بە ئامادەبوونی كۆسرەت ڕەسووڵ عەلی جێگری سەرۆكی هەرێمی كوردستان و نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكوومەتی هەرێمی كوردستان، ئەمڕۆ سێشه‌ممه 4ى ئازارى 2014 یەكەمین ڕۆژی دیداری سلێمانی كە زانكۆی ئەمەریكی لە عیراق ـ سلێمانی ڕێكی خستووە، دەستی بە كارەكانی كرد.
لەم كۆڕبەندەدا كە هەر یەك لە ئەحمەد داوود ئۆغڵو وەزیری دەرەوەی توركیا و هۆشیار زێباری وەزیری دەرەوەی عیراقی فیدراڵ و ژمارەیەك لە وەزیرانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان و د. عەلی ئەدیب وه‌زیرى خوێندنى باڵا و توێژینه‌وه‌ى زانستیى حكوومه‌تى عیراقى فیدرال و ژمارەیەكی دیارى سیاسەتمەدار و ئەكادیمى و توێژەری بواری سیاسەت ئامادەی بوون، وەزیری خوێندنی باڵای عێراق لە وتەیەكدا تیشكی خستە سەر كێشەكانی نێوان هەولێر و ئاماژەی بەوە دا كە دەبێ هەوڵ بۆ سنوورداركردنی كێشەكان بدرێت و دووپاتیشی كردەوە كێشەكان بە یەك جار چارەسەر ناكرێن. ئەوەشی خستە ڕوو كە ناكرێت هەر لایەنێك مكوڕ بێت لەسەر داواكانی، چونكه بەم شێوەیە هیچ لایەنێك ناگاتە ئه‌نجام.
ئەدیب لەبارەی پرسی بودجەی عیراقه‌وه ڕوونى كرده‌وه كه بودجەی عێراق بودجەیەكی گەورەیە و پێویستە هەموو لایەنێك لێی سوودمەند بن، بەڵام لە عیراق بۆتە مایەی گرفت.
پاشان بەرهەم ساڵح سەرۆكی فەخریی زانكۆ لە وتەیەكدا ئاماژەی بەوە دا كە هیوای ئەوەی دەخواست بەڕێز مام جەلال سەرۆكی كۆماری عیراق لەو كۆنفرانسەدا ئامادە بووایە و خۆی بەخێرهاتنی میوانانی بكردایە و هیوای سەلامەتی و چاكبوونەوەی زووى بۆ خواست.
بەرهەم ساڵح لە وتارەكەیدا سوپاسی نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكی حكوومەتی هەرێمی كوردستان و هەموو ئەو لایەنانەى كرد كە هاوكاریی زانكۆكەیان كردووە تا بە ئەمڕۆ گەیشتووە. هەروەها ئاماژەی بە كێشەكانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست كرد و سەبارەت بە هەرێمی كوردستان نەیشاردەوە كه هەرێم كێشەكانی زۆرن و چارەسەریش هەن. هاوكات تیشكی خستە سەر مێژووی نەهامەتییەكانی كورد لە سەدەی ڕابردوو كە سەدەیەكی زۆر ناخۆش بوو بۆ كورد.
پاشان نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكوومەتی هەرێمی كوردستان وێڕای بەخێرهێنانی میوانان، بەخێرهاتنی داوود ئۆغڵو وەزیری دەرەوەی توركیاى كرد بۆ هاتنی بۆ هەرێمی كوردستان و بۆ شارى سڵێمانی كە ئەمە یەكەمجارە سەردانی دەكات.
سەرۆكی حكوومەت دووپاتی كردەوە ناونیشانی ئەم كۆنفرانسە (ڕێدەربازكرن لە ڕووبەڕووبوونەوەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا) زۆر گرنگە و ده‌روازەیەكی گەورە و فراوانە بۆ بابەتی جیاجیای گفتوگۆ، لە كاتێكدا ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە هەموو قۆناغێك پتر پێویستی بە گەشەپێدانی ژیانێكی مێژوویی نوێ هەیە.
