"نازم عومەر دەباغ" نوێنەری حکوومەتی ھەرێمی کوردستان لە تاران سەبارەت بە ھەواڵێکی درۆی ماڵپەڕی "ژێدەر" ڕوونکردنەوەیەکی داوە کە دەقە تەواوەکەی لە خوارەوە ھاتووە:

ماڵپەری ھەواڵگری ژێدەری سێبەری دەزگا گومان لێکراوەکان بۆ زڕاندنی ناو و ناوباوبانگی تێکۆشەران و یەکێتی نیشتیمانی کوردستان، جارێکی‌تر درۆیەکی شاخداری بڵاوکردەوە کە نوێنەری حکوومەتی ھەرێمی کوردستان بەشداری ئاھەنگێکی ژن گواستنەوەی کوڕی سەرۆکی ھۆزی (ھـەرکی) لە ئێران کردووە و بڕی (١٠٠,٠٠٠ $) سەد ھەزار دۆلاری وەکو دیاری پێشکەش کردبێت کە پێویست ناکات بڵێم دوورە لە ڕاستی بەڵام ئەگەر کرابێت دەبێت بە نوێنەرایەتی حکومەت ئەم کارە کرا بێت وە لە گیـرفانی بەندە نەدراوە بەڵام ھەمان دەنگوباس لە (لڤین پرێس) بڵاوکراوەتەوە کە کەمێک ویژدانی تێدا ھاتووە و دەڵێت نازانرێت نوێنەری حکوومەتی ھەرێم یان نوێنەری حکوومەتی ھەرێمە لە تاران. ھەر چەندە رۆژانە پارتەکان کاری زۆر بەناوی حکومەتی ھەرێم ئەنجام دەدەن و حکومەتە بەستە زمانەکە ئاگای لێ نیە.

دەکرێت ژێدەر لێکۆڵینەوە بکات بزانێت ھەرکیەکان وەکو بنەماڵە و پەیوەندی لەگەڵ چ لایەنەکن لە کاتێکدا پێشمەرگە لە بەرەکانی شەر دژ بە داعش مووچەیان نەبێت وە ئەو خیانەتە بکرێت بەناوی حکومەت ئەم جۆرە دیاریە کە ھەندێک دەڵێن (٣٠٠,٠٠٠ $) سێ سەد ھەزار دۆلار و کاکی ژێدەر دەڵێت (١٠٠,٠٠٠ $) یەک سەد ھەزار دۆلارە.

ڕیسـوابـن ئەوانەی درۆ و دەلەسە ھەڵدەبەستن و یــاری بە قـووتـی جـەماوەر و پـارەی نـــەوت دەکەن.

                                                                       نــازم عــومــەر

                                                    نوێنەری حکوومەتی ھەرێمی کوردستان لە ئێران

بە مەبەستى پێدانى زانیارى دەربارەى دوایین کۆبوونەوەى پارت و لایەنە سیاسیەکانى هەرێم دەربارەى پرسى سەرۆکایەتى هەرێمى کوردستان، ئەمڕۆ پێنج شەممە رێکەوتى 27/08/2015 فەرمانگەى پەیوەندیەکانى دەرەوە کۆبوونەوەى دەورى خۆى لەگەڵ دبلۆماتکاران و نوێنەرانى ووڵاتانى بیانى و یۆنامى لە هەرێمى کوردستان ئەنجامدا کە تیایدا بەڕێز دکتۆر فوئاد حسێن سەرۆکى دیوانى سەرۆکایەتى هەرێمى کوردستان ئامادە بوو.

