هەرێمی کوردستان
سەرۆکی هەرێمی کوردستان لەگەڵ سەرکردەی لایەنە سیاسییەکانی هەرێم کۆبۆوە
ئێوارەی ئەمڕۆ پێنشەممە ٢٦ـی ٢ـی ٢٠١٥ لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆکی هەرێمی کوردستان پێشوازیی لە سەرکردەی حزب و لایەنە سیاسییەکانی هەرێمی کوردستان کرد.
لە کۆبوونەوەکەدا، سەرەتا سەرۆک بارزانی بەخێرهاتنی ئامادەبووانی کرد، دواتر کورتەیەکی لەبارەی سەردانەکەی بۆ ئەورووپا و بەشداریی لە کۆنفڕانسی میونخ پێشکەش کرد و ڕوونی کردەوە کە ئێستا هەموو جیهان بەچاوی ڕێزەوە دەڕواننە کوردستان و پێشمەرگە و ئازایەتی و سەرکەوتنەکانی پێشمەرگە بۆ هەموومان مایەی شانازیین. سەرۆک بارزانی ڕوونیشی کردەوە کە ڕێزگرتن لە کوردستان و ئازایەتیی پێشمەرگە هەر لەسەر ئاستی بەرپرسانی ئەو وڵاتانەدا نییە بەڵکوو خەڵکی ئەو وڵاتانەش ئێستا کوردستان و پێشمەرگە وەک تاکە هێزێک دەناسن کە توانیویەتی تەلیسمی داعش بشکێنێت.
دواتر سەرۆک بارزانی بە وردی باسی ڕەوشی بەرەکانی ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆریستان و پەیوەندییەکانی نێوان هەرێم و بەغدا و قەیرانی دارایی کرد و سوپاسی خۆڕاگریی خەڵکی کوردستانی کرد کە بە یەکڕیزی و تەباییان، پشتیوانی پێشمەرگە بوونە و تەئکیدی کردەوە کە بۆ ئێستا و داهاتووشمان هیچ چەکێک هێندەی یەکڕیزیمان کاریگەر نییە و ئەوەی سەرکەوتنمان مسۆگەر دەکات ئەو یەکڕیزییەیە و نابێ ڕێگە بدەین ناحەزان بەهیچ شێوەیەک درز بخەنە ڕیزەکانمان. سەرۆک بارزانی جەختیشی کردەوە کە وێڕای تەحەدیاتی بەردەممان، ئاییندەیەکی ڕوون لەبەردەم خەڵکی کوردستانە.
دواتر، بەڕێز دکتۆر ئاشتی هەورامی وەزیری سامانە سروشتییەكان، ڕاپۆرتێكی لەبارەی ڕێككەوتنی حكوومەتی هەرێم و بەغدا پێشکەش کرد و بە تێروتەسەلی وردەكارییەكانی هەناردەكردنی نەوتی بۆ ئامادەبووانی کۆبوونەوەکە ڕوون کردەوە و، بەڕێز دکتۆر عەلی سندی وەزیری پلاندان ڕوونکردنەوەی پێویستی لەبارەی وردەکارییەکانی کێشەی دارایی پێشکەش کرد.
دواتر سەرکردەی حزب و لایەنە سیاسییەکانی هەرێمی کوردستان وێڕای پێزانینیان بۆ ڕێکخستنی کۆبوونەوەکە و ستایشی ڕۆڵی سەرۆک بارزانی و ناردنی سڵاو بۆ پێشمەرگە قارەمانەکان، پشتیوانیی خۆیان بۆ سیاسەتی نەوت و سەربەخۆیی ئابووریی حکوومەتی هەرێمی کوردستان دەربڕی و تەئکیدیان کردەوە کە خەڵکی کوردستان بە یەکڕیزی و یەک ئیرادەییەوە داکۆکی لە مافە دەستوورییەکانی خۆی دەکات. تەئکیدیشیان کردەوە کە ئەو ئێستا گەلەکەمان خاوەنی بڕیار و ئیرادەی خۆیەتی و ئەوە بەرهەمی خەبات و قوربانیدانی چەندین ساڵەی گەلەکەمانە و لەژێر هیچ گوشارێکدا دەستبەرداری نابین.
