ئێوارەی ئەمڕۆ دووشەممە 23ـی 6ـی 2014 خاتوو فێدریكا مۆگێرینی وەزیری دەرەوەی ئیتالیا لەڕێی تەلەفۆنەوە لە شاری لۆگزامبورگ و بەر لە دەستپێكی كۆبوونەوەی وەزیرانی دەرەوەی یەكێتیی ئەوڕووپا پەیوەندی بە بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان كرد.

لەم پەیوەندییە تەلەفۆنییەدا وەزیری دەرەوەی ئیتالیا نیگەرانیی خۆی بەرانبەر بارودۆخی قەیراناویی عێراق نیشاندا و هیوای خواست بە زووترین كات ئەم قەیرانە تازەیەی عێراق كۆتایی بێت. هەروەها لەبارەی دەستپێكی پڕۆسەی سیاسیی و دانیشتنی پارلمانی نوێی عێراق و پێكهێنانی حكوومەتی تازەی عێراق و بارودۆخی سیاسی و ئەمنیی عێراق چەند پرسیارێكی ئاراستەی سەرۆك بارزانی كرد.

هەر لەم پەیوەندییە تەلەفۆنییەدا سەرۆك بارزانی سوپاسی وەزیری دەرەوەی ئیتالیای كرد بۆ ئەو پێشوازییەی كە لەكاتی سەردانەكەی بۆ وڵاتی ئیتالیا لێی كرابوو و هەروەها وێنەیەكی گشتیی و ڕوونی لەبارەی ڕووداوەكانی ئەم دواییەی عێراق خستەڕوو و جەختی لەوە كردەوە كە عێراقی پێش ڕووداوەكانی نەینەوا جیاوازە لەگەڵ عێراقی دوای ئەم ڕووداوانە و هێمای بەوەدا كە پێشتر لە ناوچە هاوبەشەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و عێراق هێزی هاوبەش هەبوو بەڵام ئێستا سوپای عێراقی بوونی نەماوە و حالیحازر بە درێژایی زیاتر لە هەزار كیلۆمەتر، هەرێمی كوردستان سنووری لەگەڵ درواسێیەكی دیكەی جگە لە عێراق هەیە كە بەشێك لە ناوچەكانی لەژێر كۆنتڕۆڵی گرووپە تیرۆریستەكانە و ئەوەیان هەڕەشەیە بۆ سەر هەموو پێكهاتەكانی عێراق و گشت لایەك. سەرۆك بارزانی ئەوەیشی خستەڕوو كە لەدوای ڕووخانی ڕژێمی پێشوو كوردستان بەشێك بووە لە پڕۆسەی سیاسیی عێراق و یارمەتیی ئەم پڕۆسەیەی داوە و پاڵپشتی بووە بەڵام بەهۆی مامەڵەكردنی هەڵەی دەسەڵاتدارانی بەغدا و كێشەی تاییفەگەری پڕۆسەی سیاسی گەییشتە ئەم دۆخەی ئێستا. سەرۆك بارزانی ئاماژەیشی بەوەدا ئەگەر قەیرانەكە بەردەوام بێت و چارەسەر نەكرا سەركردایەتیی سیاسیی كوردستان بۆ ڕای گەلەكەی دەگەڕێتەوە.

لە كۆتایی ئەم پەیوەندییە تەلەفۆنییەدا وەزیری دەرەوەی ئیتالیا داوای كرد بەهۆی خێرایی ڕووداو و گۆڕانكارییەكان لە پەیوەندیی بەردەوامدابن و هیوای پێشكەوتن و سەركەوتنی بۆ گەلی كوردستان خواست.

ئەمڕۆ پێنجشەممە 3ـی 7ـی 2014 بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان بە مەبەستی پیرۆزباییكردنی خولی تازەی پارلەمان و هەروەها تاوتوێكردنی بارودۆخی سیاسیی عێراق و كوردستان و هەنگاوەكانی هەرێمی كوردستان بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی پێشهاتەكان و خۆسازكردنی هەرێمی كوردستان بۆ ڕیفراندۆم سەردانی پارلەمانی كوردستانی كرد و لە لایەن سەرۆكی پارلەمان و جێگری سەرۆكی پارلەمان و سكرتێری پارلەمانی كوردستان پێشوازی لێ كرا.

لە سەرەتای ئەم سەردانەدا سەرۆك بارزانی لەگەڵ دەستەی سەرۆكایەتیی پارلەمانی كوردستان كۆبۆوە و دەستەی سەرۆكایەتیی پارلەمان سەرۆك بارزانیی لەو ڕاپۆرت و ئامادەكارییانە ئاگادار كردەوە كە لە لایەن پارلەمانی كوردستان سەبارەت بە بارودۆخی هێزەكانی پێشمەرگە و بارودۆخی سیاسیی تازەی عێراق خراونەتەڕوو.