لە سەرەتاى کۆبوونەوەکە فەلاح مستەفا بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوەى حکومەتى هەرێمى کوردستان؛ دواى بەخێرهاتن و سوپاسى ئامادەبووان لە کۆبوونەوەکەدا تیشکى خستەسەر ئەو ئاستەنگ و لەمپەرانەى کە رووبەڕووى هەرێمى کوردستان بووەتەوە، گووتیشى لەگەڵ ئەم رووبەڕووبوونەوادا دەبین کە لەو ماوەیەى دوایی چەند کونسوڵگەرى و نوێنەرایەتى دبلۆماسى لە هەرێمى کوردستان کرانەوە لەوانە ووڵاتى کوێت و سودان و نووسینگەى نوێنەرایەتى ێەکێتى ئەوروپا، ئەمەش نیشانەى متمانەى ووڵاتانە بە حکومەتى هەرێم، هاوکات گوتى سوپاسى پشتیوانى و مانەوەى هەموو ئەوانە دەکەین کە سەرەڕاى رووبەڕوونەوەکان لێرە مانەوە و پشتیوانامانبوون؛ وە ئەم هەڵوێستەشیان جێگەى پێزانینە. هەروەها پیرۆزبایی دەست بەکاربوونى لە کونسولى ئەو ووڵاتانە کرد کە تازە دەست بەکاربوون و ووێڕاى دووپاتتکردنەوەى پشتیوانى حکومەتى هەرێم؛ هیواى سەرکەوتنى لەکارەکانیان بۆ خواستن.

بەرپرسى پەیوەندیەکانى دەرەوە سوپاسى ووڵاتانى هاوپەیمانى کرد کە لە شەڕى دژى داعش هاوکارى و پشتیوانى هەرێمى کوردستانیان کرد، گووتیشى خۆشبەختانە ئەمڕۆ لەگەڵ ئەو پشتیوانیەو قارەمانێتى هێزى پێشمەرگە توانراوە پێشکەوتن و سەرکەوتنى بەرچاو بەدەست بهێنرێت و رۆژانە هێڵەکانى پێشەوەى شەڕ و بەرگرى بەهێزتر دەبێت. لەڕووى مرۆییشەوە باسى لەو رووبەڕووبوونەوانە کە توشى هەرێم بووە، هەروەها سوپاسى ووڵاتانى کۆمەک بەخش و ئاژانسەکانى نەتەوە یەکگرتووەکان کرد بۆ ئەو هاوکارى پشتیوانیانەى کە لەڕووى مرۆییەوە لەماوەى رابردوو پێشکەشی هەرێمیان کردووە؛ هاوکات داواى لە کۆمەڵگەى نێودەوڵەتى کرد کە هاوکارى زیاترى ئاوارەو پەناهەندەکان لە هەرێم بکەن لە بوارە جیاجیاکان، بە تایبەتى کە حکومەتى هەرێم لە بارودۆخێکى دارایی زۆر سەختدایە؛ ئەمەش وێڕاى دابەزینى نرخى نەوت لە بازاڕى جیهاندا. هاوکات باسى لە هەوڵەکانى حکومەتى هەرێم بۆ یارمەتیدانى ئاوارەکان و بایەخپێدانى کێشەو گرفتەکانیان کرد.

لە تەوەرێکى گرنگى کۆبوونەوەکەدا بەرێز دکتۆر فوئاد حسێن سەرۆکى دیوانى سەرۆکایەتى هەرێمى کوردستان باسى لە قەیرانى سیاسى و بیروڕا جیاوازەکان کرد دەربارەى پرسى سەرۆکایەتى هەرێم کردو گووتى کە ئەم بابەت دوولایەنى یاسایی و سیاسى هەیە و لایەنەکان لەسەر ئەم بابەتە لە گفتووگۆدان.

دواتر تیشکى خستەسەر دوایین کۆبوونەوەى پێنج قۆڵى پارت و لایەنە سیاسیەکانى هەرێم؛ لەم رووە گووتى کە لە کۆبوونەوەى رۆژى چوارشەممە رێکەوتى 26/8/2015 لایەنەکان سەبارەت بە پرسى سەرۆکایەتى هەرێم لەسەر 13 خاڵ رێکەوتنیان کردووە، هاوکات هیواى خواست کە لەکۆبوونەى داهاتوو کە بڕیارە لە رۆژى یەک شەممە رێکەوتى 30/8/2015 ئەنجام بدرێت ئەو لایەنانە بگەنە رێکەوتن و ئەنجامى زیاتر سەبارەت بەو بابەتە.