ئامادەبووانی کۆبوونەوەکە هەروەها جەختیشیان کردەوە کە لەم دۆخەی ئێستادا پێویستە دەزگاکانی ڕاگەیاندنی کوردستان زیاتر بە هەستکردن بە بەرپرسیارێتی نیشتیمانی مامەڵە لەگەڵ ڕەوشەکەدا بکەن و وەک پێشمەرگە بەرگری لە مافەکانی گەلەکەیان بکەن.
لە کۆتایی کۆبوونەوەکەشدا سەرۆک بارزانی وەڵامی سەرنج و تێبینییەکانی ئامادەبووانی کۆبوونەوەکەی دایەوە.
نێچیرڤان بارزانى: تا كۆتایى، له‌گه‌ڵ به‌غدا پابه‌ندى ڕێككه‌وتنین
پێشنیوه‌ڕۆى ئه‌مڕۆ دووشه‌ممه2015/2/23 به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان، له‌گه‌ڵ به‌ڕێزان به‌رپرسانى زۆربه‌ى كه‌ناڵه میدیاییه‌كانى هه‌رێمى كوردستان، كۆبووه‌وه.
له كۆبوونه‌وه‌كه‌دا كه هه‌ر یه‌ك له به‌ڕێزان قوباد تاڵه‌بانى جێگرى سه‌رۆك وه‌زیران، وه‌زیرانى ڕۆشنبیرى، دارایى و ئابوورى، سامانه سروشتییه‌كان و پلاندانان ئاماده‌ى بوون، به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زیران پوخته‌یه‌كى ده‌رباره‌ى دوایین ڕێككه‌وتنى هه‌ردوو حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان و حكوومه‌تى فیدرال خسته ڕوو، كه دواتر بووه به‌شێك له یاساى بودجه، هه‌روه‌ها تیشكى خسته سه‌ر ئه‌و كێشه و گرفتانه‌ى له ڕووى و ته‌كنیكى و سیاسییه‌وه، هاتوونه‌ته به‌رده‌م جێبه‌جێكردنى یاساى بودجه.
به‌ڕێز نێچیرڤان بارزانى دووپاتى كرده‌وه كه حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان به ته‌واوى پابه‌ندى ڕێككه‌وتنه‌كه‌یه و تا دوایین نه‌فه‌س ده‌یه‌وێ هه‌موو كێشه و گرفته‌كان له‌گه‌ڵ به‌غدا چاره‌سه‌ر بكات، چونكه ئه‌وله‌ویه‌تى یه‌كه‌م بۆ هه‌رێمى كوردستان ئه‌وه‌یه كێشه‌كان له‌گه‌ڵ حكوومه‌تى فیدرال چاره‌سه‌ر بكات و یاساى بودجه‌ى ساڵى 2015 جێبه‌جێ بكرێت، كه له به‌رژه‌وه‌ندیى هه‌رێمى كوردستان و ته‌واوى عیراقدایه، به‌ڵام ئه‌وه‌شى نه‌شارده‌وه كه ئه‌گه‌ر حكوومه‌تى عیراق به ڕێككه‌وتنه‌كه‌وه پابه‌ند نه‌بێت و یاساى بودجه جێبه‌جێ نه‌كات، ئه‌وسا هه‌رێمى كوردستان ده‌بێ بۆ چاره‌سه‌رێكى دیكه بگه‌ڕێت. هه‌روه‌ها ڕه‌تى كرده‌وه كه هه‌رێمى كوردستان پابه‌ندى ڕێككه‌وتنه‌كه نه‌بووبێت.
به‌ڕێز سه‌رۆك وه‌زیران دووپاتى كرده‌وه سیاسه‌تى نه‌وتیى هه‌رێمى كوردستان له‌سه‌ر بنه‌ماى ده‌ستوورى عیراق دامه‌زراوه و هه‌رێمى كوردستان له دۆسیه‌ى نه‌وتدا به ته‌واوى مافه ده‌ستوورییه‌كانى خۆى به‌كار ده‌هێنێت، بۆیه ڕازى نابێت له‌و مافه ده‌ستووریه‌ى خۆى خۆش ببێت و كۆنترۆڵى نه‌وتى هه‌رێم بداته ده‌ستى حكوومه‌تى فیدرال. جه‌ختیشى له‌وه كرده‌وه كه هه‌رێمى كوردستان خوازیاره هه‌موو كێشه‌كانى به دیالۆگ و لێكگه‌یشتن له‌گه‌ڵ حكوومه‌تى فیدرال چاره‌سه‌ر بكات و گوتى: به‌غدا نه‌ك ته‌نها بۆ پرسى نه‌وت، به‌ڵكوو بۆ هه‌موو پرسه‌كانى دیكه‌ى بازرگانى، ئابوورى، ئه‌منى، سه‌ربازى و هه‌موو بواره‌كانى دیكه بۆ هه‌رێمى كوردستان گرنگه، بۆیه ئاماده‌ن بچنه‌وه به‌غدا و بۆ دۆزینه‌وه‌ى چاره‌سه‌ر بۆ هه‌موو كێشه‌كان، ده‌ست به دیالۆگ بكه‌نه‌وه. داوایشى له ده‌زگاكانى ڕاگه‌یاندن كرد كه له گه‌یاندن و ڕوونكردنه‌وه‌ى ڕاستیى دۆخه‌كه‌دا، هاوكاریى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان بكه‌ن.