لە دوای ئەم كۆبوونەوەیە سەرۆك بارزانی بە ئامادەبوونی سەرۆك و جێگر و سكرتێری پارلەمانی كوردستان لەگەڵ سەرجەم سەرۆك فراكسیۆنەكانی نێو پارلەمانی كوردستان كۆبۆوە. لەم دانیشتنەدا سەبارەت بە بارودۆخی هێزەكانی پێشمەرگە و بارودۆخی سیاسیی و ئەمنیی عێراق و ڕووداوەكانی ئەم دواییەی موسڵ و هەروەها هەڵوێستی سیاسیی هەرێم سەبارەت بە بارودۆخی تازە و ڕیفراندۆم بۆ دیاریكردنی چارەنووسی گەلی كوردستان و هەروەها پێویستیی یەكڕیزیی لایەنەكان وتەیەكی پێشكەش كرد و دواتریش سەرۆكی فراكسیۆنەكانی پارلەمان  سەرنج و تێبینی و پرسیارەكانی خۆیان لەبارەی قەیران و ئەگەر و پێشهاتەكان ئاراستەی سەرۆك بارزانی كرد.

پاش كۆتاییهاتنی كۆبوونەوەی سەرۆك بارزانی لەگەڵ سەرۆكی فراكسیۆنەكانی پارلەمانی كوردستان بەڕێز سەرۆكی هەرێمی كوردستان لە هۆڵی پارلەمانی كوردستان ئامادە بوو و وتارێكی پێشكەش كرد.

لەم وتارەدا سەرۆك بارزانی پیرۆزبایی لە ئەندام و فڕاكسیۆنەكان و دەستەی سەرۆكایەتیی پارلەمان كرد بە بۆنەی خولی نوێی پارلەمانی كوردستان و ئەوەیشی ڕاگەیاند كە خەڵكی كوردستان چاوەڕوانییەكی زۆری لەم خولەی پارلەمان هەیە كە خولێكی كارا بێت و لە چاودێریكردن و دانانی یاساكان. سەرۆك بارزانی لەبارەی ڕۆڵی پارلەمانی كوردستان لە چارەنووسی وڵات هێمای بەوەدا كە پارلەمان مەرجەعی یەكلاییكەرەوەیە بۆ پرسە چارەنووسسازەكان. سەرۆك بارزانی لە وتەكەیدا باسی بارودۆخی سیاسیی عێراق و قەیرانی ئەم دواییەی كرد و ئاماژەی بەوەدا كە كوردستان دە ساڵ هەوڵیدا پڕۆسەی سیاسی و دیموكراسی و پێكەوەژیان لە عێراقدا سەربكەوێت بەڵام پێشێلكردنی دەستوور و هزری تاكڕۆیی و خۆسەپاندن و پەراوێزخستن نەیهێشت ئەم هەوڵانە سەر بگرن و عێراق گەییشتە ئەم ڕۆژەی كە ئێستا دەیبینن. سەرۆك بارزانی ئەوەیشی خستەڕوو كە كوردستان بەهیچ شێوەیەك هۆكاری ئەم دۆخەی ئێستای عێراق نییە و ئەوانەی كە دەستیان هەبووە دەبێ بەرپرسیارێتیی هەڵبگرن. لەبەشێكی دیكەی قسەكانیدا سەرۆك بارزانی ئاماژەی بەوەدا كە ئێستا فرسەتێكی زۆر باش هاتووەتە ئاراوە كە كوردستان خۆی بڕیار لە چارەنووسی خۆی بدات و ئەو مافەش دەستوورییە و دەستووری عێراق ڕێگەی داوە كوردستان چارەنووسی خۆی دیاری بكات چونكە لە دەستووردا هاتووە پابەندبوون بەم دەستوورە یەكپارچەیی عێراق دەپارێزێت. سەرۆك بارزانی لە وتەكەشیدا داوای لە پارلەمانی كوردستان كرد كە پەلە بكەن لە پەسەندكردنی یاسایكۆمیسیۆنی هەڵبژاردن و ڕاپرسی لە هەرێمی كوردستان و  بە زووترین كات دەستەی باڵای كۆمیسیۆنی هەڵبژاردن دابمەزرێت و هەروەها پارلەمانی كوردستان خۆی بۆ ئەو ڕێوشوێنانە ئامادە بكات كە بۆ ڕیفراندۆمی دیاریكردنی چارەنووس پێویستە.

