جام کوردی: نوێنه‌ری حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان له تاران ده‌ڵێت کۆماری ئیسلامی ئێران پشتیوانی له هیچ به‌ربژێرێکی تایبه‌ت بۆ سه‌رۆکایه‌تی کۆماری عێراق ناکات.
به پێی راپۆرتی جام کوردی، نازم ده‌باغ نوێنه‌ری حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان له تاران له وتووێژێکدا له‌گه‌ڵ ئاژانسێکی هه‌واڵی کوردی رایگه‌یاند کۆماری ئیسلامی ئێران ده‌ستی له ناساندن و به‌ربژێرکردنی کاندید بۆ پۆستی سه‌رۆک کۆماری نییه و پشتیوانی له‌و کاندیده ده‌کات که کورده‌کان هه‌ڵێده‌بژێرن.
ئه‌و ههروهها ده‌ڵێت: کاندیدی کورده‌کان بۆ سه‌رۆکایه‌تی کۆماری عێراق له لایه‌ن کۆماری ئیسلامی ئێرانه‌وه پشتیوانی ده‌کرێت و لای ئێرانییه‌کان باشتر وایه که کورده‌کان خاوه‌ن یه‌ک کاندیدی یه‌کگرتوو بن بۆ پۆستی سه‌رۆکایه‌تی کۆمار.
بەدرێژایی مێژوو حکومه‌ته‌کانی عێڕاق تا سەرنگونی سه‌دام حسێن، هەر بە کودەتاو شەڕ و شەڕی ناوخۆ بەڕێیان کردووە، داگیرکەران و ئیمپریالیزمی ئەو کاتەی عێراق لە پێناو دابین¬کردنی بەرژەوەندیەکانیان لەهەوڵی بەردەوامدا بوون لەنانەوەی دووبەرەکی و دروست کردنی جیاوازی لەنێوان کەسایەتی و هێز و لایەنەکاندا. سەرئەنجام لەراپەرینێکدا بەشێکی عێراق واتە هەرێمی کوردستان لەدەستی رژێم ئازاد کرا لە دوا هەنگاویشدا بە هاوپەیمانی هەموو لایەک و کۆدەنگی نێودەوڵەتی رژێمی صدام روخێنرا و حکومەتێکی نوێ بە هەڵبژاردن و شەرعییەتی دەنگدان لەپرۆسەیەکی دیموکراتیدا هەڵبژێردرا و دامەزرا.
لەدوای روخانی رژێم، یه¬که¬م حکومەتی عێراق لە رێگای هەڵبژاردن دەست بەکار بوو و هاته سه‌رکار، کە بە بڕوای زۆرێک دەبوایە ئەم حکومەتە ئارامی و ئاسایش و ئاوەدانکردنەوە بەخۆیەوە ببینێت، جارێکی دیکە ناحەزان و دەستە دەرەکیەکان کەوتنەوە وێزەی عێراقیەکان و بە هەموو شێوەیەک هەوڵیان بە نانەوەی جیاوازی بیروڕای نەژادپەرستی و مەزهەبی و ئایینی ناکۆکی نێوان کەسایەتی و لایەنە سیاسیەکان زیاد بکەن.
هه‌ر له یه‌كه‌م سه‌رۆك وه‌زیرانی عێراق كێشه‌كان و ململانه‌ی نێوان لایه‌نه‌كان زه‌ق بۆوه‌و بوو به هۆكاری گۆڕینی سه‌رۆكی ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیرانی عێراق واتا دكتۆر ئیبراهیم جه‌عفه‌ری و دوای دوو ساڵ هاتنی مالیكی به سه‌رۆك ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیران له ماوه‌ی حوكمرانی ئه‌و زیاتر كێشه‌كان زه‌ق بووه. بوو به هۆی سه‌رهه‌ڵدان و به‌هێزبوونی ئه‌لقاعیده و دوایی داعش و داگیركردنی شاره‌كانی عێراق وه‌كو موسڵ و سه‌لاحه‌ئه‌دین و ئه‌نبار. سه‌رۆك وه‌زیرانی ئه‌و كات به هه‌ڵوێست و هه‌نگاوه‌كانی هه‌وڵی¬دا ئه‌مریكیه‌كان له عێراق وه‌ده‌رنێت كه له ڕووی ده‌ركردنی هێزی ده‌ره‌كی¬یه‌وه هه‌نگاوێكی باش بوو به‌ڵام كار و هه‌نگاوه‌كانی پێچه‌وانه‌ی سه‌ركه‌وتنی ئه‌م هه‌نگاوه بوو تا ئه‌وه‌ی له چه‌ند چاوپێكه‌وتنێك و نووسینێكدا باسم كرد ئه‌گه‌ر هۆكاره‌كانی په‌یدابوونی ئه‌لقاعیده و داعش له ناو نه‌برێن و چوونه ده‌روه‌ی ئه‌مریكایه‌كان و هێزی بێگانه به زه‌ره‌ر ته‌واو ده‌بیت و كارێك ده‌كه‌ن كه ئه‌م جاره‌یان به مه‌منوونیه‌وه داوای گه‌ڕانه‌وه و مانه‌وه‌یان بكرێت ئه‌گه‌ر هاتن ئه‌مجاره ناگه‌ڕێنه‌وه.
ئه‌ڵبه‌ته وای لێهات په‌ره‌سه‌ندنی داعش و داگیركردنی موسڵ و شاره‌كانی¬تر وای كرد كه هه‌نگاو بۆ ئه‌وه بهاویژرێت. كه زیاتر پێویستی به هاوكاری ده‌ره‌كی و هاوپه‌یمانان و دراوسێكانمان بێت بۆ ڕاگرتن و به‌ره‌و پێشه‌وه چوونی داعش و ئازادكردنی شوێنه داگیركراوه‌كان له شاره‌كان.
مالیكی لادرا و عیبادی هات. به هاوكاری هه‌موو لایه‌ك كورد و عه‌ره‌ب و ئێران و هاوپه‌یمانان توانرا شاره‌كانی ژێرده‌ستی داعش ئازاد بكرێن، هه‌ر ئه‌و كات له چه‌ندین نووسین و چاوپێكه‌وتنێك په‌نجه‌مان ڕاكێشا كه ئه‌مه سه‌ركه‌وتنی سه‌ربازی و شكستی سه‌ربازی داعشه‌كانه واته ئه‌گه‌ر هۆكاری په‌یدابوونی داعش له ناو نه‌چێت جارێكی¬تر سه‌رهه‌ڵده‌داته‌وه. به‌داخه‌وه واته ئه‌مڕۆكه نه‌ك هه‌ر سه‌ر هه‌ڵدانه‌وه‌ی داعش و شه‌ره‌كانی به چاوی خۆمان ده‌بینین به‌ڵكو ناحه‌زانی عێراق به پشتیوانی كردنی زیندوو بوونه‌وه‌ی داعش وا له دوای هه‌ڵبژاردنه‌كانی عێراق به شێوه‌یه‌كی¬تر زه‌مینه بۆ گه‌شه‌كردنی داعش و ناحه‌زه‌كانی خۆش ده‌كه‌ن ئه‌ویش به پشتیوانی گروپ و لایه‌ن و كه‌سانێك له عێراق كه ئه‌نجوومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق نه‌ك بۆ مه‌به‌ستی داڕشتنی به‌رنامه و گه‌یاندنی خزمه‌تگوزاری به هاوڵاتیان و چاك كردنی بارودۆخی ژیان و خزمه‌تگوزاریه‌كانی به‌ڵكو به دابین¬كردنی به‌رژه‌وه‌ندیه‌كان و به‌ده‌ستهێنانی پله و پایه به‌كار ده‌هێنن وه هه‌ر یه‌ك به شێوه‌یه‌ك دابه‌ش بووه.