به‌ڕێز قوباد تاڵه‌بانى جێگرى سه‌رۆك وه‌زیرانیش تیشكى خسته سه‌ر به‌رنامه و پلانه‌كانى حكوومه‌ت بۆ ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ى ئه‌م دۆخه‌ى له ئه‌نجامى قه‌یرانى دارایى و شه‌ڕى دژى تیرۆر و هاتنى ئه‌و ژماره زۆره‌ى ئاواره و په‌نابه‌رانه‌وه بۆ هه‌رێمى كوردستان، دروست بووه و جه‌ختى له‌وه كرده‌وه كه پلانى حكوومه‌ت بۆ چاره‌سه‌ركردنى دۆخه‌كه سه‌رده‌كه‌وێت.
لاى خۆیه‌وه به‌ڕێز وه‌زیرى سامانه سروشتییه‌كان، ورده‌كاریى ڕێككه‌وتنه‌كه‌ى هه‌ردوو حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان و حكوومه‌تى فیدرالى خسته ڕوو و به خشته و ژماره و داتا، ڕوونى كرده‌وه كه حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان پابه‌ندى ڕێككه‌وتنه‌كه‌یه و تا ئێستاش وه‌ك له ڕێككه‌وتنه‌كه‌دا هاتووه، ڕۆژانه هه‌نارده‌كردنى نه‌وت له هه‌رێمى كوردستانه‌وه به‌رده‌وامه. هه‌روه‌ها ورده‌كاریى ئه‌و كێشه ته‌كنیكیانه‌یشى ڕوون كرده‌وه كه كاریگه‌ریى ڕاسته‌وخۆ ده‌كه‌نه سه‌ر هه‌نارده‌كردنى نه‌وت و ڕێژه‌ى ئه‌و نه‌وته‌ى ده‌بێ به‌پێى ئه‌و خشته‌یه‌ى هه‌ردوولا له‌سه‌رى ڕێككه‌وتوون، هه‌نارده بكرێت.
له‌كۆبوونه‌وه‌كه‌دا به‌ڕێز وه‌زیرى داراییش ڕوونكردنه‌وه‌یه‌كى له‌سه‌ر دۆخى دارایى و میكانیزمى دابینكردنى مووچه و هه‌وڵه‌كانى حكوومه‌ت بۆ دابینكردنى مووچه پێشكه‌ش كرد و جه‌ختى له‌وه كرده‌وه كه له مانگى یه‌كى ئه‌مساڵه‌وه كۆمه‌ڵێك ڕێكارى چاكسازى گیراونه‌ته به‌ر و پرۆسه‌ى چاكسازى به‌تایبه‌تى له بوارى داراییدا به‌رده‌وامه و ده‌گاته ئامانجى خۆى.
زۆربه‌ى به‌شدارانى كۆبوونه‌وه‌كه، سه‌ره‌نج و ڕا و تێبینییه‌كانى خۆیان ده‌رباره‌ى دۆخى ئێستاى هه‌رێمى كوردستان و مامه‌ڵه‌ى میدیا له‌گه‌ڵ دۆخه‌كه‌دا خسته ڕوو و داواى هه‌ماهه‌نگیى زیاترى حكوومه‌تیان له‌گه‌ڵ ده‌زگاكانى ڕاگه‌یاندن كرد.