سەرۆك بارزانی سوپاسی یەكڕیزی و یەكهەڵوێستیی لایەنە سیاسییەكانیشی كرد و بە پاڵپشتییەی گەورەی هەژمار كرد بۆ داوا ڕەواكانی گەلی كورد. لە كۆتایی قسەكانیشیدا سەرۆك بارزانی سوپاسی هێزی پێشمەرگەی كوردستانی كرد كە لە بەرەكانی ڕووبەڕووبوونەوەی نەیاران و تیرۆریستان دان و هیوای ئاییندەییەكی گەشی بۆ گەلی كوردستان خواست.

ئەمڕۆ سێشەممە 1ـی 7ـی 2014 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە ژان فڕانسوا ژیرۆت بەرپرسی بەشی باكووری ئەفریقیا و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستی وەزارەتی دەرەوەی فەڕەنسا و شاندێكی یاوەری كرد.

لە كۆبوونەوەیەكدا بەرپرسی بەشی باكووری ئەفریقیا و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستی وەزارەتی دەرەوەی فەڕەنسا سوپاس و خۆشحاڵیی خۆی بۆ ئەم دیدارە نیشاندا و وێڕای ئاماژەدان بە قەیرانی سیاسی و ئەمنیی ئەم دواییەی عێراق ئەوەی خستەڕوو كە تیرۆر و توندڕۆیی مەترسییەكی گەرورەیە بۆ سەر عێراق و ناوچەكە و هەموو جیهان. لەگەڵئەوەیشدا پێویستە كێشەی ئەمنی و سیاسی لەیەكتر جیا بكرێتەوە و هاوكاتیش داواكاریی سووننە و داعشیش لەیەكتر جیا بكرێنەوە. ئەو بەرپرسەی وەزارەتی دەرەوەی فەڕەنسا ڕاشیگەیاند كە كێشە سیاسییەكانی عێراق بەمشێوەیە بەردەوام بن ئەم وڵاتە بەرەو هەڵوەشانەوە دەچێت. بەرپرسی بەشی باكووری ئەفریقیا و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستی وەزارەتی دەرەوەی فەڕەنسا لە درێژەی قسەكانیدا سوپاسی سەرۆك بارزانی و هێزی پێشمەرگەی كوردستانی كرد كە توانیویەتی بەشێكی گەورەی وڵات لە هەڕەشەی تیرۆریستان بپارێزێت و یارمەتیی ئاوارە و مەسیحییەكانی عێراق بدات.

لەبەرانبەردا سەرۆك بارزانی بەگەرمی بەخێرهاتنی شاندی میوانی كرد و سەبارەت بە ڕووداوەكانی ئەم دواییە و هەڕەشەی تیرۆریستان سەرۆك بارزانی ئەوەی بۆ شاندی میوان ڕوون كردەوە كە چەند مانگ بەر لەو قەیرانە سەرۆكوەزیرانی عێراقی ئاگادار كردبوو كە موسڵ بە دۆخێكی مەترسیدار دەڕوات بەڵام سەرۆك وەزیرانی عێراق ئەم هۆشدارییەی پشتگوێی خست و بە جدیی وەرنەگرت. سەرۆك بارزانی ئەوەیشی خستەڕوو كە بەرپرسیارێتیی سەرەكیی ئەم دۆخە ئەمنی و سیاسییەی ئێستا هەیە دەكەوێتە سەر شانی دەستەڵاتدارانی بەغدا و توندڕۆ و تیرۆریستان سیاسەتی هەڵەی حكوومەتی مالیكیان قۆستەوە بۆ ئەوەی لە ناوچە سوننەنشیننەكان جێی پێی خۆیان قایم بكەن. پەیوەست بە سیاسەتی گشتیی هەرێمی كوردستان بەرانبەر بارودۆخی ئێستای عێراق سەرۆك بارزانی ڕایگەیاند كە هەرێمی كوردستان بە هەموو توانایەك پارێزگاری لە سنوورەكانی خۆی و هاووڵاتیانی دەكات و بەڕووی هەموو جۆرە دەستدرێژییەكی تیرۆریستان دێتەوە. سەرۆك بارزانی هێمایشی بەوەدا كە كوردستان نابێتە بەشێك لە شەڕی تاییفیی عێراق و چارەسەری بنەڕەتیی گرفتەكان تەنیا لەڕێی كردەی سەربازییەوە ناكرێ بەڵكو دەبێ سەرەتا لەڕووی سیاسییەوە گۆڕانكاری لە پڕۆسەكە ڕوو بدات. لە درێژەی قسەكانیدا سەرۆك بارزانی ئاماژەیشی بەوەدا كە گەلی كوردستان ناچار نییە چیدی چارەنووسی خۆی بداتە دەست دۆخێكی نادیار و تەمومژاوی و باجی هەڵەی خەڵكی دیكە بدات و ئەوەی ئێستا لەعێراقدا ڕوویداوە كوردستان لێی بەرپرس نییە بەڵكو ئەنجامی سیاسەتی هەڵە و شەڕی تاییفی بووە.