سەرۆکى دیوانى سەرۆکایەتى هەرێم ئاشکراى کرد کە دوایین دوو کۆبوونەوەى نێوان لایەنەکان ئیجابى بووە و ئەنجامى باشى هەبووە و لێکنزیکبوونەوە لە نێوان لایەنەکاندا بەرجەستە بووە. گووتیشى خاڵى شێوازى هەڵبژاردنى سەرۆکى داهاتووى هەرێم کە راستەخۆ لە لایەن خەڵک یاخود لە پەرلەمان بێت ناکۆکى لەسەرە بەڵام گفتوگۆکردن لەسەر ئەم بابەتە لە نێوان لایەنەکان بەردەوام دەبێ بۆ گەیشتن بە رێکەوتن. هاوکات دکتۆر فوئاد حسێن نەیشاردەوە کە دواى کۆبوونەوەى ئێوارەى نێوان پارت و لایەنە سیاسیەکان لە هەرێم لە رێکەوتى 18/8 و دواتر کۆبوونەوەى پێنج قۆڵى لە بەرەبەیانى رۆژى 19/8 بە ئامادەبوونى نوێنەرانى ووڵاتانى ئەمریکا و بەریتانیا و نەتەوە یەکگرتووەکان کە رێکەوتن کرا لەسەر دواخستنى کۆبوونەوەى پەرلەمانى کوردستان؛ نیگەرانى لە لایەن پارت و لایەنە سیاسیەکان درووست بوو بەهۆى ئەنجامدانى کۆبوونەوەکەى پەرلەمان لە پێشنیوەڕۆى رۆژى 19/8 هەرچەندە بەهۆى تەواو نەبوونى ژمارەى یاسایی پەرلەمانتاران کۆبوونەوەکە هەڵگیرا.

سەرۆکى دیوانى سەرۆکایەتى هەرێمى کوردستان گووتى کە ئێستا قوناغى مەترسى داڕمانى سیاسى و بۆشایی یاساییمان تێپەڕاندووە، جەختى لەوەش کردەووە کە خۆشبەختانە هەموو لایەنەکان لەگەڵ رێکەوتنى سیاسین و هیچ لایەنێک لەگەڵ شەڕ و توندوتیژیدا نیە. هاوکات سوپاسى هەموو ئەو ووڵات و لایەنە نێودەوڵەتیانەى کرد کە پشتیوانى پڕۆسەى سیاسى و سەقامگیرى و ئاسایشیان لە هەرێمى کوردستان کردووە.

لە بەشێکى ترى کۆبوونەوەکەدا سەرۆکى دیوانى سەرۆکایەتى هەرێمى کوردستان گووتى سەرۆکایەتى هەرێم و حکومەتى هەرێم پشتیوانى لە هەنگاوەکان و پرۆسەى چاکسازى بەڕێز حەیدەر عەبادى سەرۆک وەزیرانى حکومەتى بەغدا دەکات، بەڵام دەبێت ئەو چاکسازى و گۆڕانکاریانە بەپێى بەرنامەو پلانى پیشوەخت بێت و تەواوى لایەن و پێکهاتەکانى عێراق تێیدا بەشداربن و ئامانجەکەى روون بێت کە بە چ میکانیزمێک ئەو کارە دەکرێ؛ چونکە ئەو پرۆسەیە سەرکەوتوو نابێ ئەگەر پشتیوانى هەموو پێکهاتەکانى نەبێت، بەڵام بەشێوەیەکى گشتى پشتگیرى چاکسازى دەکەین.

پاشان باڵیۆز نەزمى حەزورى کونسوڵى گشتى دەوڵەتى فەڵەستین لە هەرێم کە هاوکات راگرى دەستەى دبلۆماسیە لە هەرێمى کوردستان؛ سوپاسى رێکخستنى کۆبوونەوەکە و خستنەڕووى زانیاریەکانى کرد و بە ناوى هەموانەوە هیواى خواست لەپێناوى بەرژەوەندى گشتى هەمووان پێکەوە کاربکەن و گرنگە بگەنە لێک تێگەیشتن و رێکەوتن بۆ سوودى هەرێمى کوردستان و تەواوى گەلانى عێراق.