هەروەها دووپاتی كردەوە ئەو گرفتانەی ئێستا ئەم ناوچەیە ڕووبەڕووی دەبێتەوە، وردبینیی تایبەتیان دەوێت بۆ لێ تێگەیشتن و شیكردنەوە و هەڵسەنگاندیان و تەنها بەو شێوەیە سەركردەكانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەتوانن دووبارە هەوڵی دروستكردنەوەی پێكهاتەی سیاسی و ڕێكخستنی كۆمەڵایەتی بدەن لەسەر بنەما و بناغەی سەردەمیانە بۆ هێنانەدی بناغەیەكی سەردەمیانە بۆ پاراستنی ئاسایش و سەقامگیری لە هەریەك لە وڵاتی ناوچەكەدا.
سەرۆكی حكوومەت ئەوەی نیشان دا كه هەرێمی كوردستان وەكوو بەشێك لە عیراق لە بارودۆخی ئەمڕۆی عیراقدا چەندین پرسیاری لەلا دروست بووە لەبارەی مانەوەی عیراق وەك دەوڵەتێكی دیموكراتی فیدراڵ و كاریگەریی باری ئاسایش بەسەر هەڵوەشانەوەی ئەم دەوڵەتەی كە 11 ساڵە قوربانی بۆ دراوە و كاری بۆ دەكه‌ن و بە بیری ئامادەبوانی هێنایەوە كە كورد لە عێراقی پێش 2003 سه‌رده‌مێكی ناخۆشی بینی و بەردەوام لەژێر ترس و هەڕەشەی مان و نەماندا دەژیا و سەرەڕای دەرچوون لە دیكتاتۆری، ئەمڕۆ عێراق پتر لە دەوڵەتێك دەچێت كە بەرەو داڕمان دەچێت و ململانێیەكی قووڵ و ڕووخێنەر لە نێوان پێكهاتە و لایەنە سەرەكانیدا هاتۆتە ئاراوە، ئەمە جگە لە نەبوونی ستراتیژییەكی كارا و چالاك لە كاتی گەڕان بە دوای چارەسەری كێشەكاندا كە بۆتە هۆی نائومێدیی بەشێكی زۆری خه‌ڵكى عیراق، به‌تایبه‌تیش هه‌رێمى كوردستان لەبارەی ئایندەی هاوبەشه‌وه.
هەروەها ئەوەشی دووپات كردەوە كە سەركردایەتیی سیاسیی كوردستان بە ڕاشكاوی و چەندین جار بە قسە و بە كردار، پابەندیی خۆی بە عێراقێكی دیموكرات، فیدراڵ و فرەیییه‌وه دووپات كردۆتەوە كە تیایدا ماف و ئازادییە دەستوورییەكانی ئەم گەلە پارێزراو بێت، بە لەیادنەكردنی ئەو ڕاستییە كە چوار لە پێنجی دەنگدەران لە عیراق، دەستووری نوێی وڵاتەكیان لە ڕێفراندۆمی ساڵی 2005دا پەسەند كردووە.
هه‌روه‌ها به بیرى هێنایه‌وه كه ئەركی سەرشانی گشت هێزە سیاسییەكانی عێراق و وڵاتانی دراوسێ و پشتگیرانی دیموكراسییە لە دنیا، هەوڵ بدەن دەستوور پێشێل نەكرێت، یاری پێ نەكرێت، نەبێتە داردەستی هێچ لایەنەكی سیاسی لە خزمەتی مەبەستی حزبی، یان تاكە كەسیدا.
نێچیرڤان بارزانی بە ڕاشكاوی ڕایگەیاند هەرێمی كوردستان ده‌رباره‌ى ئایندەی عیراق و پەیوەندی لەگەڵ حكوومەتی فیدراڵ نیگەرانە و سەرەڕای دووپاتكردنەوەی پرسی هاوبەشی لە وڵات، بەڵام هەست بە نائومێدی دەكرێت دەربارەی چۆنیەتیی هەڵسوكەوتی حكوومەتی فیدراڵ لەگەڵ مافی دەستووریی هەرێمی كوردستاندا.