هەر لەم كۆبوونەوەیەدا هەردوولا لەسەر ئەوە هاوڕابوون كە بەهۆی خێرایی ڕووداوەكان و لەپێناو دۆزینەوەی چارەسەرەكان لە پەیوەندی و ڕاوێژی بەردەوامدا بن.

ئێوارەی ئەمڕۆ دووشەممە 23ـی 6ـی 2014 خاتوو فێدریكا مۆگێرینی وەزیری دەرەوەی ئیتالیا لەڕێی تەلەفۆنەوە لە شاری لۆگزامبورگ و بەر لە دەستپێكی كۆبوونەوەی وەزیرانی دەرەوەی یەكێتیی ئەوڕووپا پەیوەندی بە بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان كرد.

لەم پەیوەندییە تەلەفۆنییەدا وەزیری دەرەوەی ئیتالیا نیگەرانیی خۆی بەرانبەر بارودۆخی قەیراناویی عێراق نیشاندا و هیوای خواست بە زووترین كات ئەم قەیرانە تازەیەی عێراق كۆتایی بێت. هەروەها لەبارەی دەستپێكی پڕۆسەی سیاسیی و دانیشتنی پارلمانی نوێی عێراق و پێكهێنانی حكوومەتی تازەی عێراق و بارودۆخی سیاسی و ئەمنیی عێراق چەند پرسیارێكی ئاراستەی سەرۆك بارزانی كرد.

هەر لەم پەیوەندییە تەلەفۆنییەدا سەرۆك بارزانی سوپاسی وەزیری دەرەوەی ئیتالیای كرد بۆ ئەو پێشوازییەی كە لەكاتی سەردانەكەی بۆ وڵاتی ئیتالیا لێی كرابوو و هەروەها وێنەیەكی گشتیی و ڕوونی لەبارەی ڕووداوەكانی ئەم دواییەی عێراق خستەڕوو و جەختی لەوە كردەوە كە عێراقی پێش ڕووداوەكانی نەینەوا جیاوازە لەگەڵ عێراقی دوای ئەم ڕووداوانە و هێمای بەوەدا كە پێشتر لە ناوچە هاوبەشەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و عێراق هێزی هاوبەش هەبوو بەڵام ئێستا سوپای عێراقی بوونی نەماوە و حالیحازر بە درێژایی زیاتر لە هەزار كیلۆمەتر، هەرێمی كوردستان سنووری لەگەڵ درواسێیەكی دیكەی جگە لە عێراق هەیە كە بەشێك لە ناوچەكانی لەژێر كۆنتڕۆڵی گرووپە تیرۆریستەكانە و ئەوەیان هەڕەشەیە بۆ سەر هەموو پێكهاتەكانی عێراق و گشت لایەك. سەرۆك بارزانی ئەوەیشی خستەڕوو كە لەدوای ڕووخانی ڕژێمی پێشوو كوردستان بەشێك بووە لە پڕۆسەی سیاسیی عێراق و یارمەتیی ئەم پڕۆسەیەی داوە و پاڵپشتی بووە بەڵام بەهۆی مامەڵەكردنی هەڵەی دەسەڵاتدارانی بەغدا و كێشەی تاییفەگەری پڕۆسەی سیاسی گەییشتە ئەم دۆخەی ئێستا. سەرۆك بارزانی ئاماژەیشی بەوەدا ئەگەر قەیرانەكە بەردەوام بێت و چارەسەر نەكرا سەركردایەتیی سیاسیی كوردستان بۆ ڕای گەلەكەی دەگەڕێتەوە.

لە كۆتایی ئەم پەیوەندییە تەلەفۆنییەدا وەزیری دەرەوەی ئیتالیا داوای كرد بەهۆی خێرایی ڕووداو و گۆڕانكارییەكان لە پەیوەندیی بەردەوامدابن و هیوای پێشكەوتن و سەركەوتنی بۆ گەلی كوردستان خواست.

ئەمڕۆ هەینی 27ـی 6ـی 2014 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە ویلیەم هێگ وەزیری دەرەوەی بریتانیا و شاندێكی یاوەری كرد.