ئه‌م كێشمه كێشمه و ململانێ به تایبه‌ت له نه‌بوونی كه‌سێكی كاریزمایی وه‌كو جه‌نابی مام جه‌لال له عێراق ئه‌مرۆكه ئه‌م بارودۆخه هاتۆته ئاراوه كه هاسان نیه و بتوانرێت یه‌كڕیزی ناوماڵی عێراق كورد و شیعه و سووننه بهێنێته كایه‌وه.
بارودۆخی ئه‌مرۆكه ئه‌ركی به‌ڕێز كاك مه‌سعود زۆر قورس¬تر ده‌كات چونكه هاوسه‌نگی دروست¬كردن به ته‌نها یه‌كێك ناكرێت و خاوه‌ن به‌رژه‌وه‌ندیه‌كان زیاترن له خاوه‌ن به‌رژه‌وه‌ندی گه‌ل و نیشتیمان.
ئه‌مرۆكه زیاتر رۆژی ناحه‌زانه، په‌رش و بڵاوی هێز و لایه‌ن و كه‌سایه‌تیه‌كان زیاتر زه‌مینه‌ساز ده‌كات بۆ خاوه‌ن به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی ده‌ره‌كی. گه‌لی عێراق پێویستی به بڕیارێكی چاره‌نووس ساز هه‌یه كه به‌ر له هه‌موو شتێك به كورد و عه‌ره‌به‌وه ده‌بێت، خۆشه‌ویستی و دلسۆزی به گه‌ل و نیشتیمان به‌ر له هه‌مووی بێت.
گه‌لی عێراق ده‌بیت سه‌یری مێژووی رابردووی خۆی بكات له چوارچێوه‌ی ئه‌م جوغرافیه سیاسی و كۆمه‌ڵایه‌تی و كلتوریه كه هه‌یه‌تی وه‌كو هه‌میشه شادڕه‌وان جه‌نابی مام جه‌لال ئه‌یفه‌رموو جوغرافیا ناگۆردرێت.
گه‌ل و سه‌ركرده‌كان له مێژوودا زۆر فیداكاریان كردووه. تا ئه‌و قۆناغه‌ی زۆرجار سه‌ركرده‌كانی كورد چ جه‌نابی مام جه‌لال و چ جه‌نابی كاك مه‌سعود بارزانی له ڕووبه‌ڕوو بوونه‌وه‌ی دوژمن و ڕژێمه گۆڕبه‌گۆڕكان قوربانیان به خۆیان ڕوو له كانیاو داوه و چوونه‌ته به‌ره‌ی پێشه‌وه‌ی شه‌ڕ و سه‌ركردایه‌تی ڕاسته‌وخۆیان كردووه تا ووزه و توانا به هێزی پێشمه‌رگه بده‌ن بۆ به‌ده‌ستهێنانی سه‌ركه‌وتنێكی سه‌ربازی كه ئاینده‌ی كوردی پێوه به‌ستراو بوو. ئایا ئه‌مرۆكه گه‌لانی عێراق و كورد نه‌كه‌وتۆته ئه‌م قۆناغه له پێناو دابین¬كردنی ئاینده‌ی ڕوون و سه‌رفرازی بۆ خۆیان گه‌له‌كه‌یان سه‌ركردایه‌تی پڕۆژه‌یه‌كی نیشتیمان به‌ر فراوان بكه‌ن و له‌م گێژاوه‌یه و ده‌ست تێوه‌ردان خۆیان رزگار بكه‌ن.
ڕووداوه‌كانی ئه‌مڕۆكه‌ی شاری به‌سڕه ئه‌وه ده‌سه‌لمێنێت كه یه‌كه‌م : ڕاپه‌ڕین و خۆپێشاندان له پێناو گه‌یاندنی خزمه‌تگوزاری و دابین كردنی ئه‌من و ئاسایش مافێكی ڕه‌وایه.
دووه‌م : ڕێگای خۆش ده‌كات كه جارێكی¬تر ده‌سته‌ی تێكده‌ره‌كان بۆ قووڵ كردنه‌وه‌ی ناكۆكیه‌كانی نێوان ئێران و ئه‌مریكا زیاد بكه‌ن و بكه‌ونه سووتاندنی قونسوڵگه‌ری ئێران و هه‌وڵدان بۆ سووتاندنی قونسوڵگه‌ری ئه‌مریكا.
ئه‌مرۆكه هۆشیاری هێز و لایه‌نه سیاسیه‌كان گرنگه له جیاتی بیركردنه‌وه له به‌ده‌ستهێنانی پله و پایه با ئارامی و ئاسایش و خزمه‌تگوزاری بۆ هاوڵاتیان دابین بكه‌ن.
ئه‌گه‌ر ئه‌م هۆشیاریه نه‌بێت و ئه‌مجۆره له خۆ بووردوویی سه‌ركرده و ڕابه‌ر نه‌بێت ئه‌بیت ئه‌وه‌مان له‌به‌ر چاو بێت ڕاپه‌رین و ده‌ست تێوه‌ردانی به‌سڕه بگوازرێته‌وه بۆ هه‌موو عێراق به هه‌رێمی كوردستانیشه‌وه. وش به شێوه‌یه‌كی¬تر داعش له هه‌ر چوار لای هه‌رێم ده‌ستی به جموجۆڵ كردۆته‌وه یان ده‌یكات. بۆ فشار خستنه سه‌ر هه‌رێم تا به داخوازیه‌كان رازی بین.
نازم ده‌باغ له‌گه‌ڵ دکتۆر ئۆلیڤەر شناکنبێرگ جێگری باڵیۆزی ئەڵمانیا لە تاران کۆبۆوه
"نازم ده‌باغ" نوێنه‌رى حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له تاران، له‌گه‌ڵ دکتۆر "ئۆلیڤەر شناکنبێرگ" جێگری باڵیۆزی ئەڵمانیا له وڵاتی ئێران دیداریی کرد.
دکتۆر "ئۆلیڤەر شناکنبێرگ" جێگری باڵیۆزی ئەڵمانیا لە تاران ئەمڕۆ سێشەمە رێکەوتی ١١/٩/٢٠١٨ سەردانی نووسینگەی نوێنەرایەتی حکوومەتی هەرێمی کوردستان له شاری تارانی کرد و لە لایەن "نازم عومەر ده‌باغ" نوێنەری حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له وڵاتی ئێران پێشوازی لێ کرا.
لە چاوپێکەوتنەکەدا وتووێژ لەبارەی ڕەوشی سیاسی هەرێمی کوردستان و ڕووداوەکانی ئەم دواییەی کۆیە کرا. نوێنەری حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له تاران ڕاوبۆچوونی حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستانی لەسەر ڕووداوەکە خستەڕوو کە هەمیشە حکومەتی هەرێم دووپاتی دەکاتەوە چارەسەرکردنی کێشەکان لە رێگای گفتوگۆوە دەبێت ئەنجام بدرێت نەک بە بەکارهێنانی توندوتیژی. و سوپاسی حکومەتی ئەڵمانیای کرد کە بە درێژای جەنگی داعش پشتیوانی کوردستان و پیشمەرگە بووە.
دکتۆر "ئۆلیڤەر شناکنبێرگ" تاکیدی لەسەر ئەوە کردەوە کە حکوومەتی ئەڵمانیا هەمیشە پشتگیری هەرێمی کوردستان دەبێت لە دژی تیرۆریستان و ئومێدی خواست ئەو کێشە و نەهامەتیانە کۆتاییان بێت و کوردستان گەشەکردن بە خۆیەوە ببینێت.
