو ئەو بەڕێزانە دەكەم كە ئەمڕۆ تەشریفیان هێناوە.
دكتۆر داون كێڵ، سەرۆكی زانكۆی ئەمەریكی لە عێراق- سلێمانی و، دكتۆر بەرهەم ساڵح، سەرۆكی فەخریی زانكۆ، بە گەرمی سوپاسیان دەكەم بۆ بانگەێشتكردنم.
ناونیشانی ئەم كۆنفرانسە (ڕێدەربازكرن لە ڕووبەڕووبوونەوەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا) بەلامەوە گرنگە. بە دەرفەتی دەزانم چەند بابەت و پرسیارێك بخەمە ڕوو، بۆ ئەوەی ئەگەر بكرێت، ببێتە بابەتی گفتوگۆی ئەم كۆنفرانسە.
(ڕێدەربازكرن لە ڕووبەڕووبوونەوەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا ؟)
ئەم ناونیشانە دروازەیەكی گەورە و فراوانە بۆ بابەتی جیاجیای گفتوگۆ، لە كاتێكدا ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە هەموو قۆناغێك پتر پێویستی بە گەشەپێدانی ژیانێكی مێژووییی نوێ هەیە.
ئەو گرفتانەی ئێستا ئەم ناوچەیە ڕووبەڕووی دەبنەوە، وردبینیی تایبەتیان دەوێت بۆ لێ تێگەیشتن و شیكردنەوە و هەڵسەنگاندیان. تەنها بەو شێوەیە سەركردەكانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەتوانن دووبارە هەوڵی دروستكردنەوەی پێكهاتەی سیاسی و ڕێكخستنی كۆمەڵایەتی بدەن، لەسەر بنەما و بناغەی سەردەمیانە بۆ هێنانەدی بناغەیەكی سەردەمیانە بۆ پاراستنی ئاسایش و سەقامگیری لە هەریەك لە وڵاتانی ناوچەكەدا.
هەرێمی كوردستان وەك بەشێك لە عێراقی فیدراڵ، دوو پرسیاری سەرەكیمان لا دروست دەكات.
یەك : ئایا ئەم وڵاتە وەك دەوڵەتێكی دیموكراتی فیدراڵ دەمێنێتەوە؟
دوو: ئایا تێكچوونی باری ئاسایش، ئابووری و سیاسیی ئەم وڵاتە لە چ ئاستێكدا دەبێتە هەڕەشەی لەبەریەك هەڵوەشاندنەوەی ئەو دەوڵەتەی ئێمە یانزدە ساڵە هەوڵی دروستكرنەوەی دەدین و قوربانیمان بۆ داوە؟
ئێمە لە عێراقی پێش 2003 ڕۆژگارێكی ناخۆشمان بینی و بەردەوام لەژێر ترس و هەڕەشەی مان و نەماندا دەژیاین. پاش ڕووخانی ڕژێمی بەعس، قۆناغی ڕزگاربوون هاتە كایەوە كە بە هاوكاریی هێزەكانی هاوپەیمانان، لە سەروویانەوە ئەمەریكا پارێزگاری لێ دەكرا. بەڵام ئەمڕۆ عێراق پتر لە دەوڵەتێك دەچێت كە بەرەو داڕمان دەچێت. ناوچەیەكی فراوان لە عێراق، گرفتی ئاسایش و كەمیی خرمەتگوزاری و دامەزراوەی حكوومەتی، وای كردووە دەوڵەت خەریكە تەواو دەسەڵاتی نەمێنێت بەسەریاندا. ئەمە بۆتە هۆی ململانێیەكی قووڵ و ڕووخێنەر لە نێوان پێكهاتە و لایەنە سەرەكیەكاندا. بەداخەوە نەبوونی ستراتیژییەكی كارا و چالاك لە كاتی گەڕان بە دوای چارەسەری كێشەكاندا، زۆر خەڵكی ئەم وڵاتەی تووشی نائومێدی كردووە دەربارەی ئایندەیەكی هاوبەش بۆ هەموو عیراق.
بێگومان ئێوە باش دەزانن كە بەرژوەندیی گەلی كوردستان ڕاستەوخۆ بەندە بە وەڵامی ئەم پرسیارەوە!. چارەسەری ئەم كێشانە هەڵوێستی هەرێمی كوردستان دیاری دەكات لە پڕۆسەی پێكەوەژیانمان لە چوارچێوەی عێراقێكی دیموكراتی فیدراڵدا.
ئێمە لە سەرەتای پڕۆسەی ئازادیی عێراقەوە بیروبۆچوونی خۆمان ئاشكرا كردووە: بەدڵنیایەوە چەندین جار، بە قسە و بە كردار، گوتوومانە ئێمە پابەندین بە عێراقێكی دیموكرات، فیدراڵ و فرەیی، كە تیایدا ماف و ئازادییە دەستوورییەكانمان پارێزراو بێت. پابەندین بە دەستووری نوێی عێراق، واتە پابەندین بە پڕۆسەی ئاشتیی سیاسی، كۆمەڵایەتی و ڕێزگرتن لە ڕای خەڵكی ئەم وڵاتە. ئێمە نابێت ئەو ڕاستییە لەبیر بكەین كە چوار لە پێنجی دەنگدەران لە عیراق، دەستووری نوێی وڵاتەكیان لە ڕێفراندۆمی ساڵی 2005دا پەسەند كردووه. ئەركی سەرشانی گشت هێزە سیاسییەكانی عێراق و وڵاتانی دراوسێ و پشتگیرانی دیموكراسییە لە دونیا، كە هەوڵ بدەن دەستوور پێشێل نەكرێت، یاری پێ نەكرێت، نەبێتە داردەستی هێچ لایەنەكی سیاسی لە خزمەتی مەبەستی حزبی، یان تاكە كەسیدا.
نامەوێت كاتی ئێوە بگرم و بچمە وردەكاریی ئەم پرسەوە، بەڵام ئێمە مەترسیمان هەیە لە ئایندەی عێراق. نیگەرانین لە په‌یوەندیمان لەگەڵ حكوومەتی فیدراڵ، ئێمە هاوبەشین لەم وڵاتەدا، هاوبەشین لە حكوومەتی فیدراڵدا، بەڵام بەداخەوە هەست بە نائومێدی دەكەین دەربارەی چۆنیەتیی هەڵسوكەوتی حكوومەتی فیدراڵ لەگەڵ مافی دەستووریی هەرێمی كوردستاندا.
لە ماوەی دە ساڵی ئازادیی عێراقدا، ساڵ بە ساڵ كێشەی نێوانمان بەرەو گرژی چووە، چەندین جار هەڕەشەی ڕاستەوخۆمان بیستووە، ئەم جۆرە ڕەفتارانە نە خرمەتی لێكگەیشتن دەكات، نە دەبێتە بنەمای دروست بۆ دۆزینەوەی چارەسەری گونجاو لە چوارچێوەی دەستووری فیدراڵی عیراقدا. وەك گشت لایەنێكی دیكە، ئێمەش خاون بەشین لەم وڵاتەدا، ئێمەش قوربانیمان داوە و بەردەوام قوربانی دەدین بۆ دابینكردنی ئاسایش لە عێراقدا و بۆ ئاشتبوونەوەی سیاسی، بۆ گەشەی ئابووری، بۆ دابینكردنی سەقامگیری لەم وڵاتەدا.