لە دیدارەکەدا سەرەتا وەزیری دەرەوەی بریتانیا سوپاسی سەرۆك بارزانی كرد بۆ ڕەخساندنی ئەم دیدارە و ئاماژەی بەوەدا كە سەردانەكەی بۆ عێراق لە كاتێكی زۆر هەستیاردایە و عێراق بەدەست گرفتی ئەمنی و سیاسیی گەورەوە دەناڵێنێت و ئەگەر چارەسەر نەكرێت دەبێ چاوەڕوانی قووڵتربوونی كێشەی ئەمنی و بەهێزبوونی تیرۆریستان بین كە هەڕەشەیەكی گەورە بۆ ناوچەكە دروست دەكەن. لەم دیدارەدا وەزیری دەرەوەی بریتانیا داوای كرد كوردستان یارمەتیی دەستپێكردنەوەی پڕۆسەی سیاسیی عێراق و دامەزراندنی حكوومەتی تازە بدات و ڕۆڵی كاریگەری خۆی بگێڕێت. ئەوەیشی خستەڕوو كە پێویستە حكوومەتی تازە لەسەر بنەمای شەراكەتی ڕاستەقینە و بە بەشداریی گشت لایەن و پێكهاتەكان بێت. سەبارەت بە چارەسەركردنی بارودۆخی ئەمنیی عێراق، وەزیری دەرەوەی بریتانیا ڕایگەیاند كە بەر لەوەی بیر لە چارەسەری سەربازی بكرێت پێویستە چارەسەری سیاسی بۆ دەستپێكردنی پڕۆسەی سیاسیی عێراق بدۆزرێتەوە و هەرێمی كوردستانیش دەتوانێ ڕۆڵی كاریگەری هەبێت. لە بەشێكی دیكەی قسەكانیدا وەزیری دەرەوەی بریتانیا ستاییشی ڕۆڵی پێشمەرگە و هێزەكانی ئاساییشی هەرێمی كوردستانی كرد لەوەی كە ڕێگەیان لە پێشڕەویی تیرۆریستان گرتووە بۆ ئەوەی نەتوانن دەست بەسەر ناوچە كێشە لەسەرەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و عێراقدا بگرن. وەزیری دەرەوەی بریتانیا سوپاس و دەستخۆشیشی لە هەرێمی كوردستان كرد بۆ یارمەتیدانی ئەو ژمارە زۆرەی ئاوارە كە ڕوویان لە هەرێم كردووە و ڕایگەیاند كە وڵاتەكەی هەوڵ دەدات هاوكاری و یارمەتیی زیاتر پێشكەشی ئاوارەكان بكات. پەیوەست بە پەیوەندییەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و بریتانیا وەزیری دەرەوەی بریتانیا وێڕای ئاماژەدان بە سەردانی بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكوومەتی هەرێمی كوردستان بۆ وڵاتەكەی هیوای خواست پەیوەندییەكانی هەردوولا بەرەوپێشچوونی زیاتر بەخۆیەوە ببینێت.

لە بەرانبەردا سەرۆك بارزانی زۆر بەگەرمی بەخێرهاتنی وەزیری دەرەوەی بریتانیا و شاندی یاوەری كرد و سوپاسی حكوومەت و گەلی بریتانیاشی كرد بۆ یارمەتیدانی گەلی كورد لە پڕۆسەی ئازادكردنی عێراق و، كوردستان زۆر بەباشی توانی سوود لەو دەرفەتە وەربگرێت بۆ بووژانەوە و پێكەوەژیان.

سەبارەت بە بارودۆخی ئەمنی و سیاسیی عێراقیش سەرۆك بارزانی هێمای بەوەدا ئەوەی ڕووی داوە ئەنجامی سیاسەتی هەڵەی حكوومەتی بەغدا بووە و توندڕۆ و تیرۆریستانیش ئیستیغلالی ئیدارەدان و مامەڵەی هەڵەی بەغدایان كرد و ئەم بارودۆخە مەترسیدارە هاتە كایەوە. لەدرێژەی قسەكانیدا سەرۆك بارزانی ئاماژەی بەوەدا كە چارەسەری سەربازی بەهیچ شێوەیەك كۆتایی بە قەیرانەكان ناهێنێت و پێویستە سەرەتا چارەسەری سیاسیی هەبێت ئەوەیش لەژێر ڕۆشنایی ئەو واقع و بارودۆخەی ئێستاكە لە عێراقدا هاتووەتە كایەوە. لەبارەی بەشداریی كوردستان لە پڕۆسەی سیاسیی عێراقدا سەرۆك بارزانی ڕایگەیاند كە لە دەساڵی ڕابردوودا ڕەفتارێكی وا لە دەسەڵاتدارانی بەغدا نەبیندراوە كە جێگەی ئومێد بیت و ئەو ڕەوشەی ئێستا لە ئارادایە بەهیچ شێوەیەك كورد لێی بەرپرس نییە، بەڵكو هۆكاری سەرەكیی كێشەكان حكوومەتی بەغدا و سیاسەتە هەڵەكانی بووە.