دواتر دبلۆماتکاران و نوێنەرانى ووڵاتى بیانى لە هەرێم کە بەشدارى کۆبوونەوەکە بوون پرسیار و تێڕوانیەکانیان خستەڕوو و هەروەها پشتیوانى ووڵات و دامەزراوەکانیان بۆ هەرێم دووپاتکردەوە؛ لەوانە بەڕێز ئالان گێپخارت کونسوڵى گشتى کۆمارى فەڕەنسا وێڕاى دووپاتکردنەوەى پشتیوانى تەواوى ووڵاتەکەى بۆ هەوڵەکانى هەرێم بۆ سەرکەوتن بەسەر ئەوەى رووبەڕووى بوونەتەوە گووتى فەڕەنسا لە نزیکەوە چاودێرى بەرەوپێشچوونەکان دەکات لە هەرێمى کوردستان، ووتیشى پێمان وایە لایەنە سیاسیەکان تواناى ئەوەیان هەیە بگەنە کۆدەنگى دەربارەى پرسى سەرۆکایەتى هەرێمى کوردستان، هەروەها ووتى هەرچەندە پێمان باشبوو لایەنەکان پێش 20/8 بگەنە رێکەوتن؛ بەڵام هیوادارین ئەو پینج لایەنە لە نزیکترین کاتدا ئەو رێکەوتنە ئەنجام بدەن.

هەروەها بەرپرسى نووسینگەى باڵیۆزخانەى ئیتاڵیا لە هەولێر پشتیوانى لە ووتەکانى کونسوڵى گشتى فەڕەنسا بەرامبەر بە هەرێمى کوردستان کرد و ووتیشى ئیتاڵیا پێیوایە سەقامگیرى و ئاسایش لە هەرێمى کوردستان دەبێتە مایەى پشتیوانى هەرێم بۆ هەموو رووبەڕووبوونەوەکان. پاشان بەڕێز سۆکۆڵ کۆندى سەرۆکى نووسینگەى یۆنامى لە هەولێر جەختى لە بەردەوامبوونى پشتیوانى نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ هەرێمى کوردستان کردەوە، وهاوکات دووپاتى کردەوە کە بەردەوام و پشتیوان دەبن بۆ چارەسەر و گەیشتنى لایەنەکان بە رێکەوتن و گووتیشى بیروڕا سیاسیە جیاوازەکان پێویستى بە چارەسەرکردن هەیە لە رێگەى گفتوگۆ و لێک تێگەیشتن، هەروەها ستایشى پارتە سیاسیە کوردیەکانى کرد کە لە هەوڵدان بۆ گەیشتن بە رێکەوتن دەربارەى پرسى سەرۆکایەتى هەرێم بە رێگەى دیموکراسیانە کە ئەمەش خاڵێکى ئەرێنى بەرەوپێشچوونى پرۆسەى دیموکراسیە لە هەرێمى کوردستان.

لە کۆتایی کۆبوونەوەکەشدا لە لایەن بەرپرسانى هەرێم بەشدار لە کۆبوونەوەکەدا وەڵامى پێویستى پرسیار و ووتە و بۆچوونەکانى دبلۆماتکاران درایەوە.

دیبلۆماتکاران و نوێنەرانى ووڵاتانى بەشدار لە کۆبوونەوەکە بریتى بوون لە دەوڵەتى فەڵەستین، کۆمارى فەڕەنسا، ئیمارات، کۆمارى تورکیا، چین، بەریتانیا، کۆمارى ئیتاڵیا، کۆمارى کۆریاى باشور، کۆمارى ئەڵمانیارى فیدڕاڵ، کۆمارى رۆمانیا، کۆمارى ئیسلامى ئێران، رووسیاى فیدڕاڵ، کۆمارى هەنگاریا، ئوردن، کوێت، شانشینى هۆڵەندا، میسر، ویلایەتە یەکگرتووەکانى ئەمریکا، کۆمارى چیک، کەنەدا، کۆمارى بولگاریا، سۆدان و یۆنامى.