لەمیانەی وتووێژيکی ژیار محەمەد لەبەشی کوردی دەنگی ئەمریکا لەگەڵ نازم دەباغ نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران لەبارەی موشەک بارانکردنی بارەگای سەرەکی(حدک) لەقەزای کۆیە، دەڵێت"مانگ و نیوێك پێش موشەک بارانکردنی بنکەو بارەگای حیزبی دیموکراتی کوردستانی-ئێڕان(حدک) لەقەزای کۆیە لەڕيگای شاندێکی هاوبەشی پارتی و یەکێتیەوە لایەنە کوردییە ئۆپۆزسیۆنەکانی ئێران ئاگادارکراونەتەوە کە ئێڕان بەنیازە گورزی کوشندەیان لێبدات بەڵام ئەو لایەنە کوردییانە گوێێان نەگرتووە و لەو ڕۆژەدا ئەو کۆبونەوەیەیان( پلنیۆم)ی حیزبیان ئەنجامداوە، لەبارەی لەسێدارەدانی سێ گەنجی کوردی ئێران لەهەمان ڕۆژی موشەک بارانەکە، دەباغ وتی" ئەوە پەیوەندی نیە بە ئێـمەوە ئەوە کاروباری ناوخۆی ئێڕانە ئێـمە دەستوەرنادەین لەوە."
ڕۆژی شەممە ئێران موشەک بارانی حیزبی دێموكراتى ئێران (حدکا) و حیزبى دێموكراتى كوردستان (حدك) لەقەزای کۆیە-ی سەر بەپارێزگای هەولێر کرد، نزیکەی دە سەرکردەی ئەو حیزبە کە لەکاتی بەستنی پلنیۆمی حیزبەکە کۆببونەوە، ژیانیان لەدەستدا سەرەڕای ژمارەیەکی تری قوربانی.
نازم دەباغ نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان-عیراق لە تاران لەسەرەتای وتوويژەکەدا وتی" دەمەوێت سەرەتا وەک "نازم" پەیامێک بگەیەنم بەو قەڵەمە جنێوفرۆشانەی بێ ئەوەی ڕاستیەکان بزانن لەسایتەکانەوە لەخۆیانەوە قسەدەکەن، ئيمە بەو تۆپبارانەی کە چەندین تێکۆشەر و چەندین کورد لەپێناوی هەنديک بابەتدا ژیانیان لەدەستدا کە ئێـمە پێشتر پێمان وتن کە کۆماری ئیسلامی ئێرانی بەحکومەتی هەرێمی کوردستانی ڕاگەیاندووە ئەگەر بەردەوام بن لەم چالاکیانە لەناوخاکی ئیراندا بەدڵنیاییەوە وەڵامیان دەبێت وەڵامەکەشیان کوشندە دەبێت"
نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران لەبارەی شێوازی ئاگادارکردنەوەی لایەنە کوردییە ئۆپۆزسیۆنەکانی ئێران لە هێرشی موشەکی ئێڕان بۆ سەریان ڕوونی کردەوە" بەداخەوە ئەوەی ڕۆژی شەممە ڕویدا پێشتر ئاگادارمان کردونەتەوە هەروەها هەموو ئەوانەی ئەندامی دەفتەری سیاسی و مەرکەزی و ئەنجومەنی سەرکردایەتی لایەنە سیاسیەکانی کوردن لەهەرێمی کوردستان ئەگەر تۆزێک بەویژدانەوە گوێ لەقسەکانی بەندە بگرن ڕاست و دروستی قسەکانی من دەزانن کە ئەو شاندانە ئاگادارییان کردوون تکاتان لێدەکەین کارێکی وامەکەن کە کۆماری ئیسلامی ئێران وەڵامی توندی هەبێت کەچێ بێ گوێدان ئەم جۆرە کۆبونەوەشیان(پلنیۆم)ەیان کرد کە ئەم زیانەیان کرد"
دەربارەی ئەوەی ئێران چۆن زانی حیزبی دیموکراتی کوردستان لەو کاتەدا پلنیۆمی حیزبییان هەیە و موشەک بارانی کردن؟ نازم دەباغ وتی" من نازانم ئەوە لەخۆیان بپرسن، ڕەنگە هەر لەناو خۆیاندا کەسێک هەبێت ئەو هەواڵەی دابێت، پێشتر چەند جارێکی تر ئەوە ڕووی داوە چونکە، دواتر ئاشکرا بووە کەسەکە لەناو خۆیاندا بووە."
نازم دەباغ ئەوەشی وت" ئەو شاندەی تایبەتی حکومەتی هەرێمی کوردستان کەسەردانی ئەو لایەنە کوردییە ئێرانیانەیان کرد پێشتر ئاگاداریان کردنەوە پێکهاتبوو لەیەکێتی و لەپارتی کە زۆرترین ئەندامی وەفدەکە لەبرادەرانی پارتی بوون سەردانی ئەو لایەنانەیان کرد تکایان لێکردن وە پێێان وتن ئەم چالاکیانە وەڵام دانەوەیان دەبێت کەچی ئەوانەی کە زوڕناژەنن و بەپارە شت لەسەر خەڵک دەنوسن و کە بەتەمەنی ئەوان خەباتمان کردووە بە جنێوی ناشرین "تەعلیق" دەدەن ئەگەرنا بەیاننامەکەی سوپای پاسداران زۆر لەوە زیاتر بوو کە من وتم نزیکەی مانگ و نیوێک پێش ئێستا ئەو شاندە سەردانی ئەو لایەنانەیان کرد"
دوای هێرشەکە جگە لەناڕەزایی بەشێک لەکاردانەوە و بۆچونەکان بەوجۆرە بوو کە ئێران لەوەڵامی سوتانی کونسڵخانەکەی لە شاری بەسرە ، ئەو کارەی کردووە، بەشێکیش پێیان وابوو لە ئەنجامی کۆبونەوەی لوتکەی سێ قۆڵی نێوان(روسیا-ئێران هەروەها تورکیا) بوو.
بەڵام نازم دەباغ هەموو ئەو بۆچونانە ڕەتدەکاتەوە و بەلێکدانەوەی بینینی خەوی خاوەن بۆچونەکان وەسف دەکات و دەڵێت" نازانم ئەوانەی پێیان دەوترێت سیاسەتەوان و ڕۆشن فیکر و چاودێری سیاسی بەپێی خەوەکانی خۆیان لێکدانەوە دەکەن من پێم وایە ئەوە بۆ پاساو هێنانەوەی شتی ترە ئەگەرنا پەیوەندی بە "بەسرا"وە نیە، بەڵکو پەیوەندی بەوەوە هەیە کە لەم کاتەدا سعودیە و ئەمریکا و ئیسرائێل هەڕەشە لە ئێران دەکەن ئەو لایەنانەش لەم کاتەدا جوڵە دەکەن ئێرانیش بۆ پارێزگاری کردن کەهەرلایەنەی مافی پارێزگاری دەدات بەخۆی ئەوەدەکات نەک من شەرعیەت بدەم بەو تۆپبارانە"
دەباغ دوبارە جەختی لەسەر قسەکانی پێشووی کردەوە و وتی" خۆی ئەوانەی کە بۆ هەواڵگرییەکان بەپارە دادەنیشن شت دەنوسن دوایی خۆشیان بەپێچەوانەوە زیاتر دەبنە خزمەتکاری ئەو لایەنانەی زیان لە کورد دەدەن."
نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان ئەوەشی ڕاگەیاند" بەتەنها پارتی و یەکێتی نا ئەم پەیامەی ئێران بە ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم بەهەموو لایەنەکانەوە دراوە وە لەڕێگای ئەوانەوە بەهەموو لایەن و کۆمەڵە و گروپە کوردییە ئێرانیەکانبەڕاستەوخۆ و ناڕاستەوخۆ پێێان وتراوە ، وە پێشتریش لەڕاگەیاندنەکانەوە ئەم پەیامەمان بۆ هۆشداری داوە، وە لەکاتی ڕیفراندۆمیشدا کە پەیامەکانی ئێرانمان دەدا ئەوەتا دوای تێپەڕبوونی ئەو ماوەیە توانیومانە بگەینەوە نیوەی پێشتر "
هەروەها لەبارەی ئەوەی داوای ڕونکردنەوەیان لەئێران کردووە لەسەر موشەک بارانکردنی کۆیە و لەسێ دارەدانی سێ گەنجی کورد لەیەک کاتدا؟ نازم دەباغ وتی" ئەوە پەیوەندی بە ئێـمەوە نیە، ئەوە کاروباری ناوخۆی ئێڕانە، ئێمە دەست وەرنادەین لەو بابەتە بەڵام ئێـمە وەک قوتابیەکی مام جەلال دژی لەسێدارەدانین هەموو کات کاتی خۆشی تەنانەت جەنابی مام جەلال واژۆی لەسێدارەدانی سەدام حسێن-ی نەکرد."