ئێستاش لە گفتوگۆكانمان لەگەڵ بەغدا بەردەوام دەبین بۆ ئەوەی بگەینە ڕێگەچارەسەرێكی هاوبەش بۆ گرفتەكان. ئێمە بەكارهێنان و سوودوەرگرتن لە سەرچاوە سروشتیەكانی ئەم هەرێمە، بە مافێكی دەستووریی خۆمان دەزانین، لەم ڕووەشەوە بۆ هەموو لایەكمان ڕوون كردووەتەوە و دەمەوێ لێرەدا دیسان دووپاتی بكەمەوە كە ئێمە بۆ دواوە ناگەڕێنەوە و دەستبەرداری مافەكانمان نابین بەپێی دەستووری عیراق، بەڵكوو ئەوەی ئێمە دەمانەوێت لە عیراقدا لێكگەیشتن و پێكەوەكاركردنە بەپێی دەستوور، نەك بەپێی بۆچوونی كەسی و هەوڵدان بۆ پەیڕەوكردنی سیستەمێكی تاكڕەوی لە دەسەڵات و مەركەزیەت، كە ئیتر لای ئێمە ئەم بیرۆكەیە كۆتایی پێهاتووە و هەرێمی كوردستان هیچ كاتێك ئامادە نیە لەم بوارەدا بۆ دواوە بگەڕێتەوە، هەر ئەمە پرەنسیپانەش بنەمای كار و پەیوەندیی ئێمەیە لەگەڵ حكوومەتی بەغدا و لەگەڵ تەواوی لایەنەكانی سیاسی لە عێراقدا.
هاوكات ئەوە دووبارە دەكەینەوە كە پەیوەندییەكانی هەرێمی كوردستان لەگەڵ لایەنە جیاجیاكان لەسەر حیسابی یەكتری نیە و ئێمە نابینە بەشێك لە ململانێ، بەڵكوو ئێمە بۆ بەدەستهێنانی سەقامگیری و لێكگەیشتنی هاوبەش و لە هەمان كاتیشدا بۆ پاراستنی بەرژەوەندییەكانی گەلی كوردستان، كار دەكەین.
ئێمە بە جددی نیگەرانین كە ئەمڕۆ لە بەغدا قووتی خەڵكی كوردستان وەكوو كارتێكی فشار لە دژی هاووڵاتیانی هەرێمی كوردستان بەكار دێت، ئێمە بە جددی هەست بە نیگەرانی دەكەین لەوەی كە تاكە كەس لە بەغدا بڕیاری ئەوە دەدەن قووتی خەڵكی كوردستان نەدەن و ئەم كارتە وەكوو فشارێك بۆ سەر هاووڵاتیانی هەرێمی كوردستان بەكار دێنن، ئەمەش لە لایەن خەڵكی كوردستان و هەموو هەرێمی كوردستانه‌وه بە شێوەیەكی گشتی بە هیچ شێوەیەك قابیلی قبووڵ نیە.
ئەوەی ئێمە لە عیراقدا لێی دەترساین، ڕووی دا، ئەوە بوو بە تەواوی كە ئێمە لێی دەترساین، ئێمە دەترساین ڕۆژێك بە میزاجی تاكە كەسی و میزاجی یەك نەفەر وەكوو كارتێكی فشار لە دژی هەرێمی كوردستان بێن و بڵێن قووتی خەڵكی كوردستان كە بەشێكن لە فەرمانبەرانی عیراق بە پێی دەستوور و بەپێی یاسا دەبێت مووچەی ئەو خەڵكە بدرێت، یەك تاكە كەس بڕیاری ئەوە دەدات ڕایبگرێت و ئەو مافە بە خۆی دەدات كە نەیدات. مەترسیی ئێمە لە عیراقدا ئەوە بوو، ئێمە ئەوەشمان بینی، لەبەر ئەوە هەرێمی كوردستان لەوەدا جددییە كە جارێكی دیكە بەرەو دواوە ناگەڕێتەوە .
لە دوای پرۆسەی ئازادكردنی عێراق، زۆر وڵات و لایەنی دەرەكی هەوڵیان دا ئەجێندای خۆیان لە عێراق بسەپێنن، بەڵام ئێمە كاری جددیمان بۆ پاراستنی سەروەریی ئەم وڵاتە كردووە. ئێمە دەمانەوێت پەیوەندییەكی دۆستانەمان لەگەڵ دراوسێكانمان هەبێت، بەڵام نابینە بەشێك لە ململانێ و پەیوەندییەكانیشمان لەسەر حسابی ئەوانی دیكە نابێت. بەڵكوو ئێمە ئەجێندای تایبەتی خۆمان هەیە، كە ئەویش پاراستنی بەرژەوەندییەكانی گەلی كوردستان و خزمەتكردنی ئەم گەلەیە لە چوارچێوەی عێراقێكی دیموكراتی فیدراڵی فرەییدا.
هەر لەم ڕووەشەوە دابینكردن و هەوڵدان بۆ سەقامگیری و ئارامی لە ناوچەكەدا بە گرنگ دەزانین، بۆ ئەم مەبەستەش كاری جددیمان كردووە بۆ پەرەپێدانی پەیوەندییەكانمان لەگەڵ دراوسێكانمان لەسەر بنەمای لێكگەیشتن و بەرژەوەندیی هاوبەش، هەروەك چۆن كار دەكەین بۆ پەرپێدانی پەیوەندییەكانمان لەگەڵ وڵاتانی دیكەی جیهاندا.
لەم ڕوانگەیەشەوە حكوومەتی هەرێمی كوردستان پێشوازی بە جددی لە ڕێكەوتنی بەراییی گرووپی 5+1 دەكات و پێمان وایە فاكتەرێكی گرنگە بۆ ئارامی و سەقامگیریی ناوچەكە. هاوكات حكوومەتی هەرێم كرانەوەی دەوڵەتی كۆماری ئیسلامیی ئێران بە ڕووی كۆمەڵگای نێودەوڵەتیدا، وەك وڵاتێكی دراوسێ بە گرنگ دەزانێ و پێمان وایە دەبێتە فاكتەرێكی گرنگ بۆ سەقامگیری و پێشكەوتن لە ناوچەكە.
هەروەها بەرەوپێشچوونی پەیوەندییەكانمان لەگەڵ كۆماری توركیا لە بەرژەوەندیی هەرێمی كوردستان و عێراقدایە كە ئەمەش لە خزمەتی سەقامگیری و لە یەكتر تێگەیشتنی زیاتر دەبێت بۆ هەردوولا و بۆ عیراق بە شێوەیەكی گشتی و وڵاتی توركیا.
دووەم پرسیارمان ئەوەیە:
ئایا دەرئەنجامەكانی ناسەقامگیری و توندوتیژیی بەردەوام لە سووریا، دیارە؟ بەتایبەتی ململانێكانی ئێستا، هیچ ئاماژەیەكی وا نێشان نادەن كە بەم زووانە بارودۆخ كۆتایی بێت!.
لای هەموان ئاشكرایە كە دەیەكانی سەدەی ڕابردوو پڕ بوون لە بێهیوایی، لە ململانێی سیاسی، لە كودەتای سەربازی، لە شۆڕشی ناوچەیی، لە كێشمەكێشی ئایدیۆلۆژی و پڕوپاگەندە و بەرزكردنەوەی هێمای ناوەڕۆك بەتاڵ و جەنگی سارد. ئێستاش لە ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، شێوە شڵەژانێك لە ئارادایە، هەرچەندە لە ناوچەیەكی پڕ لە كێشە و ململانێی ئایدیۆلۆژی و مەزهەبیی وەك ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، پڕیشكەكانی بەر هەموومان دەكەوێت، بەڵام كاری جددی دەكەین لە حكوومەتی هەرێمی كوردستان بۆ خۆپاراستن لەو شڵەژانە و ناچینە نێو ململانێكانەوە و هەوڵی پاراستنی بەرژەوەندییەكانی گەلی كوردستان دەدەین.