سەرۆك بارزانی ئەوەیشی خستەڕوو كە دەسەڵاتدارانی بەغدا سوودیان لە دەرفەتەكان وەرنەگرت ئەگەرچی دەرفەت و هەلی زۆریان لەبەردەست بوو. ئێستا بارودۆخێكی دیكە هاتووەتە ئاراوە و كورد ئامادە نییە باجی هەڵەی ئەوانی دی بدات و بۆشمان ڕوون بووەتەوە كە دەسەڵاتدارانی بەغدا نایانەوێ كار بە مەفهوومی شەراكەت بكەن.

شایانی باسە لەدوای كۆتاییهاتنی كۆبوونەوەی سەرۆك بارزانی و وەزیری دەرەوەی بریتانیا هەر لە نووسینگەی بەڕێز سەرۆكی هەرێمی كوردستان بە ئامادەبوونی ژمارەیەكی زۆری میدیای ناوخۆیی و بیانی پڕێسكۆنفڕانسێك بۆ سەرۆك بارزانی و وەزیری دەرەوەی بریتانیا ڕێكخرا.

ئەمڕۆ سێشەممە 24ـی حوزەیرانى 2014 لە هەولێری پایتەخت بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە جۆن كێری وەزیری دەرەوەی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا و شاندێكی یاوەری كرد كە لە جێگری یاریدەدەری وەزیری دەرەوە بۆ كاروباری عێراق و باڵیۆزی ئەمەریكا لە عێراق و چەند بەرپرسێكی وەزارەتی دەرەوەی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا پێكهاتبوون.

لە دیدارێكدا كە نەوشیروان مستەفا ڕێكخەری گشتیی بزووتنەوەی گۆڕان و نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكوومەتی هەرێمی كوردستان و بەرهەم ساڵح ئەندامی مەكتەبی سیاسیی یەكێتیی نیشتیمانیی كوردستان و قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆكی حكوومەتی هەرێم و فواد حوسێن سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتیی هەرێم و فەلاح مستەفا بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەكانی هەرێمی كوردستان ئامادەی بوون سەرەتا وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا خۆشحاڵیی خۆی بە هاتنی بۆ كوردستان نیشاندا و ئاماژەی بەوەدا كە ئەو كار و بنیاتنانەی لە هەرێمی كوردستان كراوە و هەروەها سیاسەت و ئیدارەدانی كاروبارەكان لە كوردستان زۆر باش بووە و ئەوەیشی باس كرد كە ئیدارەی سەرۆك ئۆباما دیتێكی ئیجابیی هەیە بەرانبەر ئەو بنیاتنانەی لە هەرێمی كوردستاندا هەیە و هەروەها بەبۆنەی پێكهێنانی كابینەی هەشتەمی حكوومەت پیرۆزبایی لە سەرۆكی هەرێمی كوردستان كرد.

سەبارەت بە بارودۆخی سیاسیی عێراق وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا ئەوەی خستەڕوو كە وڵاتەكەی بە وردی بەدواداچوون بۆ بارودۆخی عێراق دەكات و نیگەرانییەكی زۆری بەرانبەر بارودۆخەكە و بەهێزبوونی تیرۆریستان هەیە و بە پێویستیشی زانی كە عێراق بە زووترین كات لەم قەیرانە دەرچێت. وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا ئامادەیی وڵاتەكەیشی نیشاندا كە یارمەتیی پڕۆسەی سیاسی و پێكهێنانی حكوومەتێكی بنكەفراوان و گشتگیر بدات كە هەموو پێكهاتەكانی عێراق تێیدا بەشدار بن.

لە بەرامبەردا سەرۆك بارزانی بەناوی خۆی و سەركردایەتیی سیاسیی كوردستان زۆر بە گەرمی بەخێرهاتنی وەزیری دەرەوەی ئەمەریكای كرد و سوپاس و پێزانینی خۆی و گەلی كوردستانیشی بۆ حكوومەت و گەلی ئەمەریكا ڕاگەیاند بۆ ئەو قوربانی و یارمەتی و پشتگیرییەی هەر لە ڕاپەڕینەوە هەتا ڕووخانی ڕژێم و دواتر پێشكەشی كوردستانیان كردووە و ئەوەیشی خستەڕوو كە جێگەی شانازییە ئێمە توانیومانە ئەزموونێكی سەركەوتوو پێشانی جیهان و ئەمەریكا بدەین.

سەرۆك بارزانی لە درێژەی قسەكانیدا بەوردی باسی لە پڕۆسەی سیاسیی عێراق لە دە ساڵی ڕابردوو و ئاستەنگ و قەیرانەكانی كرد و هێمای بەوەدا كە هاوپەیمانەكانمان لە جێبەجێكردنی دەستوور و پابەندبوون بە ڕێككەوتنەكان بەرەو پاشەوە دەچوون لەگەڵئەوەیشدا نەرمییەكی زۆرمان نواند و هەردەم ئامادە بووین بۆ چارەسەری كێشەكان بەڵام بەداخەوە كێشەكان قووڵتر بوون و نەمانتوانی سەربكەوین.