دوێنێ یەکشەمە سوپای پاسدارانی ئێران لەبەیاننامەیەکدا که ئاژانسی فارس نیوز بڵاوی کردۆته‌وه‌جەختی لەسەر ئەو هێرشەیان بۆ سەر بنکەی(حدک) لەقەزای کۆیە کردەوە و ڕایگەیاند" به حه‌وت موشه‌کی مه‌ودا کورتی زه‌وی به زه‌وی هێرشی کردۆته سه‌ر کۆبوونه‌وه‌یه‌ک و ناوه‌ندێکی مه‌شق پێکردنی دێمۆکڕاته‌کان که له ئاکام دا لانی که‌م 11 که‌سی کوشتوه. ههروهها ده‌ڵێت له ئه‌و هێرشه‌دا له "یه‌که‌ی ئاسمانی سپا و فڕۆکه‌ی بێ فڕۆکه‌وان" که‌ڵکی وه‌رگرت.
نازم دەباغ نوێنەری حکومەتی هەرێم دەڵێت" ئێمەش پێشتر هەمان قسەمان کرد لەو پەیامەی بڵاومان کردەوە ،ئێـمە پێشتر ئەو پەیامەی بڵاومانکردەوە لەسەر موشەک بارانەکەی ئێران دوێنێش سوپای پاسداران بەیانی بڵاوکردەوە چ جیاوازییەکی هەیە لەگەڵ ئەو بەیاننامەیە کەمترمان وتووە یا زیاتر؟ "
سەبارەت بەوەی ئایا وەک نوێنەرایەتی حکومەتی هەرێم داوای ڕونکردنەوەیان لە حکومەتی ئێڕان کردووە لەسەر موشەک بارانەکە؟ نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان-عیراق، لەتاران وتی" ئێـمە لە تاران لە ڕيگای تیلفۆن بە زارەکی ئەو پرسیارەمان لە بەرپرسانی ئێرانی کرد بەڵام ئەو وەڵامەمان پێگەیشت کە لەبەیاننامەکەی سوپای پاسداراندا هاتبوو."
وتیشی" وەک خۆمان نامانەوێت لەخاکی عیراق و هەرێمی کوردستانەوە هێرش بکرێتە سەر هیچ وڵاتێکی دراوسێ وەناشمانەويت وڵاتانی دراوسێ بەهۆی بونی حیزبێکی سیاسیەوە بۆردومانمان بکەن"
نازم دەباغ لەوەڵامی ئيو پرسیارەی پێشبینی دەکات ئەو هێرشانەی ئێران لەناو خاکی عیراق دوبارە ببنەوە ، وتی" من ئەوە دەڵێـم جا کەیفی خۆیانە ئەو زوڕنا ژەنانە چی دەڵێن، من دەڵێم بەیاننەکەی سوپای پاسداران ڕوونە کەی بیانەوێت ئەو هێرشانە دوبارە دەکەنەوە."
https://www.dengiamerika.com/a/4564587.html
نازم ده‌باغ له‌گه‌ڵ مارتینا کازوبک سکرتێری دووەمی باڵیۆزخانەی پۆڵەندا لە تاران کۆبۆوه
"نازم ده‌باغ" نوێنه‌رى حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له تاران، له‌گه‌ڵ خاتوو "مارتینا کازوبک" سکرتێری دووەمی باڵیۆزخانەی پۆڵەندا لە وڵاتی ئێران دیداریی کرد.
خاتوو "مارتینا کازوبک" سکرتێری دووەمی باڵیۆزخانەی پۆڵەندا لە تاران، ئەمڕۆ دووشەمە رێکەوتی ١٠/٩/٢٠١٨ سەردانی نووسینگەی نوێنەرایەتی حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە تاراني کرد و لە لایەن "نازم عومەر ده‌باغ" نوێنەری حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له وڵاتی ئێران پێشوازی لێکرا.
لە چاوپێکەوتنەکەدا وتووێژ لە بارەی ڕەوشی سیاسی هەرێمی کوردستان و عێراق و ڕوداوەکانی بەسرا کرا. نوێنەری حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستان له تاران، ڕاوبۆچوونی حکوومه‌تى هه‌رێمى کوردستانی خستەڕوو، و هەوڵەکانی سەبارەت بە ئەنجامدانی گفتووگۆ لەگەڵ لایەنەکانی دیکەی عێراق سەبارەت بە بەشداری کردن لە حکوومەتی نوێي خستەڕوو و لایەنی کورديی بە یەک مەسافە لەگەڵ هەموو لایەنەکاندا گفتووگۆ دەکات و چاوەرێی سەلماندنی داخوازيیەکانی کوردە بە سازان و هاوبەشی و هاوسەنگی و جێبەجێي کردنی بەندەکانی دەستور.
له درێژه‌ی ئه‌م کۆبوونه‌وه‌یه‌دا خاتوو "مارتینا کازوبک" خۆشحاڵی خۆی دەربڕی کە بارودۆخی هەرێمی کوردستان بەرەو سەقامگیری دەڕوات و ئومێدی خواست بە زووترین کات حکوومەتی نوێی عێراق دابمەزرێي و کێشەکانی ئەم دواییە کۆتایی پێ بێت.
ڕاگه‌یه‌نراوێك له سه‌رۆكایه‌تیی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانه‌وه
ده‌رباره‌ى بۆمبارانى سه‌رله‌به‌یانیى ئه‌مڕۆى كۆمارى ئێسلامیى ئێران بۆ سه‌ر بارەگاکانی حیزبی دێموكراتى ئێران (حدکا) و حیزبى دێموكراتى كوردستان (حدك) لە قەزای کۆیە، حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان ڕاگه‌یانراوێكى بڵاو كرده‌وه، ئه‌مه ده‌قه‌كه‌یه‌تى:
ڕاگەیەنراوێک لە سه‌رۆكایه‌تیى ئەنجومەنی وەزیرانى هه‌رێمى كوردستانەوە:
پێشنیوەڕۆی ئەمڕۆ ۸/۹/۲٠۱۸ بارەگاکانی حیزبی دێموكراتى ئێران (حدکا) و حیزبى دێموكراتى كوردستان (حدك) لە قەزای کۆیە له‌لایه‌ن كۆمارى ئیسلامیى ئێرانه‌وه بۆمباران كران كه له ئه‌نجامدا چه‌ند كه‌سێك گیانیان له ده‌ست دا و ژماره‌یه‌كى دیكه‌ش بریندار بوون.
وێڕاى ئیدانەکردنى ئه‌و بۆمبارانه، دووپاتى ناڕەزایەتیی خۆمان لە بەکارهێنانی خاکی هەرێمی کوردستان بۆ هێرشکردنە سەر وڵاتانى دراوسێ ده‌كه‌ینه‌وه كه به هیچ شێوه‌یه‌ك قبووڵكراو نییه و ده‌بێته هۆى تێكدانى ئارامى و سه‌قامگیریى هه‌رێمى كوردستان، بۆیه داواكارین دووباره نه‌بێته‌وه، ڕێز له یاساكانى هه‌رێمى كوردستان بگیریت و هه‌رێم نه‌كرێته گۆڕه‌پانیى یه‌كلاكردنه‌وه‌ى ململانێكان.