قەیرانی سووریا كە عەقلانیەتی پشتگوێ خستووە، كاریگەریی نەرێنی زۆری لەسەر وڵاتانی دراوسێی هەبووە، بەتایبەتی لە ڕووی بەردەوامیی لێشاوی ئاوارەبوونی هاووڵاتیانی ئەو وڵاتە.
نەبوونی بڕیاری سیاسیی جددیی یەكلاكەرەوە سەبارەت بەم قەیرانە، هۆكارێكی سەرەكییە بۆ بەرفراوانبوونی ململانێ، هۆكارێكیشە بۆ زیادبوونی هێزە توندڕەوەكان كە كاریگەریی خراپی لەسەر ناوچەكە هەیە و هەروەها كاریگەریی خراپی بەسەر تەواوی جیهاندا دەبێت، ئەمەش وێڕای لاوازی و بەشبەشبوونی ئۆپۆزسیۆنی سووریا و هاوكات ململانێی هێزە نێودەوڵەتی و ناوچەییەكان لەم وڵاتەدا كە بەداخەوە دۆخەكەیان ئاڵۆزتر و مەترسیدارتر كردووە.
بە هۆی ئەم قەیرانەشەوە ئێستا ئاوارەكانی سووریا نزیكەی یەك لەسەر چواری خەڵكی لوبنان پێك دێنن. لە ئوردن هەمان گرفت هەیە و دەیان هەزار ئاوارەی سووریا ئێستا لەو وڵاتە دەژین. هاوكات هەرێمی كوردستان زیاتر لە "دوو سەد و پەنجا هەزار" ئاوارەی سووریای لەخۆ گرتووە، بۆیە بۆ كەمكردنەوەی كێشە و گرفتەكانیان و بۆ بەدەستهێنانی بارودۆخێكی گونجاو بۆ ئەو ئاوارانە لە ڕووی مرۆییەوە، حكوومەتی هەرێمی كوردستان هەموو هەوڵێك دەدات.
لە هەمان كاتدا ئەم قەیرانەی سووریا بووەتە هۆی گەڕانەوەی سەدان چەكداری شەڕكەری ڕێكخراوی تیرۆریستیی قاعیدە و چەكدارانی دیكەی توندڕەو بۆ ئەم ناوچەیە، ئێستاش ژمارەیەكی بەرچاو لەو چەكدارانە هاتوونەتەوە ناو سنووری عێراق و ئەو ناوچانەیان كۆنترۆڵ كردووە كە حەوت ساڵ پێش ئێستا بەهۆی هەڵمەتەكانی هێزەكانی ئەمەریكاوە، بەجێیان هێشتبوو.
پرۆسەی ئاشتی كە لە جنێف دەستی پێكردووە پێمان وا نیە ئەمە به‌س بێت. ئەو هێز و وڵاتانەی كاریگەرییان بەسەر دۆخی سووریادا هەیە، پێویستە دەسەڵاتی خۆیان بۆ كۆتاییهێنان بەو تراژیدیا مرۆییە بەكار بهێنن، بۆ ئەوەی دووبارە ئاسایش لە سووریا بەرقەرار بێ، چونكە بەردەوامبوونی ئەم قەیرانە دەبێتە هۆی ڕاكێشانی تەواوی ناوچەكە بۆ ناو تەنگژە و ئاژاوە، كە ئێستا لەو وڵاتەدا هەیە.
بەڕێزان..
ئەمڕۆ ئێمە لە هەرێمی كوردستان سەرقاڵی دامەزراندنی كابینەی نوێی حكوومەتی هەرێمی كوردستانین، لەگەڵ تەواوی لایەنە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستان خەریكی ئاڵوگۆڕكردنی بیروبۆچوونەكانمانین و لە گفتوگۆی بەردەوامداین. ئێمە كار بۆ دامەزراندنی كابینەیەكی بنكەفراوان دەكەین كە تەواوی لایەنە براوەكانی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان تیایدا بەشدار بن، ئەم پرۆسەیە‌ش كاتی پێویست بووە، بەڵام هەنگاوەكان باش بەرەو پێشەوە چوونە.
ئێمە دەمانەوێت چوار ساڵی داهاتوو، ناوخۆی هەرێمی كوردستان ئارام و سەقامگیر بێت، دەمانەوێت تەواوی لایەنەكان لە پرۆسەی حوكمڕانی و بەرەوپێشبردنی ئەم هەرێمە بەشداریی تەواویان هەبێت و پێكەوە كار بكەین بۆ پەرەپێدانی سیستەمی دیموكراسی لە هەرێمەكەماندا، هەر ئەمەش وای كردووە لەگەڵ تەواوی لایەنە سیاسییەكانی هەرێم لە گفتوگۆی بەردەوام بین، بۆ گەیشتن بە ئەنجامێك كە لە ئاستی بەرژەوەندی و خواستی گەلی كوردستاندا بێت.
كۆمەڵگای كوردستان و سەركردایەتیی سیاسیی هەرێمی كوردستان تەواو هەست بە گۆڕانكارییەكان دەكەن و زۆر بە جددی وەریاندەگرن و خوێندنەوەیان بۆ دەكەن بەمەبەستی چۆنیەتیی مامەڵەكردن لەگەڵ ڕووبەڕووبوونەوە هەنووكەییەكانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و گرفتەكانی ئایندە، بە جۆرێك كە بەرژەوەندیی گەلی كوردستان تیایدا پارێزارو بێت.
سێیەمین خاڵ كە جێگەی سەرنج و بایەخە، هەردوو وڵاتی توركیا و ئێرانن كە درواسێی ئێمەن. هەردوو دەوڵەت وەك دەسەڵاتێكی هەرێمی ڕۆڵ دەبینین كە لە داهاتووی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا سەنگی خۆیان هەیە. هەندێك كەس لەو باوەڕەدان كەوا جۆرێك لە هاوكاری لە نێوانیاندا هەیە، هەندێكی دیكەش بۆچوونیان وایە كە پێشبڕكێ لە نێوانیاندا هەیە، ئەمە وێڕای ڕۆڵ و كاریگەریی سعوودیە و وڵاتانی دیكەی ناوچەكە.
پرسیار ئەوەیە:
ئایا ئامانج و بەرژەوەندییەكانی توركیا و ئێران چین و دەتوانن چ ڕۆڵێكی ئەرێنی ببینن لە كەمكردنەوەی ململانێكان لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا؟!
لە كاتێكدا زۆرێك لە ئێمە ئەمە وەك ئاماژەیەكی هاندەر دەبینین، بەڵام خەڵكی دیكەش هەن كە نیگەرانن لەوەی كاریگەریی زیاتری ئەوان لەوانەیە ببێتە هۆی دروستبوونی پێشبڕكێ و ناسەقامگیریی پرۆسەكە و هەر لایەنێك هەوڵ بدەن بۆ فراوانكردنی سنووری ئابووری و سیاسیی خۆیان لەسەر حسابی ئەوەی دیكە. هاوكات ناكرێت ڕۆڵ و كاریگەریی فاكتەری دەرەكی نادیدە بگیرێت لەو كێشە و ململانێیانەدا كە هەندێكیان ئایدیۆلۆژی، یاخود ئایینی و مەزهەبین.