سەرۆك بارزانی ئەوەیشی بەڕوونی باس كرد كە ئێستا قەناعەتێكمان لا دروست بووە كە بەغدا نیازی وایە وەك سەردەمانی پێشوو كوردستان بە ژێردەستەیی و پاشكۆیی ببینێت، گەلی كوردستانیش كە قوربانییەكی گەورەی بۆ ئازادی داوە ئەمە قبووڵ ناكات.

گەلی كوردستان دژی تیرۆرە بەهەموو شێوەكانی و قوربانیشی لە ئەو دژایەتیكردنە داوە بەڵام ئێستاكە شەڕی تیرۆر بووەتە پەردەیەك بۆ ئەوەی تەسفیە و ململانێی تاییفی پەرە بستێنێت و ئێمەش نابینە بەشێك لە ململانێی تاییفی. سەبارەت بە مافی گەلی كوردستان لە دەستووری عێراقدا سەرۆك بارزانی ئاماژەی بەوەدا كە لەگەڵ عێراقدا لەسەر دەستوور ڕێككەوتین ئەو دەستوورەی عێراق به دوو نەتەوەی سەرەكی كورد و عەرەب پێناسە دەكات و زۆر بە ڕوونی لە دیباچەی دەستووردا هاتووە كە پابەندبوون بە دەستوور مەرجە بۆ مانەوەی عێراق بە یەكپارچەیی.

لەبارەی چارەسەری گرفت و قەیرانە تازەكانیش سەرۆك بارزانی هێمای بەوەدا كە هەر چارەسەرێك بهێتە ئارا پێویستە لەژێر ڕۆشنایی گۆڕانكاری و واقعی سیاسی و ئەمنیی تازەی عێراقدا بێت و جەوهەری كێشەكانیش سیاسیین نەك سەربازی و دەبێ مامەڵە لەگەڵ هۆكارەكان بكرێت نەك ئەنجامەكان. ئەگەر بێتوو ڕێگەی سیاسی گونجاو دۆزرایەوە ئەو كات باشتر دەتوانرێ شەڕ لەگەڵ تیرۆریش بكرێت. پەیوەست بە ڕووداوەكانی ئەم دواییەش سەرۆك بارزانی ئەوەی بە وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا ڕاگەیاند كە بەر لە قەیرانەكە بەغدامان لە مەترسیی دۆخەكە ئاگادار كردەوە بەڵام بە جدییان وەرنەگرت.

لەدرێژەی قسەكانیدا سەرۆك بارزانی ئەوەی خستەڕوو كە دوای دە ساڵ چاوەڕوانی ئەو پرسیارە هەیە كە چۆن هەنگاو بنێین؟ ئەگەر دەرفەت مابێت پێویستە شیعە و سووننە لەسەر بنەمای نوێ و بەلەبەرچاوگرتنی واقعی تازە كار بكەن و ئەو كات ڕووبەڕووبووونەوەی تیرۆریش ئاسانتر دەبێت. لەبارەی هێزی پێشمەرگەیش سەرۆك بارزانی هێمای بەوەدا كە هێزەكانی پێشمەرگە بەرپرسیارێتیی پاراستنی ئاساییشی كوردستانیان لەسەر شانە و قوربانیشیان داوە و هەڕەشەی تیرۆریستانیش بەردەوام و جدییە و پێشمەرگە ئامادەی بەرپەرچدانەوەی ئەم هەڕەشانەن.

دواتر جۆن كێری وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا سوپاسی سەرۆك بارزانی كرد بۆ ئەم ڕوونكردنەوە چڕوپڕە و باسی ئەوەی كرد كە گومان لەوەدا نییە هەرێمی كوردستان دەتوانێ لەڕووی ئابووری و بوارەكانی دی گەشە بكات. لەبارەی كێشەكانی عێراقیش وەزیری دەرەوەی ئەمەریكا وێڕای باسكردنی نیگەرانییەكان جەختی لەوە كردەوە كە پێویستە گۆڕانكاری هەبێت و كۆمەڵێك بڕیاری گرنگ وەربگیرێت و داوای كرد سەرۆك بارزانی لەو پڕۆسەیەدا بەشدار بێت و ڕۆڵی خۆی بگێڕێت و حكوومەتێكی تازە پێكبێت و ئەگەر هاتوو پڕۆسەی سیاسیی عێراق بەرەو پێشەوە بچێت ئەوە ئەمەریكا ئامادەیە پشتیوانیی عێراق بكات لە شەڕی تیرۆر.