پرسه و سه‌ره‌خۆشى له كه‌سوكارى قوربانییان ده‌كه‌ین و هیواى زووچاكبوونه بۆ بریندارن ده‌خوازین، هەموو لایەکیش دڵنیا دەکەینەوە کە حکوومەتی هەرێمی کوردستان ئه‌ركى خۆى بۆ هاوکاریکردنی لێقەوماوان جێبه‌جێ ده‌كات و تیمەکانی فریاگوزاریمان ڕاسپاردووە بە هەموو توانایەکی خۆیانه‌وه فریای زیانلێکەوتووان و خه‌ڵكى سڤیلى ناوچه‌كه بکەون.
سه‌رۆكایه‌تیى ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستان
۸ی ئەیلولی ۲٠۱۸
نازم دەباغ: پارتی و یەكێتی حزبەكانی رۆژهەڵاتی كوردستانیان لە هێرشە مووشەكییەكە ئاگاداركردبووەوە
خەندان-
نوێنەری حكومەتی هەرێم لە تاران لەبارەی موشەك بارانكردنی بارەگای سەرەكی(حدك) لە قەزای كۆیە رایگەیاند، مانگ و نیوێك پێش مووشەك بارانكردنەكە لە ڕێگای شاندێكی هاوبەشی پارتی و یەكێتیەوە لایەنە كوردییە ئۆپۆزسیۆنەكانی ئێران ئاگاداركراونەتەوە.
نازم دەباغ بە دەنگی ئەمەریكای راگەیاندووە، "شاندێكی هاوبەشی پارتی و یەكێتیەوە لایەنە كوردییە ئۆپۆزسیۆنەكانی ئێران ئاگاداركراونەتەوە، كە ئێران بەنیازە گورزی كوشندەیان لێبدات، بەڵام ئەو لایەنە كوردییانە گوێَان نەگرتووە و لەو ڕۆژەدا ئەو كۆبونەوەیەیان( پلنیۆم)ی حیزبیان ئەنجامداوە، لەبارەی لەسێدارەدانی سێ گەنجی كوردی ئێران لەهەمان ڕۆژی موشەك بارانەكە".
كاتژمێر 10:45 خولەكی رۆژی شەممە كۆماری ئیسلامی ئێران هێرشی مووشەكی كردە سەر بارەگای سەرەكی حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران و حزبی دیموكراتی كوردستان، كە ئەو دوو پارتە دوو پارتی ئۆپۆزسیۆنی كوردین.
نازم دەباغ وتیشی، "ئێمە بەو تۆپبارانەی كە چەندین تێكۆشەر و چەندین كورد لەپێناوی هەندیك بابەتدا ژیانیان لەدەستدا كە ئێـمە پێشتر پێمان وتن كە كۆماری ئیسلامی ئێرانی بە حكومەتی هەرێمی كوردستانی ڕاگەیاندووە، ئەگەر بەردەوام بن لەم چالاكیانە لەناوخاكی ئیراندا بەدڵنیاییەوە وەڵامیان دەبێت وەڵامەكەشیان كوشندە دەبێت".
نازم دەباغ روونیكردەوە، "بەداخەوە ئەوەی ڕۆژی شەممە ڕەویدا پێشتر ئاگادارمان كردونەتەوە هەروەها هەموو ئەوانەی ئەندامی دەفتەری سیاسی و مەركەزی و ئەنجومەنی سەركردایەتی لایەنە سیاسیەكانی كوردن لە هەرێمی كوردستان ئەگەر تۆزێك بەویژدانەوە گوێ لە قسەكانی بەندە بگرن ڕاست و دروستی قسەكانی من دەزانن، كە ئەو شاندانە ئاگادارییان كردوون، تكاتان لێدەكەین كارێكی وامەكەن كە كۆماری ئیسلامی ئێران وەڵامی توندی هەبێت كەچێ بێ گوێدان ئەم جۆرە كۆبونەوەشیان(پلنیۆم)ەیان كرد كە ئەم زیانەیان كرد".
لەبارەی ئەوەی ئێران چۆن زانی حیزبی دیموكراتی كوردستان لەو كاتەدا پلنیۆمی حیزبییان هەیە و موشەك بارانی كردن؟ نازم دەباغ وتی، "من نازانم ئەوە لەخۆیان بپرسن، ڕەنگە هەر لەناو خۆیاندا كەسێك هەبێت ئەو هەواڵەی دابێت، پێشتر چەند جارێكی تر ئەوە ڕووی داوە چونكە، دواتر ئاشكرا بووە كەسەكە لەناو خۆیاندا بووە."
نازم دەباغ ئەوەشی وت، "ئەو شاندەی تایبەتی حكومەتی هەرێم كە سەردانی ئەو لایەنە كوردییە ئێرانیانەیان كرد پێشتر ئاگاداریان كردنەوە پێكهاتبوو لە یەكێتی و لە پارتی كە زۆرترین ئەندامی شاندەكە لەبرادەرانی پارتی بوون سەردانی ئەو لایەنانەیان كرد تكایان لێكردن، وە پێێان وتن ئەم چالاكیانە وەڵام دانەوەیان دەبێت".
رۆژی یەكشەمە سوپای پاسدارانی ئێران لە بەیاننامەیەكدا بڵاویكردەوە، "بە حەوت مووشەكی مەودا كورتی زەوی بە زەوی هێرشی كردووەتە سەر كۆبوونەوەیەك و ناوەندێكی مەشق پێكردنی دیموكراتەكان".
سوپای پاسداران راشیگەیاندووە، لە ئەو هێرشەدا لە "یەكەی ئاسمانی سوپاو فڕۆكەی بێ فڕۆكەوان" كەڵكی وەرگرت.
سەبارەت بەوەی ئایا وەك نوێنەرایەتی حكومەتی هەرێم داوای ڕونكردنەوەیان لە حكومەتی ئێران كردووە لەسەر موشەك بارانەكە؟ نوێنەری حكومەتی هەرێم لەتاران وتی، " ئێـمە لە تاران لە ڕێگای تەلەفۆنەوە بە زارەكی ئەو پرسیارەمان لە بەرپرسانی ئێرانی كرد بەڵام ئەو وەڵامەمان پێگەیشت كە لەبەیاننامەكەی سوپای پاسداراندا هاتبوو."
بەهۆی هێرشەكانی سوپای پاسدارانەوە بۆ سەر بارەگانی هەردوو حزبی حزبی دیموكراتی كوردستان و حزبی دیموكراتی كوردستان ئێران 15 فەرماندەو پێشمەرگە شەهیدبوون و زیاتر لە 40 كەسی دیكەش برینداربوون.
نازم دەباغ وتیشی، "وەك خۆمان نامانەوێت لەخاكی عیراق و هەرێمی كوردستانەوە هێرش بكرێتە سەر هیچ وڵاتێكی دراوسێ وەناشمانەویت وڵاتانی دراوسێ بەهۆی بونی حیزبێكی سیاسیەوە بۆردومانمان بكەن"
بەدرێژایی مێژوو حکومه‌ته‌کانی عێڕاق تا سەرنگونی سه‌دام حسێن، هەر بە کودەتاو شەڕ و شەڕی ناوخۆ بەڕێیان کردووە، داگیرکەران و ئیمپریالیزمی ئەو کاتەی عێراق لەپێناو دابینکردنی بەرژەوەندیەکانیان لەهەوڵی بەردەوامدا بوون لەنانەوەی دووبەرەکی و دروست کردنی جیاوازی لەنێوان کەسایەتی و هێز و لایەنەکاندا.
سەرئەنجام لەراپەرینێکدا بەشێکی عێراق واتە هەرێمی کوردستان لەدەستی رژێم ئازاد کرا لە دوا هەنگاویشدا بە هاوپەیمانی هەموو لایەک و کۆدەنگی نێودەوڵەتی رژێمی صدام روخێنرا و حکومەتێکی نوێ بە هەڵبژاردن و شەرعییەتی دەنگدان لەپرۆسەیەکی دیموکراتیدا هەڵبژێردرا و دامەزرا.