دوا پرسیار وەك یەكێك لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئەوەیە: ئایا ئاستی بەرژەوەندی و كاریگەریی ئەمەریكا لەم هەرێمەی ئێمە چیە و چەندە، هەروەها ئێمە پێشبینی چ جۆرە سەركردایەتی و پشتگیرییەك لە ئەمەریكا دەكەین؟
ئیدارەی پێشووی ئەمەریكا تێڕوانینی تایبەتی هەبوو لەسەر دووبارە داڕشتنەوەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، بەڵام بە خوێندنەوەی سیاسەتی ئیدارەی ئێستای ئەمەریكا دەركەوت كە ڕوانگەیەكی جیاواز هەیە. لەوانەیە بوونی تەكنەلۆژیای نوێی نەوت و گاز، وا لە ئەمەریكا بكات كەمتر پشت بە سەرچاوەكانی وزەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ببەستێت كە لەوانەیە دەرئەنجام ببێـتە هۆی كشانەوەی گشتگیری ئەمەریكا لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست!.
بۆیە دەبێت بپرسین:
ئایا لە چەند ساڵی داهاتوودا، سیاسەتی ئەمەریكا و ئەورووپا بەرامبەر بە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، بەرەو چ ئاقارێك دەڕوات؟!
بەڕێزان،
ئەو خاڵانەی ئاماژەم پێدان، چەند پرس و پرسیارێكن كە پێویستە سەركردەكان لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ڕەچاوی بكەن و خۆیانی بۆ ئامادە بكەن. گومان لەوەدا نیە كە چەندین بابەتی دیكەش هەن كە ئێوە لە ماوەی ئەم هەفتەیەدا گفتوگۆیان لەبارەوە دەكەن، دڵنیاشم لەوەی ئەم كۆنفرانسە سەركەوتن بەدەست دەهێنێت، چونكە ژمارەیەكی بەرچاو لە زانستخواز و توێژەر و شرۆڤەكارانی سیاسی و بەرپرسانی حكوومەت و ڕۆژنامەنووسان، لە ناوەوە و دەرەوەی هەرێمی كوردستان، تیایدا بەشدار دەبن.
لە كۆتاییدا دەستخۆشی لە زانكۆی ئەمەریكا لە عێراق ـ سلێمانی و سەنتەری IRIS دەكەم بۆ سازكردنی ئەم كۆنفرانسە لە شاری سلێمانی و كۆكردنەوەی ئەم میوانە تایبەتانە لەسەر مێزی گفتوگۆكردن. هیوای سەركەوتنتان بۆ دەخوازم لە كار و شرۆڤەكانتاندا و هیوادارم ئەنجامی باش بەدەست بهێنن.
زۆر سوپاس .
سێ شەممە, 04 ئازار 2014
وەزیری دەرەوەی توركیا گەیشتە هەرێمی كوردستان
سەرلەبەیانی ئەمڕۆ سێشەممە بەڕێز ئەحمەد داود ئۆغلو وەزیری دەرەوەی توركیا بە یاوەری شاندێكی وەزارەتی دەرەوەی توركیا، گەیشتە هەرێمی كوردستان و لە شاری سلێمانی لەلایەن بەڕێزان د. بەرهەم ئەحمەد ساڵح و فەلاح مستەفا بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوەی حكومەت و بەهرۆز محمد پارێزگاری سلێمانی و باڵیۆزی توركیا لە عیراق و كونسوڵی گشتی توركیا لە هەرێم پێشوازیان لێكرا.
ئەمەو بڕیارە بەڕێزیان وێڕای بەشداری كردن لە كۆڕبەندی ساڵانەی زانكۆی ئەمریكی لە سلێمانی كە باس لە كێشەكانی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست دەكرێت، لەگەڵ بەڕێزان مسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان و نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێم و بەرپرسانی هەرێمی كوردستان كۆببێتەوە.
سێ شەممە, 04 ئازار 2014
ده‌قى وته‌ى سه‌رۆك وه‌زیران لە ڕێوڕەسمی كردنەوەی لقی هەولێری بانكی ستاندارد چارتەرد
ئێوارەتان باش، هەموو لایەكتان بەخێربێن....
خۆشحاڵم ئەمڕۆ لەگەڵ ئێوە بەشدار دەبم لە ڕێوڕەسمی كردنەوەی لقی هەولێری بانكی ستاندەرد چارتەرد.
سەرەتا دەمەوێ سوپاسی هەریەك لە باڵیۆزخانەی بەریتانیا لە عێراق و كونسوڵگەریی گشتیی بەریتانیا لە هەرێمی كوردستان و، هەروەها سوپاسی گەرمی دەستەی بەڕێوەبردنی بانكی ستاندەرد چارتەرد بكەم، بۆ هەوڵەكانیان لە پێناو كردنەوەی لقی ئەم بانكە لە هەرێمی كوردستان ، بۆ هێنانەدی ئەو تێڕوانینەی كە بۆ كردنەوەی ئەم بانكە هەیانبووە.
زۆر بەخێرهاتنیان دەكەم و سوپاسیان دەكەم.
هاوكات دەمەوێ دەستخۆشی لە وەزارەتی دارایی و ئابووریی حكوومەت بكه‌م، بۆ پشتگیریكردنیان لە كردنەوەی ئەم پڕۆژەیە. هیوادارم ئەم دەستكەوتەی ئەمڕۆ ببێتە سەرەتایەك بۆ هاندان و هاتنی زیاتری بانكە نێودەوڵەتییەكان بۆ هەرێمی كوردستان، كە دەرئەنجام سوودی بۆ كوردستان و چالاكیی بازرگانی لە كوردستان و لە هەموو عیراقدا هەیە.
بەڕێزان،
شاراوە نیە كە ئابووریی هەرێمی كوردستان لە ماوەی ساڵانی ڕابردوودا، پێشكەوتنی خێرا و فراوان و بەرچاوی بەخۆیەوە بینیووە، بۆیە دەكرێت ئێمە پێشبینیی بەردەوامیی گەشە و خۆشگوزەرانیی زیاتر لە هەرێمی كوردستان بكەین.
خەڵكی هەرێمی كوردستان لە ماوەی ڕابردوودا هەوڵی زۆریان داوە بۆ دووبارە بنیادنانەوەی ئەم هەرێمە و بۆ سوودوەرگرتن لە سەرچاوە سروشتییەكان، كە پێشتر مایەی نەهامەتی بووە بۆیان. بۆیە حكوومەتی هەرێم كاری كردووە و هەوڵی جددی دەدات بۆ گۆڕینی بۆ قۆناغێك كە ببێتە سەرچاوەیەك بۆ سوود وەرگرتن و دەستبەركردنی خۆشگوزەرانی بۆ هاووڵاتیان لە هەرێمی كوردستاندا.
دیارە هیچ كەرتێكی ئابووری لە سیستەمی نوێی جیهانگیریدا، ناتوانێ بە تەنها سەركەوتن بەدەست بهێنێت، ئەگەر ئەم كەرتە بە بازنەكانی بەرهەمهێنانی جیهانییەوە گرێ نەدرێ. دڵنیام لەوەی بوونی ئەم بانكە، هاوكارمان دەبێ لە چۆنیەتیی چوونە ناو بازاری بەرهەمهێنان و بازاڕەكانی جیهانەوە. ئێمە ئەوەش دەزانین كەوا بانكەكانی كەرتی گشتی لە ڕابردوو، گرفتیان زۆر بووە و ڕۆڵی خۆیان بە باشی نەبینیوە.