ئەوەشی نەشاردەوە كه لە ماوەی دە ساڵی حوكمی دوای ڕووخانی ڕژێمى به‌عسدا گرفت و ناكۆكیەكان بەرەو گرژی چوونە و چەندین جار هەرێمی كوردستان هەڕەشەی ڕاستەوخۆی بیستووە و دووپاتی كردەوە ئەم جۆرە ڕەفتارانە خرمەتی لێكگەیشتن ناكات و نابێتە بنەمایه‌كی دروست بۆ دۆزینەوەی چارەسەری گونجاو لە چوارچێوەی دەستووری فیدراڵی عیراقدا.
سەرۆكی حكوومەت بەكارهێنان و سوودوەرگرتنی گەلی كوردستانی لە سەرچاوە سروشتییەكانی بە مافێكی دەستووری زانی و دووپاتی كردەوە هەرێمی كوردستان بۆ دواوە ناگەڕێتەوە و دەستبەرداری مافەكانی نابێت و ڕێگە بەوەش نادات دەستوور بەپێی بۆچوونی كەسی لێك بدرێته‌وه و هەوڵ بۆ پەیڕەوكردنی سیستەمێكی تاكڕەوی لە دەسەڵات و مەركەزیەت بدرێت كە ئیتر ئەم بیرۆكەیە كۆتایی پێ هاتووە.
جه‌ختیشى له‌وه كرده‌وه كە پەیوەندییەكانی هەرێمی كوردستان لەگەڵ لایەنە جیاجیاكان لەسەر حیسابی یەكتری نیە و هەرێم نابێتە بەشێك لە ململانێ و بۆ بەدەستهێنانی سەقامگیری و لێكگەیشتنی هاوبەش و بۆ پاراستنی بەرژەوەندییەكانی گەلی كوردستان كار دەكات.
سەرۆكی حكوومەت ڕوونی كردەوە ئەوەی هەرێم لێی دەترسا ڕووی دا بەوەی كە بەغدا قووتی خەڵكی كوردستان وەكوو كارتێكی فشار لە دژی هاووڵاتیان بەكار بهێنێت، كە ئەمەش لەلایەن هه‌موو خەڵكی كوردستانه‌وه بە شێوەیەكی گشتی بەهیچ شێوەیەك قابیلی قبووڵ نیە، چونكە میزاجی تاكە كەسی و میزاجی یەك نەفەر وەكوو كارتێكی فشار لە دژی هەرێمی كوردستان بڕیار دەدات كە قووتی خەڵكی كوردستان ببڕێت و ئەو مافە بەخۆی دەدات مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم كه مافێكى یاسایى و ده‌ستوورییه ببڕێت.
هەر لە درێژەی وتارەكەیدا نێچیرڤان بارزانی تیشكی خستە سەر كاریگەرییەكانی وڵاتانی دراوسێ بەسەر عیراق و هەوڵدان بۆ سەپاندنی ئەجێندای دەرەكی لە عیراق و بارودۆخی سووریا و كاریگەرییەكانی بەسەر عیراق و هەرێمی كوردستان و تەواوی ناوچەكەدا و پەیوەندییەكانی هەرێم لەگەڵ دراوسێكانی و كاریگەرییەكانی توركیا و ئێران و سعوودیه‌ی لە ناوچەكەدا خستە ڕوو.
دواتر هەر یەك لە هۆشیار زێباری وەزیری دەرەوەی عیراق و ئەحمەد داوود ئۆغڵو وەزیری دەرەوەی توركیا، لە پانێڵێكی هاوبەشدا كە لە لایەن د. بەرهەم ساڵحەوە بەڕێوە برا، دید و بۆچوونی خۆیان لەبارەی پەیوەندییەكانی نێوان وڵاتانی ناوچەكەوه خستە ڕوو.