لەدوای روخانی رژێم،یەکەم حکومەتی عێراق لەرێگای هەڵبژاردن دەست بەکار بوو و هاته سه‌رکار، کە بەبڕوای زۆرێک دەبوایە ئەم حکومەتە ئارامی و ئاسایش و ئاوەدانکردنەوە بەخۆیەوە ببینێت، جارێکی دیکە ناحەزان و دەستە دەرەکیەکان کەوتنەوە وێزەی عێراقیەکان و بە هەموو شێوەیەک هەوڵیان بە نانەوەی جیاوازی بیروڕای نەژادپەرستی و مەزهەبی و ئایینی ناکۆکی نێوان کەسایەتی و لایەنە سیاسیەکان زیاد بکەن.
هەر لە یەكەم سەرۆك وەزیرانی عێراق كێشەكان و ململانەی نێوان لایەنەكان زەق بۆوەو بوو بە هۆكاری گۆڕینی سەرۆكی ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق واتا دكتۆر ئیبراهیم جەعفەریو دوای دوو ساڵ هاتنی مالیكی بە سەرۆك ئەنجوومەنی وەزیران لە ماوەی حوكمرانی ئەو زیاتر كێشەكان زەق بووە. بوو بە هۆی سەرهەڵدان و بەهێزبوونی ئەلقاعیدە و دوایی داعش و داگیركردنی شارەكانی عێراق وەكو موسڵ و سەلاحەدین و ئەنبار.
سەرۆك وەزیرانی ئەو كات بە هەڵوێست و هەنگاوەكانی هەوڵیدا ئەمریكیەكان لە عێراق وەدەرنێت كە لە ڕووی دەركردنی هێزی دەرەكییەوە هەنگاوێكی باش بوو بەڵام كار و هەنگاوەكانی پێچەوانەی سەركەوتنی ئەم هەنگاوە بوو تا ئەوەی لە چەند چاوپێكەوتنێك و نووسینێكدا باسم كرد ئەگەر هۆكارەكانی پەیدابوونی ئەلقاعیدە و داعش لە ناو نەبرێن و چوونە دەروەی ئەمریكایەكان و هێزی بێگانە بە زەرەر تەواو دەبیت و كارێك دەكەن كە ئەم جارەیان بە مەمنوونیەوە داوای گەڕانەوە و مانەوەیان بكرێت ئەگەر هاتن ئەمجارە ناگەڕێنەوە.
ئەڵبەتە وای لێهات پەرەسەندنی داعش و داگیركردنی موسڵ و شارەكانیتر وای كرد كە هەنگاو بۆ ئەوە بهاویژرێت. كە زیاتر پێویستی بە هاوكاری دەرەكی و هاوپەیمانان و دراوسێكانمان بێت بۆ ڕاگرتن و بەرەو پێشەوە چوونی داعش و ئازادكردنی شوێنە داگیركراوەكان لە شارەكان.
مالیكی لادرا و عیبادی هات. بە هاوكاری هەموو لایەك كورد و عەرەب و ئێران و هاوپەیمانان توانرا شارەكانی ژێرده‌ستی داعش ئازاد بكرێن، هەر ئەو كات لە چەندین نووسین و چاوپێكەوتنێك پەنجەمان ڕاكێشا كە ئەمەسەركەوتنی سەربازی و شكستی سەربازی داعشەكانە واتە ئەگەر هۆكاری پەیدابوونی داعش لە ناو نەچێت جارێكیتر سەرهەڵدەداتەوە. بەداخەوە واتە ئەمڕۆكە نەك هەر سەر هەڵدانەوەی داعش و شەرەكانی بە چاوی خۆمان دەبینین بەڵكو ناحەزانی عێراق بە پشتیوانی كردنی زیندوو بوونەوەی داعش وا لە دوای هەڵبژاردنەكانی عێراق بە شێوەیەكیتر زەمینە بۆ گەشەكردنی داعش و ناحەزەكانی خۆش دەكەن ئەویش بە پشتیوانی گروپ و لایەن و كەسانێك لە عێراق كە ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق نەك بۆ مەبەستی داڕشتنی بەرنامە و گەیاندنی خزمەتگوزاری بە هاوڵاتیان و چاك كردنی بارودۆخی ژیان و خزمەتگوزاریەكانی بەڵكو بە دابینكردنی بەرژەوەندیەكان و بەدەستهێنانی پلە و پایە بەكار دەهێنن وە هەر یەك بە شێوەیەك دابەش بووە.
ئەم كێشمەكێشمەو ململانێ بە تایبەت لە نەبوونی كەسێكی كاریزمایی وەكو جەنابی مام جەلال لە عێراق ئەمرۆكە ئەم بارودۆخە هاتۆتە ئاراوە كە هاسان نیە و بتوانرێت یەكڕیزی ناوماڵی عێراق كورد و شیعە و سووننە بهێنێتە كایەوە.
بارودۆخی ئەمرۆكە ئەركی بەڕێز كاك مەسعود زۆر قورستر دەكات چونكە هاوسەنگی دروست¬كردن بە تەنها یەكێك ناكرێت و خاوەن بەرژەوەندیەكان زیاترن لە خاوەن بەرژەوەندی گەل و نیشتیمان.
ئەمرۆكە زیاتر رۆژی ناحەزانە، پەرش و بڵاوی هێز و لایەن و كەسایەتیەكان زیاتر زەمینەساز دەكات بۆ خاوەن بەرژەوەندیەكانی دەرەكی. گەلی عێراق پێویستی بە بڕیارێكی چارەنووس ساز هەیە كە بەر لە هەموو شتێك بە كورد و عەرەبەوە دەبێت، خۆشەویستی و دلسۆزی بە گەل و نیشتیمان بەر لە هەمووی بێت.
گەلی عێراق دەبیت سەیری مێژووی رابردووی خۆی بكات لە چوارچێوەی ئەم جوغرافیە سیاسی و كۆمەڵایەتی و كلتوریە كە هەیەتی وەكو هەمیشە شادڕەوان جەنابی مام جەلال ئەیفەرموو جوغرافیا ناگۆردرێت.
گەل و سەركردەكان لە مێژوودا زۆر فیداكاریان كردووە. تا ئەو قۆناغەی زۆرجار سەركردەكانی كورد چ جەنابی مام جەلال و چ جەنابی كاك مەسعود بارزانی لە ڕووبەڕوو بوونەوەی دوژمن و ڕژێمە گۆڕبەگۆڕكان قوربانیان بە خۆیان ڕوو لە كانیاو داوە و چوونەتە بەرەی پێشەوەی شەڕ و سەركردایەتی ڕاستەوخۆیان كردووە تا ووزە و توانا بە هێزی پێشمەرگە بدەن بۆ بەدەستهێنانی سەركەوتنێكی سەربازی كە ئایندەی كوردی پێوە بەستراوبوو.ئایا ئەمرۆكە گەلانی عێراق و كورد نەكەوتۆتە ئەم قۆناغە لە پێناو دابینكردنی ئایندەی ڕوون و سەرفرازی بۆ خۆیان گەلەكەیان سەركردایەتی پڕۆژەیەكی نیشتیمانی بەر فراوان بكەن و لەم گێژاوەیە و دەست تێوەردان خۆیان رزگار بكەن.
ڕووداوەكانی ئەمڕۆكەی شاری بەسڕە ئەوە دەسەلمێنێت كە یەكەم : ڕاپەڕین و خۆپێشاندان لە پێناو گەیاندنی خزمەتگوزاری و دابین كردنی ئەمن و ئاسایش مافێكی ڕەوایە.
دووەم : ڕێگا خۆش دەكات كە جارێكیتر دەستەی تێكدەرەكان بۆ قووڵ كردنەوەی ناكۆكیەكانی نێوان ئێران و ئەمریكا زیاد بكەن وبكەونە سووتاندنی قونسوڵگەری ئێران و هەوڵدان بۆ سووتاندنی قونسوڵگەری ئەمریكا.