مانەوی بانكەكان لە ژێر ڕكێفی كەرتی گشتیدا، ڕۆژێك لە ڕۆژان نەبووەتە مایەی سەقامگیریی دارایی، بۆیە دەكرێ لە ئایندەدا بیر لە كاراكردنی ئەو جۆرە بانكانەش بكەینەوە و شێوەی بوونیان وەك كەرتی گشتی بگۆڕین، بەمەبەستی بەهێزكردنی توانای كێبڕكێكردنیان لەگەڵ كەرتی تایبەت.
لە كاتێكدا هاووڵاتیان و كۆمپانیا ناوخۆییەكان لە هەرێمی كوردستان پێشكەوتنی بەرچاویان لە ڕووی ئابووریەوە بەدەست هێناوە، دەبێت ئەوەشمان لە یاد نەچێت كە ئێمە ڕووبەڕووبوونەوەی تازە و نوێمان لە بەردەمدایە. ئەویش بریتیە لە ڕووبەڕووبوونەوەی بەدامەزراوەییكردنی زیاتری لایەنی دارایی و بانكی و مۆدێرنێتەكردنیان. بۆیە ئێمە بانكی ستاندەرد چارتەرد بە یەكێك لە چارەسەرەكان دەبینین بۆ ئەم ڕووبەرووبوونەوانە، لەبەر ئەوەی:
یەكەم: بوونی بانكی ستاندەر چارتەرد وەكوو بانكێكی نێودەوڵەتی، زیاتر یارمەتیی گەشەسەندنی چالاكیی دارایی دەدات لە هەرێمی كوردستان.
دووەم: بوونی بانكێكی باوەڕپێكراوی نێودەوڵەتی لە هەرێمی كوردستان، هاووڵاتیان و بازرگانانی ناوخۆ هان دەدات، بەشدار بن لە كاری دارایی جیهانی لە ڕووی وەبەرهێنان و قەرزی خانووبەرە و جۆرەكانی دیكەی قەرزی بانكی و ئامرازەكانی دارایی تریشەوە، كە بە داخەوە تاكوو ئێستا هەرێمی كوردستان لێی بێبەش بووە.
سێیەم: بوونی بانكی ستاندەرد چارتەرد دەبێتە هێمایەكی كرنگ بۆ كۆمەڵگای بازرگانیی نێودەوڵەتی سەبارەت بە گەشە و پێگەیشتنی لایەنی ئابووری و بازرگانیی هەرێمی كوردستان.
بەڕێزان..
لێرەوە داوا لە هاووڵاتیان و بازرگانان دەكەم، زیاتر بیر لەوە بكەنەوە كە چۆن سەرمایەكانیان بە باشترین و مۆدێرنترین ڕێگا بە كار بهێنن.
لە ڕابردوودا وا باو بووە كە هاووڵاتیان سەرمایەكانیان بە شێوەی كاش لە ماڵەوە هەڵبگرن. دەتوانم ئەوە بخەمە ڕوو كە ئەمەش دەرئەنجامێكی نادروستی سیستەمی بانكی بووە لە لایەن ڕژێمی پێشوو، كە بووە هۆی ناشرینكردنی سیستەمی بانكی لە دیدی هاووڵاتیانی سەرجەم عێراق، بەتایبەتی هەرێمی كوردستان.
خۆم لەو باوەڕەدام كە بوونی بانكی ستاندەرد چارتەر یارمەتیمان دەدات لە هەنگاونان بەرەو ئاڕاستەی تێگەیشتن لە سیستەمی نوێی بانكی. ئەمەش دەرفەتێكی باشە بۆ تێگەیشتن و ئەنجامدانی لێكۆڵینەوەی جددی دەربارەی ڕێكارە داراییە نێودەوڵەتییەكان، تاكوو یارمەتیی هاووڵاتیان و بازرگانانی هەرێم بدات بۆ باشتر بەڕێوەبردنی سەرمایەكانیان و تێكەڵاوبوونیان بە سیستەمی بازرگانی و داراییی نێودەوڵەتی.
لە كۆتایی قسەكانمدا، هیوای سەركەوتن بۆ بانكی ستاندەرد چارتەرد لە هەولێر دەخوازم، دەمەوێ دڵنیاشیان بكەمەوە كە حكوومەتی هەرێمی كوردستان پشتگیری لەو بانكە و هەموو بانكێكی دیكەی نێودەوڵەتی دەكات كە لە داهاتوودا دەیانەوێت لە هەرێمی كوردستان پێگەیان هەبێ و كار بكەن.
زۆر خۆشحاڵم ئەمڕ‌و كە تەشریفیان هێناوە بۆ هەولێر، بەخێر بێن بەسەر چاو، سوپاسی هەموو لایەكتان دەكەم.
نێچیرڤان بارزانى لقی هەولێری بانكی "ستاندارد چارتەرد" ده‌كاته‌وه
ئێواره‌ى ئه‌مڕۆ دووشه‌ممه 3ى ئادارى 2014، نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وه‌زیرانى هەرێمی كوردستان، له ڕێوڕه‌سمێكدا لقی هەولێری بانكی ستاندارد چارتەرد ـ ی نێوده‌وڵه‌تیى بەریتانی وەكوو یەكەمین لقی ئەو بانكە لە هەرێمی كوردستان كرده‌وه.
لە ڕێوڕەسمەكەدا كە كونسوڵى گشتیى به‌ریتانیا و ژمارەیەك لە وەزیرانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان و به‌رپرسانى باڵاى بانكه‌كه و خاوەنكاران ئامادەی بوون، فی شانكار بەڕێوەبەری بانكه‌كه له ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ئافریكا و ئەمەریكا، لە وتەیەكدا وێڕای بەخێرهێنانی سەرۆك وه‌زیران و میوانان، دووپاتی كردەوە كه ئه‌گه‌ر پاڵپشتیی حكوومەتى هه‌رێمى كوردستان نەبووایە، ئەم بانكە نەیدەتوانی لقی خۆی تیایدا بكاتەوە و ڕوونى كرده‌وه ئەم بانكە زیاتر لە 150 ساڵە كار دەكات و بوونی لە عیراقیش تازە نیە و هاتنیان بۆ هەولێر لەو سۆنگەیەوەیە كە دەرفەتێكی گەورە بۆ سەركەوتنی ئەوان تیایدا دەبیندرێت. ئاماژه‌ى به‌وه‌ش دا كه بانكەكەیان دەبێتە پاڵپشتێكی گەورەی بواری ئابووری و وەبەرهێنان بۆ هەرێم و هەموو عیراق لە بواری جیاجیادا.
لاى خۆیه‌وه نێچیرڤان بارزانى سەرۆك وه‌زیرانى هەرێمی كوردستان لە وتەیەكدا سوپاسی باڵیۆزخانەی بەریتانیا لە عێراق و كونسوڵگەریی گشتیی بەریتانیاى لە هەرێمی كوردستان و، دەستەی بەڕێوەبردنی بانكی ستاندەرد چارتەرد كرد، بۆ هەوڵەكانیان لەپێناو كردنەوەی لقی ئەم بانكە لە هەرێمی كوردستان، بۆ هێنانەدی ئەو تێڕوانینەی كە بۆ كردنەوەی ئەم بانكە هەیانبووە.
هەروەها دەستخۆشی لە وەزارەتی دارایی و ئابووریی حكوومەت كرد، بۆ پشتگیریكردنیان لە كردنەوەی ئەم پڕۆژەیە، هیواشی خواست ئەم دەستكەوتەی ئەمڕۆ ببێتە سەرەتایەك بۆ هاندان و هاتنی زیاتری بانكە نێودەوڵەتییەكان بۆ هەرێمی كوردستان.