باسكردنی ئەولەویەتدان بە چارەسەری سیاسی بەر لە چارەسەری سەربازی بۆ قەیرانی عێراق تەوەرێكی دیكەی ئەم كۆبوونەوەیە بوو.

ئەمڕۆ شەممە 21ـی 6ـی 2014 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە ڕۆبێڕت بیكڕۆفت باڵیۆزی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا لە عێراق كرد.

لە دیدارێكدا بارودۆخی ئەمنی و سیاسیی عێراق و پێشهاتەكانی ئەم دواییەی پارێزگاكانی نەینەوا و سەلاحەدین و ناوچەكانی دیكەی عێراق خرایە بەر باس و گفتوگۆ و هەروەها قسەیش لەبارەی چۆنیەتی و ڕێگەچارەی دەربازبوونی عێراق لەو قەیرانە سیاسی و ئەمنییە گەورەیە كرا كە عێراق تووشی بووە وهەردوولا لەسەر ئەوە هاوڕابوون كە بۆ ئەوەی باری ئەمنیی عێراق بەرەو باشتربوون بچێت، پێویستە پڕۆسەی سیاسیی عێراق ڕاست بكرێتەوە.

هەر لەم دیدارەدا سەرۆك بارزانی جەختی لەوە كردەوە كە سیاسەتی هەڵەی حكوومەتی عێراق لە چەند ساڵی ڕابردوو ئەم دۆخەی هێناوەتە ئاراوە و بە پێویستیشی زانی كە هەر چارەسەرێكی سیاسی دەبێ لەژێر ڕۆشنایی ئەو واقیعە تازەیە بێت كە لە عێراقدا هاتووەتە ئاراوە.

درەنگانێکی شەوی چوارشەممە 18ـی 6ـی 2014، بەڕێز جۆ بایدن جێگری سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا لەڕێی تەلەفۆنەوە پەیوەندی بە بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان كرد.

لەم پەیوەندییە تەلەفۆنییەدا دوا پەرەسەندنە ئەمنی و سیاسییەكانی عێراق و شکستی سوپای عێراق و گرتنی شاری موسڵ لەلایەن گرووپە چەکدارەکانەوە تاوتوێ كرا. هەروەها ڕەوشی ئێستای بەغدا و کۆبوونەوەی داهاتووی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق و ڕۆڵی هەرێمی کوردستان و سەرکردایەتیی سیاسیی کوردستان لەم قۆناغەدا خرایە بەرباس.

لەم پەیوەندییە تەلەفۆنییەدا سەرۆک بارزانی جەختی لەوە کردەوە کە هەرێمی کوردستان هەمیشە بەشێک بووە لە چارەسەر، بەڵام ڕەفتاری هەندێ لە دەسەڵاتدارانی بەغدا بووە هۆی سەرهەڵدانی کێشە لەنێو پێکهاتە جیاوازەکانی عێراقدا و لە ئەنجامیشدا ئەو کێشانە بوونە قەیرانی گەورە، بۆیە ئێستا عێراق لە قۆناغێکی دیکەدایە و ڕەوشی پەیوەندییەکانی نێوان هەرێمی کوردستان و بەغداش چۆتە قۆناغێکێ دیکەوە، بەڵام سەرەڕای ئەوەش هەڵوێستی ڕابردوو و ئێستا و داهاتووی کوردیش ئەوەیە کە بەرەنگاری تیرۆر و هەموو هێزە تیرۆریستییەکان دەبێتەوە و ئەو هێزە تیرۆریستییانە بە هەڕەشە دەزانێت بۆ سەر هەموو لایەک.

سەرۆک بارزانی لە پەیوەندییە تەلەفۆنییەکەدا جەختیشی کردەوە کە پێویستە هەموو کێشەکانی عێراق بە ڕێگەی سیاسییانە چارەسەر بکرێن و نوێنەری هەموو پێکهاتەکانی عیراق لەسەر بنەمای هاوبەشی و تەوافوق لە پرۆسەی چارەسەرکردنی کێشەکاندا بەشدار بن.

هەر لەم پەیوەندییەدا جێگری سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا خۆشحاڵیی خۆی بە پەیوەندییەکە دەربڕی و هیوای سەرکەوتنی بۆ گەلی کوردستان و عێراق خواست.

هەر لەبارەی ئەم پەیوەندییە تەلەفۆنییەوە، کۆشکی سپی لەبەیاننامەیەکدا ڕایگەیاندووە کە جێگری سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا پەیوەندییەکی تەلەفۆنی لەگەڵ سەرۆکی هەرێمی کوردستان ئەنجام داوە و بەڕێز جۆ بایدن باسی لە مەترسیی هاوبەشی تیرۆر کردووە و تەئکیدی لەسەر ڕۆڵی گرینگی کورد لە پرۆسەی سیاسیی عێراق کردتەوە.