ئەمرۆكە هۆشیاری هێز و لایەنە سیاسیەكان گرنگە لە جیاتی بیركردنەوە لە بەدەستهێنانی پلە و پایە با ئارامی و ئاسایش و خزمەتگوزاری بۆ هاوڵاتیان دابین بكەن.
ئەگەر ئەم هۆشیاریە نەبێت و ئەمجۆرە لە خۆ بووردوویی سەركردە و ڕابەر نەبێت ئەبیت ئەوەمان لەبەر چاو بێت ڕاپەرین و دەست تێوەردانی بەسڕە بگوازرێتەوە بۆ هەموو عێراق بە هەرێمی كوردستانیشەوە. وش بە شێوەیەكیتر داعش لە هەر چوار لای هەرێم دەستی بە جموجۆڵ كردۆتەوە یان دەیكات. بۆ فشار خستنە سەر هەرێم تا بە داخوازیەكان رازی بین.
PUKmedia
نوێنه‌ری هه‌رێمی کوردستانی عێراق له تاران ده‌ڵێت: کورده‌کان ده‌چنه ناو فراکسیۆنێکه‌وه که پابه‌ندی رێکه‌وتنه‌کان بێت و بۆ جێبه‌جێ‌کردنیان گه‌ره‌نتی پێویست بدات.
به‌پێی راپۆرتی په‌یامنێری به‌شی نێوده‌وڵه‌تی ئاژانسی هه‌واڵی "آنا"، ماوه‌یه‌ک پێش ئێستا گه‌وره‌ترین فراکسیۆنی په‌رله‌مانی عێراق به ئاماده‌بوونی عه‌مار حه‌کیم، عه‌بادی، ساڵح موتڵه‌ک، سه‌لیم جبووری، ئه‌یاد عه‌لاوی، ئوسامه نوجه‌یفی و نوێنه‌رانی سائرون، بوونی خۆی راگه‌یاند. ئه‌م فراکسیۆنه ١٧٧ کورسی په‌رله‌مانی هه‌یه.
به‌رپرسی نوسینگه‌ی ده‌وڵه‌تی یاسا له‌م باره‌وه ده‌ڵێت: ئه‌م فراکسیۆنه به‌ناوی هاوپه‌یمانی ئاوه‌دانکردنه‌وه پێکهاتووه و تیایدا لایه‌نی جیاواز له‌وانه فه‌تح، یاسا، نه‌سر و چه‌ند لایه‌کی دیکه ئاماده‌ن/
چه‌ن کاتژمێرێک له بڵاوکردنه‌وه‌ی ئه‌م هه‌واڵه تێنه‌په‌ڕیبوو که گروپی فه‌تح به سه‌رۆکایه‌تی هادی عماری و ده‌وڵه‌تی یاسا به سه‌رۆکایه‌تی مالکی فراکسیۆنێکی دیکه‌یان پێکهێنا. ئه‌م فراکسیۆنه ١٤٥ کورسی په‌رله‌مانی هه‌یه. خاڵی سه‌رنجڕاکێش ئه‌وه‌یه که سهبارهت به پێکهێنانی فراکسیۆنی زۆرینه ناکرێت بڕیاری کۆتایی بدرێت، به شێوه‌یه‌ک که هه‌ردوولا ده‌ڵێن خۆیان گه‌وره‌ترین فراکسیۆنن. ههروهها له یه‌که‌م کۆبوونه‌وه‌ی په‌رله‌ماندا سه‌رۆکی به‌ته‌مه‌نی په‌رله‌مان نه‌یتوانی زۆرینه دیاری بکات و دیاریکردنی ئه‌مه‌ش سپێردرایه ده‌ست مه‌حکه‌مه‌ی فیدراڵی.
به‌ڵام روونه که به درێژه‌کێشانی کێشه‌و ئاڵۆزییه‌کانی نێوان حزبه سیاسییه‌کانی عێراق به تایبه‌ت له نێوان شیعه‌و سوننه‌و کورد، بێ‌شک هه‌ر هاوپه‌یمانییه‌کیش دروست بکرێت زۆر لاواز ده‌بێت و له داهاتوودا کێشه‌ی زۆر دێته سه‌ر رێگایان.
ههروهها بابه‌تی لایه‌نی کوردییه‌کان و یه‌کگرتنیان له‌گه‌ڵ فراکسیۆنی زۆرینه‌ی په‌رله‌مان بابه‌تی سه‌ره‌کی راگه‌یاندنه‌کانی عێراقه. له‌م نێوانه‌دا یه‌کێک له سه‌رکرده‌کانی هاوپه‌یمانی سائرون وێڕای ئاماژه به‌وه‌ی که ئه‌م هاوپه‌یمانییه به ١٨٠ کورسی په‌رله‌مانییه زۆرینه پێک ده‌هێنێت ده‌ڵێت: دوو حزبی سه‌ره‌کی کوردستان له ئێمه‌وه نزیکن.
ئیمه‌ن الشمری ده‌ڵێت: هاوپه‌یمانی سائرون و لایه‌نه‌کانی دیکه‌ی هاوپه‌یمانی ١٨٠ کورسی په‌رله‌مانیان هه‌یه. بۆیه زۆرینه‌ی په‌رله‌مانی پێک دێنن، ههروهها پارتی دیموکراتی کوردستان و یه‌کێتی نیشتمانیی کوردستان هه‌رچه‌ند به فه‌رمی یه‌کگرتنیان له‌گه‌ڵ هاوپه‌یمانییه‌که‌ی ئێمه رانه‌گه‌‌یاندووه به‌ڵام له ئێمه‌وه نزیکن.
نوێنه‌رێ هه‌رێمی کوردستانی عێراق له تاران له ووتوێژێکدا له‌گه‌ڵ په‌یامنێری به‌شی نێوده‌وڵه‌تی ئاژانسی آنا سهبارهت به هه‌ڵوێستی فه‌رمی کورده‌کان له‌م‌باره‌وه ده‌ڵێت: هه‌ڵوێستی لایه‌نه کوردییه‌کان روونه و چاوه‌ڕوانن رای لایه‌ن و حزبه‌کانی دیکه روون بێته‌وه تاوه‌کوو بزانن کامیان به شێوه‌یه‌کی راسته‌قینه پابه‌ندی ده‌ستووری عێراقن، ئه‌ڵبه‌ت تا ئێستا هیچ لایه‌نێک ئه‌وه رێکه‌وتنه‌ی کورده‌کان چاوه‌ڕوانی ده‌که‌ن، نه‌یانکردووه.
نازم ده‌باغ ده‌ڵێت: خواسته‌کانی کورده‌کان دوو به‌شه: هاوبه‌شی(مشارکت)، سازان(توافق) و هاوسه‌نگی(توازن)، به‌شێکی دیکه‌ی جێبه‌جێ‌کردنی رێکه‌وتنه‌کانی پێشوو به پێی ده‌ستووری عێراق که مادده‌ی ١٤٠، یاسای پێشمه‌رگه و بواری نه‌وت و چۆنیه‌تی بنه‌مای په‌یوه‌ندی نێوان هه‌رێمی کوردستان و به‌غدا ده‌گرێته‌وه. بۆیه هه‌ر فراکسیۆنێک که پابه‌ندی رێکه‌وتنه‌کان بێت و بۆ جێبه‌جێ‌کردنی بابه‌ته‌کان گه‌ره‌نتی بدات، کورده‌کان ده‌چنه ناو ئه‌و فراکسیۆنه‌وه.