نێچیرڤان بارزانی ڕوونى كرده‌وه كه ئابووریی هەرێمی كوردستان لە ماوەی ساڵانی ڕابردوودا، پێشكەوتنی خێرا و فراوان و بەرچاوی بەخۆیەوە بینیووە و پێشبینیی بەردەوامیی گەشە و خۆشگوزەرانیی زیاتری لە هەرێمی كوردستان لێ دەكرێت.
هەروەها ئاماژەی بەوەش دا كه خەڵكی هەرێمی كوردستان لە ماوەی ڕابردوودا هەوڵی زۆریان داوە بۆ سوودوەرگرتن لە سەرچاوە سروشتییەكان، كە پێشتر مایەی نەهامەتی بووە بۆیان.
دووپاتیشی كردەوە بۆیە حكوومەتی هەرێم كاری كردووە و هەوڵی جددی دەدات بۆ سوودوەرگرتن و دەستبەركردنی خۆشگوزەرانی بۆ هاووڵاتیان لە هەرێمی كوردستان.
سەرۆك وه‌زیران هه‌روه‌ها گوتى: هیچ كەرتێكی ئابووری لە سیستەمی نوێی جیهانگیریدا، ناتوانێ بە تەنها سەركەوتن بەدەست بهێنێت، ئەگەر بە بازنەكانی بەرهەمهێنانی جیهانییەوە گرێ نەدرێ و دڵنیایی خۆی لەوە نیشان دا كە بوونی ئەم بانكە، هاوكار دەبێت لە چۆنیەتیی چوونە ناو بازاڕی بەرهەمهێنان و بازاڕەكانی جیهانەوە، بەتایبەتی كە بانكەكانی كەرتی گشتی لە ڕابردوودا ڕۆڵی خۆیان بە باشی نەبینیوە.
نێچیرڤان بارزانى نەیشاردەوە كه ئێستا ڕووبەڕووبوونەوەی تازە لە بەردەم خەڵكی هەرێمدایە كە بریتیە لە ڕووبەڕووبوونەوەی بەدامەزراوەییكردنی زیاتری لایەنی دارایی و بانكی و مۆدێرنكردنیان و لەبارەی گرنگیی بوونی ئەم بانكە لە هەرێم ڕایگه‌یاند: ئەم بانكە زیاتر یارمەتیی گەشەسەندنی چالاكی دارایی دەدات لە هەرێمی كوردستان و هاووڵاتیان و بازرگانانی ناوخۆ هان دەدات بەشدار بن لە كاری داراییی جیهانی لە زۆر بوار كە هەرێمی كوردستان لێی بێبەش بووە و تیشكى خسته سه‌ر ئه‌وه‌ش كه دەبێتە هێمایەكی گرنگ بۆ كۆمەڵگای بازرگانیی نێودەوڵەتی سەبارەت بە گەشە و پێگەیشتنی لایەنی ئابووری و بازرگانیی هەرێمی كوردستان.
سەرۆك وه‌زیران داوای لە هاووڵاتی و بازرگانان كرد، زیاتر بیر لەوە بكەنەوە كە چۆن سەرمایەكانیان بە باشترین و مۆدێرنترین ڕێگا بە كار بهێنن و متمانەی خۆی بەوە نیشان دا كە بوونی بانكی ستاندەرد چارتەر یارمەتیده‌ر ده‌بێت لە هەنگاونان بەرەو ئاڕاستەی تێگەیشتن لە سیستەمی نوێی بانكی.
نێچیرڤان بارزانی هیوای سەركەوتنی بۆ بانكی ستاندەرد چارتەرد لە هەولێر خواست و دڵنیاشی كردنەوە حكوومەتی هەرێمی كوردستان پشتگیری لەو بانكە و هەموو بانكێكی دیكەی نێودەوڵەتی دەكات كە لە داهاتوودا دەیانەوێت لە هەرێمی كوردستان پێگەیان هەبێ و كار بكەن.
پاشان هیوو ئیڤانز كونسوڵی گشتیی بەریتانیا لە هەرێم خۆشحاڵیی خۆی بە ئامادەبوون لەو ڕێوڕەسمەدا ده‌ربڕى و ئاماژەی بەوە دا ئەم بانكە كە ماوەی زیاتر لە 150 ساڵە كار دەكات، گرنگیی زۆری بۆ هەرێمی كوردستان دەبێت كە زیاتر قورسایى ده‌خاته سەر بابه‌تى پشتگیریى دارایى و خزمەتگوزاریی بانكی و لە ئەنجامدا پەیوەندیی ئابووریی نێوان هەرێم و بەریتانیا بەهێزتر دەكات، بەتایبەتی كە ئێستا زیاتر لە 120 كۆمپانیای بەریتانی لە هەرێمی كوردستاندا كار دەكەن.
هاوكات ئاماژەی بە وتەكانی باڵیۆزی بەریتانیا لە عیراق دا كاتێك مانگی ڕابردوو كردنەوەی لقی ئەم بانكەی لە هەولێر ڕاگەیاند، ڕوونیشى كرده‌وه كه ئابووریی هەرێم ساڵانە بە ڕێژەی 10% گەشە دەكات و لە ڕەوشێكی ئارامدا دەژیت بەتایبەتی كە لە شوێنێكی مەترسیداردایە لە عیراقێك كە تا ئێستا لە ڕووبەڕووبوونەوەدایە لەگەڵ تیرۆر.
كونسوڵی گشتیی بەریتانیا ئاماژه‌ى به‌وه دا كه خاكی هەرێمی كوردستان بە سامانی سروشتی و سامانی ژێرزەوی و زەویی كشتوكاڵی دەوڵەمەندە و لە ڕووی گەشتوگوزاریشەوە یەكێكە لە شوێنە هەرە دیارەكانی ناوچەكە، بە بەڵگەی وەرگرتنی نازناوی پایتەختی گەشتیاری لەسەر ئاستی وڵاتانی عەرەبی.
دواتر لە لایەن نێچیرڤان بارزانى و بەرپرسانی بانكەكەوه، كردنەوەی لقی هەولێری ئەم بانكە ڕاگه‌یه‌نرا.
لقی بانكی ستاندەرد چارتەر 74 چوارەمین بانكی ئەهلییە لە كوردستان كە سەرمایەی هەموویان 18 تریلۆن و 500 ملیار دیناری عیراقییە و بەشێك لەو بانكانە نێودەوڵەتین. بەپێی ڕێنماییەكانی وەزارەتی داراییی عیراقیش دەبێت هەر بانكێك 250 ملیار دینار سەرمایەی بێت، ئەویش بەهۆی ئەوەی كە لە حكوومەتی عیراقییەوە مۆڵەتی كاركردنیان پێ دەدرێت و لەلایەن بانكی ناوەندیی هەولێر و سلێمانییەوە سەرپەرشتی دەكرێن
دوو شەممە, 03 ئازار 2014
ده‌قى وتارى سه‌رۆك وه‌زیران نێچیرڤان بارزانى له رێورەسمی كردنەوەی پڕۆژەی شاری جوان لە سلێمانی
بەڕێزان، ئێوارەتان باش
هەموو لایەكتان بە خێر بێن سەرچاو،
خۆشحاڵم ئەم ئێوارەیە لەم بۆنەیە بەشدار دەبم، ئەویش پرۆژەی كردنەوەی ئەم هۆتێلە جوانه‌یە لە شاری خۆشەویستی سلێمانی، دەستخۆشی لە برای خۆشەویستم كاك فارووق و هەروەها پیرۆزبایی لە شاری خۆشەویستی سلێمانی دەكەم كە بە ڕاستی هەر وەكوو كاك فاروقیش باسی كرد ئەم پرۆژەیە بۆ ئەم شارە زۆر پێویست بوو.
ئەوانەی كە ڕوویان دەكردە شاری سلێمانی زۆر جاران ئەو گلەییان هەبوو كە هۆتێلێك بە شێوەی پێنج ئەستێرە لەم شارەدا نیە. خۆشحاڵین بەوەی ئەمڕۆ لە شاری خۆشەویستی سلێمانی لەگەڵ ئێوە بەشدارم بۆ كردنەوەی ئەم هۆتێلە. كردنەوەی ئەم پڕۆژەیە، چیرۆكێكی دیكەی سەركەوتنی پرۆسەی پەرەسەندن و بنیانتانەوە و ئاوەدانكردنەوەی هەرێمی كوردستانە، كە هەر لە سەرەتاوە كەرتی تایبەت ڕۆڵێكی دیار و كاریگەری تیادا بینیوە.
وەبەرهێنەران و كەرتی تایبەتی خۆماڵی و بیانی لە سایەی سیاسەتی وەبەرهێنانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان، هەمیشە زەمینەیەكی لەبار و زۆر گونجاویان بۆ ڕەخساوە، كە بە شێوەیەكی زۆر كارا، ببنە بەشێكی سەرەكی لە پێشخستن و گەشەسەندنی هەرێمی كوردستاندا.
حكوومەتی هەرێمی كوردستان هەر لە سەرەتاوە بڕوای وا بووە كە هەرێمی كوردستان بەبێ بەشداری كەرتی تایبەت ناتوانێت پەرە بستێنێت و گەشە بكات. كەرتی تایبەت داینەمۆی پێشكەوتنی هەر وڵاتێكە، هەر لەم ڕوانگەیەوە حكوومەتی هەرێمی كوردستان هەر لە سەرەتاوە یاسای وەبەرهێنانی دەركرد، یاسایەك كە بتوانێت وەبەرهێنەرانی بیانی و خۆماڵی هان بدات بۆ ئەوەی سەرمایەی خۆیان لە هەرێمی كوردستاندا وەگەڕ بخەن. لە ئەنجامی ئەم سیاسەتەی حكوومەتی هەرێمی كوردستان ئەمڕۆ ئێمە شاهیدی ئەوەین كە كەرتی تایبەت لە هەرێمی كوردستاندا لە پەرەسەندنی بەردەوامدایە.
ئەمەش مایەی خۆشحاڵییە كە خەڵكی كوردستانیش دەبینن و گەواهیی ئەوە دەدەن، كە وەبەرهێنەر و كارساز و خاوەن سەرمایەكانی كوردستان، دڵسۆزانە كاریان لەگەڵ حكوومەت كردووە و بەردەوام كار دەكەن و سەرمایە و قازانجەكانیان دووبارە و چەند بارە لە ناو هەرێمی كوردستان وەگەڕ دەخەنەوە. دەمەوێ لێرەوە دیسان سوپاسی خۆمان، سوپاسی حكوومەتی هەرێمی كوردستان ئاراستەی یەكە یەكەی ئەم بەڕێزانە بكەم، ئەوانەی بە خەمخۆریی زۆرەوە هەوڵی ئەوە دەدەن سەرمایەی خۆیان لە ناو كوردستان وەگەڕ بخەن.
بێگومان ئەمە دەبێتە هۆی ئەوەی دەرفەتی كاری زیاتر بۆ هاووڵاتیانی هەرێمی كوردستان بڕەخسێت و خەمخۆریی ئەوان بۆ بونیادنانەوە و گەشەسەندن و پێشكەوتنی هەرێمی كوردستان دەردەخات كە پێموایە ئەمە ئەركێكی نیشتیمانییە لەسەر شانی ئەوانە كە هەوڵی جددی دەدەن بۆ دووبارە بنیادنانەوەی ئەم وڵاتە لە هەموو ڕوویه‌كه‌وه.
من ڕۆڵی ئەم بەڕێزانە زۆر بەرز دەنرخێنم، لەم بۆنەیەشدا دەمەوێ جارێكی دیكە ئەو قسەیە دووبارە بكەمەوە و ڕووی قسەی خۆم ئاراستەی ئەو بەڕێزانە بكەم و داوایان لێ بكەم زیاتر هەوڵ و كۆششی بەردەوامی خۆیان بدەن بۆ ئەوەی سەرمایەكانیان لە هەرێمی كوردستان وەگەڕ بخەن و دەرفەتی كاری زیاتر بۆ هاووڵاتیان بڕەخسێنن.
حكوومەتی هەرێمی كوردستان، دیدگایەكی ڕوونی بۆ بواری گەشتوگوزاری لە هەرێمدا هەیە و لەو بڕوایەداین كە گەشتیاری دەتوانێ ببێتە یەكێك لە سەرچاوە هەرە سەرەكییەكانی داهات لە هەرێمی كوردستاندا، ئێمە زۆر بە جددی پشتگیری لە پڕۆژەی گەشتیاری لە هەرێمی كوردستان دەكەین. بێگومان كەموكوڕی لەم كەرتەدا زۆرن و لە هەموویشی گرنگتر ئەوەیە ئەم كەرتە پێویستی بە ژێرخانێكی ئابووری هەیە بۆ ئەوەی وەبەرهێنەران بتوانن كاری لەسەر بكەن.
ئەو پرۆژانەی كاك فارووق ئاماژەی بۆ دا، لە دوكان، هیڵی شەمەندەفەر هەردووكیان و جگە لەو پرۆژانەی دیكەی كە دەستی پێكردووە، من لەوە دڵنیای دەكەمەوە كە ئێمە لە حكوومەتی هەرێمی كوردستان زۆر بە جددی پشتیوانیی هەر پڕۆژەیەكی وەبەرهێنان دەكەین كە سەرمایەدارانی خۆماڵیی كورد دەیانەوێ لە هەرێمی كوردستاندا ئەنجامی بدەن.
دەمەوێ دیسان لە قسەكانمدا دەستخۆشی لە كاك فارووق بكەم بۆ پڕۆژەكانی، نەك تەنها ئەم پڕۆژەیەی، بەڵكوو بۆ پڕۆژەكانی دیكەش كە لە شاری خۆشەویستی سلێمانی كردوونیەتی و پڕۆژەی دیكەش وەكوو بەڕێزیان باسی كرد بەڕێوەیە كە دەبێتە خاڵی وەرچەرخان بۆ شاری سلێمانی و كوردستان و هەموو عیراق، ئەویش دروستكردن و بەگەڕخستنی ئەو نەخۆشخانەیەی كە نزیكەی مانگێك یان دوو مانگى داهاتوو لە شاری سلێمانی دەكرێتەوە.
هیوادارم كەرتی تایبەتی ئێمە تەركیز لەسەر ئەوە بكات خەڵكی خۆمان ڕابهێنێت لە پرۆژەكاندا. ئێمە دەزانین كێشەمان لەوە هەیە، داوا دەكەم لە زانكۆكانیش كە پێشتیریش ئەو قسەیەم كردووە و دووپاتی دەكەمەوە ئێمە پێویستیمان بەوە هەیە قوتایبانی ئێمە جگە لە خوێندن، فێری پیشەیەك ببن، قوتابخانەی پیشەیی بۆ فێركردنی ئەو پیشانەی كە دەبێ لە وڵاتی خۆماندا هەبێت؛ بنەمای پێشكەوتنی هەر وڵاتێكە.