ئه‌و وێڕای ئاماژه به‌وه‌ی که کوردههکان فراکسیۆنێکی تایبه‌تیان له‌به‌رچاو نییه ده‌ڵێت: له نێوان هاوپه‌یمانییه‌کان رێکه‌وتن ده‌کرێت که گه‌وره‌ترین فراکسیۆن پێک بێت و ئه‌وکات کورده‌کان ده‌چنه ناو فراکسیۆنێکه‌وه که جێبه‌جێ‌کردنی ده‌ستوور بخاته ناو کاری خۆیه‌وه. له راستیدا هه‌موو ئاڵوگۆڕه‌کانی داهاتوو ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ کۆبوونه‌وه‌ی په‌رله‌مان، یان رێکه‌وتن ده‌کرێت یان رێکه‌وتن دواده‌خرێت بۆ کاتێکی دیکه، که تا ئێستا له‌سه‌ر کاندیدی سه‌رۆکایه‌تی کۆمار و سه‌رۆک وه‌زیران و سه‌رۆکی په‌رله‌مان رێکه‌وتن نه‌کراوه.
نازم ده‌باغ ده‌ڵێت: ئه‌و به‌ڵگانه‌ی که باس له پێکهێنانی گه‌وره‌ترین فراکسیۆن ده‌که‌ن زۆر به‌هێز نین، چونکه ئه‌مانه پێشتریش بڵاوبووبووه‌‌وه، رێکه‌وتنی نێوان سه‌رۆک فراکسیۆنهکان بووه که مه‌رج نییه هه‌موو ئه‌ندامانی فراکسیۆنهکان هاوڕای بن، له‌م جۆره به‌ڵگانه زۆر ئیمزاکراوه به‌ڵام جێبه‌جێ نه‌کراون.
ئه‌و ده‌ڵێت: ده‌بێت چاوه‌ڕوان بین و بزانین سه‌رۆک هاوپه‌یمانییه‌ک که نامه‌ی ئاماده‌بوونی هاوپه‌یمانییه‌که‌ی له فراکسیۆنی زۆرینه‌ی ئیمزا کردووه نوێنه‌ری هاوپه‌یمانییه‌که‌ی بووه یان یه‌کلایه‌نه ئه‌مه‌ی کردووه. کێشه‌ی ئه‌م نامه ئیمزاکراوانه‌یه که هیچ به‌شێکی روون نییه و دیار نییه چی ئیمزاکراوه.
"نازم دەباغ" نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران، گوتی: کوردەکان لەگەڵ هەر گرووپ و لایەنێکی سیاسی کە بە شێوەی کارامە مافەکان و داخوازییەکانی کوردەکانە جێبەجێی بکات دانووستان دەکەن، بەڵام تا ئێستا هیچ یەک لە لایەنە سیاسییەکان لەم بەشەدا تەزمینیان بە ئێمە نەداوە.
"نازم عومەر دەباغ" نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران، لە وتووێژ لەگەڵ پەیامنێری ئاژانسی تەسنیم، بە ئاماژە بە رۆڵی کوردەکان لە پێکهێنانی گەورەترین فڕاکسیۆنی پەڕڵەمانی عێراق سەبارەت بە چوونە ناوەوەی ئەوان بۆ ناو هاوپەیمانی سەدر یا فەتح گوتی: کوردەکان نەچوونەتە ناو هیچ یەک لە هاوپەیمانییەکانی پەڕڵەمانەوە و نابێت بچنە ناو ئەو هاوپەیمانییانەوە. کوردەکان لەم بابەتەدا دوو مەرجیان هەیە، یەکەم ئەوەی کە دەبێت دانووستان، هاوسەنگی و بەشداریی کارامە بوونی هەبێت. دووهەم ئەوەی کە پابەندی یاسای بنەڕەتی عێراق بن بۆ چارەسەریی کێشەکانی کوردەکان. لەونە: مادەی 140ی یاسای بنەڕەتی، یاسای پەیوەست بە پێشمەرگەکان، یاسای پەیوەندیی نێوان حکوومەتی هەرێمی کوردستان و بەغداد و هەندێک لەم بابەتانە.
نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران، لە درێژەی قسەکانیدا گوتی: کوردەکان لەگەڵ هەر گرووپ و لایەنێکی سیاسی کە بە شێوەی کارامە مافەکان و داخوازییەکانی کوردەکانە جێبەجێی بکات دانووستان دەکەن. ئەوە بۆ ئێمە زۆر گرینگە بەڵام تا ئێستا هیچ یەک لە لایەنە سیاییەکانی عێراق لەم بەشەدا تەزمینیان بە ئێمە نەداوە و تەنیا لە چوارچێوەی قسەدا ماوەتەوە.
ئەو سەبارەت بە پێکهێنانی گەورەترین فڕاکسیۆن لە دانیشتنی ئەمڕۆی پەڕڵەمانی عێراقدا گوتی: فکر ناکەم فڕاکسیۆنێکی بەم چەشنە ئەمڕۆکە پێکبێت. من دوێنی بە پەیامنێرانم گوت ئیحتمال دەدەم دانیشتنی ئەمڕۆی پەڕڵەمان دوابکەوێت. ئەگەر بەڕێوەنەچێت کووبوونەوەیەکی دیکە دادەمەزرێنن. پاشان پێکهێنانی فڕاکسیۆن کات دەخایەنێت. تا ئێستا دانووستانێک لە پەیوەندیی لەگەڵ سەرۆکی پەڕڵەمان، سەرۆک کۆمار و سەرۆک وەزیران پێکنەهاتووە. لانی کەم لە سەرەتادا دەبێت سەرۆکی پەڕڵەمان دیاری بکرێت. کاتێک کە ئەو دیاریکرا، سەرۆک کۆمار هەڵدەبژێردرێت. کاتێک کە سەرۆک کۆمار دیاریکرا، سەرۆک وەزیرانیش دیاریدەکرێت.
"نازم دەباغ" سەبارەت بە کاندیدی کوردەکان بۆ پۆستی سەرۆک کۆمار گوتی: تا ئێستا ئەم کاندیدە دیارینەکراوە، یەکێتی نیشتمانی کوردستان دەبێت کاندیدی سەرۆک کۆماری دیاریی بکات.
More...
گه‌ڕانه‌وه بۆ لایه‌نه پرشنگداره‌كانی مێژوو ; وتاری نازم دەباغ
دوایین هەواڵەکان
- نازم ده‌باغ ده‌ستێوه‌ردانی ئێران له هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆک کۆماری عێراق ره‌تده‌کاته‌وه
- جارێکی تر عێراق و عێراقیەکان دەکەونەوە بەر پیلانی ناحەزانیان ؛ وتاری نازم عومه‌ر ده‌باغ
- نازم ده‌باغ له‌گه‌ڵ دکتۆر ئۆلیڤەر شناکنبێرگ جێگری باڵیۆزی ئەڵمانیا لە تاران کۆبۆوه
- نازم دەباغ: مانگێک لەمەو پێش شاندێکی پارتی و یەکێتی حیزبە کوردییە ئێرانیەکانیان لە هێرشی کوشندەی ئێران ئاگادار کردەوە بەس ئەوان گوێێان نەگرت
- ڕاگه‌یه‌نراوێك له سه‌رۆكایه‌تیی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانه‌وه
- نازم ده‌باغ له‌گه‌ڵ مارتینا کازوبک سکرتێری دووەمی باڵیۆزخانەی پۆڵەندا لە تاران کۆبۆوه
- نازم دەباغ: پارتی و یەكێتی حزبەكانی رۆژهەڵاتی كوردستانیان لە هێرشە مووشەكییەكە ئاگاداركردبووەوە
- نازم عومه‌ر ده‌باغ : جارێکیتر عێراق و عێراقیەکان دەکەونەوە بەر پیلانی ناحەزانیان
- نوێنه‌ری هه‌رێمی کوردستانی عێراق له وتووێژ له‌گه‌ڵ ئاژانسی "آنا" : کورده‌کان له‌گه‌ڵ فراکسیۆنێک هاوپه‌یمانی ده‌به‌ستن که پابه‌ندی ده‌ستووری عێراق بێت
- مەرجەکانی کوردەکان بۆ چوونە ناو هاوپەیمانی گەورە لە زمانی "نازم دەباغ"ەوە