زۆر بە داخەوە ئێمە ئێستا بۆ هەر پڕۆژەیەك، كارەبا ، ئێركۆندێشن و بۆ زۆر پڕۆژەی دیكە، ناچارین لە دەرەوە خەڵكیان بۆ بهێنین، ئەمەش سیاسەتێكی هەڵەیە و ئێمە دەبێ ڕۆژێك بگەینە ئەو بڕوایه و هەوڵی جددی بدەین بتوانین لە نێو هەرێمی كوردستاندا گرنگیی زیاتر بە قوتابخانەی پیشەیی بدەین و گەنجانی ئێمە فێری كاركردن ببن و وەبەرهێنەرانی ئێمە هەوڵی زیاتر بدەن بۆ ئەوەی ئەم گەنجانەی لە كوردستاندا هەن، لە پرۆژەكانیان وەریان بگرن، ئەمە دەبێتە چیرۆكێكی سەركەوتن بۆ هەر وڵاتێك.
هەر وڵاتێك ئەگەر نەتوانێت ئەو سەرمایە مرۆییەی لە نێو وڵاتی خۆیدا هەیە بە كاری بهێنێت، دڵنیاتان دەكەمەوە بەرەو هەڵدێرێكی زۆر خراپ دەڕوات. ئێمەش یەكێكین لەو وڵاتانەی كە دەبێت لەوە تێبگەین، ئەم كێشەیەمان هەیە، هەر كەسێك لە زانكۆ دەردەچێ دەیەوێ لە حكوومەت دابمەزرێ، كە ئەمەش لە هیچ وڵات و سیستەمێكی دونیادا ناكرێت و هیچ وڵات و حكوومەتێك ناتوانن ئەم شتە بكەن، بەڵام ئەگەر گەنجانی ئێمە بچن فێری پیشە ببن، فێری ئەوە ببن چۆن ئیشی كارەبا دەكرێت، چۆن ئیشی كاشی كاری دەكرێت، فێری ئەوە بن چۆن ئیشی ئێركۆندەیشن و مۆكێت دەكرێت، هەرچی ئەم پیشە و ئیشانە فێر ببن، ئەوا دەتوانن دەرفەتی كاری زیاتر بۆ خۆیان پەیدا بكەن.
ئەوانەی چاویان لەوەدایە حكوومەتی هەرێمی كوردستان دەبێ دایانبمەزرێنێت، پێموایە ئەمە سیاسەتێكی هەڵەیە و ڕاست نیە و هیچ وڵاتێكیش لە دونیا بەم شێوەیە ناتوانێت پێش بكەوێت. ئێستا ئێمە لە حكوومەتی هەرێمی كوردستان تووشی ئەم كێشەیە بووین.
لە ئەنجامی سیاسەتی ڕژێم لە دوای ساڵی 1975 بە وێرانكردنی گوندەكانی كوردستان و دوای ئەوە هەموو خەڵكی ئەو گوندانەیان كرد بە فەرمانبەر و لە دێهات خەڵكیان هێنایە نێو شار و كردیانن بە فەرمانبەر، هەموو ئەو مووچەخۆرانە ئەمڕۆ لە ئەنجامی سیاسەتی ڕژێم كە لە دوای ساڵی 1975 دەستی پێكرد و حكوومەتی هەرێمی كوردستانیش تا ڕادەیەك لەبەر بژێوی خەڵك ئەو دەرفەتەی نەبووە و ناچار بووە خەڵكێكی زیاتر دابمەزرێنێت، ئەمڕ‌و حكوومەتی هەرێمی كوردستان ڕووبەڕووی گەورەترین كێشە بۆتەوە و دەبێ چارەسەر بكرێت. چارەسەریەكەش لەوە دەست پێدەكات كە كەرتی تایبەت كه داینەمۆی سەركەوتنی هەر وڵاتێكە، ڕۆڵی خۆیان بە جددی ببینن.
وڵاتێك كە كەرتی تایبەت ڕۆڵی خۆی تیادا بینی بێگومان بەرەو پێش دەچێت، سەرمایەی خۆیان لە وڵاتدا بەگەڕ خست، بێگومان ئەم وڵاتە بۆ گەشەسەندنی زیاتر دەڕوات. ئەگەر سەیری كوردستان بكەن، هەرچی ئێمە هەمانە لە دەرەوە بۆمان دێت، هەر چی هەیە لە شتی زۆر سادە و بچووكەوە تا شتی گەورە، ئەم سیاسەتە دەبێ بگۆڕدرێت. هیوادارم بە هیمەت و شەونخونی و كاری زیاتری كەرتی تایبەت لە هەرێمی كوردستان، ئێمە بتوانین ئەم سیاسەتە لە هەرێمی كوردستان بگۆڕین.
لە كۆتاییی قسەكانمدا دیسان دەستخۆشیەكی زۆر گەرم لە برای خۆشەویستم كاك فارووق دەكەم، بە ڕاستی شتێكی زۆر جوانی پێشكەش كردووە كە ئەگەر تەنها بۆ قازانج بێت، لەوانەیە ساڵانێكی زۆر بخایەنێت بۆ ئەوەی بگاتە ڕادەی قازانجی تەواو. بە دڵنیاییەوە لە خەمخۆریی خۆی بۆ شاری سلێمانی ئەم كارەی كردووە، لە خەمخۆریی خۆی بۆ كوردستان ئەم ئیشەی كردووە.
من هیوادارم نموونەی ئەو بەڕێزە و ئەو بەڕێزانەی پێشی ئەویش لە شوێنەكانی دیكەی هەموو كوردستان لە زاخۆ تا خانەقین كاریان كردووە، نموونەیان زیاتر بێت و دەستخۆشیان لێ دەكەم. هیوادارم لە كارەكانیاندا سەركەوتوو بن و دیسانەوە پیرۆزبایی كردنەوەی ئەم هۆتێلە لە هەموو كوردستان و هەموو عیراق و شاری خۆشەویستی سلێمانی دەكەم بەتایبەتی.
زۆر بەخێر بێن بە سەر چاو.
یەک شەممە, 02 ئازار 2014
More...
پەیامی سەرۆك بارزانی بۆ دانیشتوانی هەڵەبجەی شەهید
فەلاح مستەفا پێشوازی لە شاندێكی ئیتاڵی كرد
فەلاح مستەفا پێشوازی لە شاندێكی كۆمیسیۆنی نێودەوڵەتی سەربەخۆی مافی مرۆڤ لە سوریا كرد
نێچیرڤان بارزانى پڕۆژەی شاری جوان لە سلێمانی ده‌كاته‌وه
دوایین هەواڵەکان
- سهركۆمارى توركيا بهردهواميى پشتگيريى وڵاتهكهى بۆ عێراق و هه‌رێمى كوردستان دووپات كرده‌وه
- پەیامی سەرۆک نێچیرڤان بارزانی لە ساڵیادی ڕۆژنامەگەریی کوردیدا
- نێچيرڤان بارزانى: ده‌بێ نيشتمان كۆكهرهوهى هه‌موومان بێت
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى لهگهڵ باڵيۆزى يهكێتيى ئهورووپا كۆبووهوه
- سهرۆكى هه‌رێمى كوردستان پێشوازى له باڵيۆزى فهرهنسا كرد
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى پێشوازى له باڵيۆزى بهريتانيا كرد
- سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان پێشوازی لە باڵیۆزی بەریتانیا لە عێراق دەکات
- عەباس غەزالی: نووسین و چاپکردنی "فەرھەنگیی زارەکیی موکریان" شانازییەکی بێ پایانە
- پەیامی پیرۆزبایی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان بەبۆنەی جەژنی نەورۆز
- سهرۆكى هه‌رێمى كوردستان نامهيهكى پيرۆزبايى له وهزيرى دهرهوەى توركياوه پێدهگات