بە ئەندامنەبوونی عیراق لە دادگای تاوانی نێودەوڵەتی تەگەرەیە بەر ناساندنی کۆمەڵکوژی
خێزانێکی کوردی ئێزیدی ئاوارە لە کامپی خانکی لە پارێزگای دهۆک
هەولێر، هەرێمی کوردستان، عیراق (ماڵپەڕی حکومەتی هەرێم) - ئەگەرچی ئەو تاوانانەی لەدژی هاوڵاتیانی مەدەنیی عیراق وهەرێمی كوردستان لەلایەن چەكدارانی رێکخراوی تێرۆرستی دەوڵەتی ئیسلامی نا سراو بە داعش ئەنجامدران دەکرێ بخرێنە خانەی تاوانی كۆمەڵكوژی، بەڵام بە ئەندامنەبوونی عیراق لە دادگای تاوانی نێودەوڵەتی بووەتە تەگەرە بەر هەوڵەکانی ناساندنی یاسایی ئەو تاوانانە بە کۆمەڵکوژی.
مەحمود حاجی ساڵح، وەزیری كاروباری شەهید وئەنفالكراوان، وسەرۆكی لیژنەی بەجینۆسایدناساندنی تاوانەكانی دژ بەمەسیحی وكوردی ئێزدی، ئەم خاڵەی پشتڕاستكردەوە ودووپاتیكردەوە کە "تا ئێستا عیراق ئامادە نیە ببێتە ئەندام لەو دادگایەدا، بەم شێوەیەش رێكاری یاسایی لەبەرامبەر بەجینۆسایدناساندنی ئەم تاوانانە بەڕێگایەكی سەختدا تێدەپەڕێت".
وەزیری كاروباری شەهید وئەنفالكراوان لەلێدوانێكی تایبەت بەماڵپەڕی حكومەتی هەرێمی كوردستان رایگەیاند، "مەرجی هەرە سەرەكی دادگاییكردنی ڕێكخراوی تێرۆریستی داعش و بەجینۆسایدناساندنی تاوانی دژ بە كوردی ئێزیدی و پێكهاتە ئاینی و نەتەوەییەكانی دیكە، بەئەندامبوونی عیراقە لە دادگای تاوانی نێودەوڵەتیدا، بەڵام لەمیانەی گفتوگۆی لیژنەكەیان لەگەڵ سێ باڵوێزی عێراق لە چەندین دەوڵەتی ئەورووپاییدا، وا روون بۆوە كە عێراق ئامادە نیە ببێتە ئەندام لە دادگای ناوبراودا".
وەزیر رایگەیاند، ئەم هەڵوێستەی عیراق رێگرە لەبەردەم دروستبوونی دادگایەكی لەم جۆرە لەعیراق ولەهەرێمی كوردستان ولە یاسای عێراقیدا هیچ بڕگەیەك نیە باس لە كۆمەڵكوژی بكات، بۆیە تاكە چارەسەری لەم حاڵەتەدا ئەوەیە "عێراق ڕازی بكرێت كە تەنها بۆ ئەم كەیسە ڕەزامەندی بداتە دادگا بۆ ئەوەی لێی بكۆڵێتەوە، ئەمەش هەوڵێكی زۆری دەوێت لەلایەن نوێنەرانی كورد لە مەركەزی بڕیاردان لە حكومەتی فیدرالی بۆ دەركردنی بڕیارێكی لەو جۆرە بەمەرجێك عێراق كەیسی دیكەی لەگەڵدا تێكەڵ نەكات".
دوای هێرشەكانی داعش بۆ سەر مووسڵ وچەندین ناوچەی دەورووبەری كە زۆرینەی دانیشتوانی كوردی ئێزدی وپێكهاتە ئایینیەكانی دیكەن، چەندین تاوانی کوشتاری لەدژیاندا ئەنجامدا. هەربۆیەش، حكومەتی هەرێم بەپێی فەرمانی سەرۆكایەتی ئەنجوومەنی وەزیران لە 17ی ئاب 2014دا لیژنەیەكی بۆ ئەم پرسە پێكهێنا وهەر زوو لیژنەكە دەستیكرد بە كۆكردنەوەی ژمارەیەكی زۆری بەڵگەنامەو كورتە فیلم ووەزارەتی كاروباری شەهید وئەنفالكراوانیش ناوەندێكی تایبەت بە لێكۆلینەوە و كۆكردنەوەی بەڵگه و تاوانی لە دهوك دامەزراند كە تا ئێستا زیاتر لە 300 دوسێی ئامادەكردووە و لێكۆلینەوە لێیان بەردەوامەو 65 دۆسێیان بۆ دادگا ئامادەیە.
وەزیر رایگەیاند بەئەندامبوونی عیراق لەو دادگایەدا بەرپرسیارێتی قورس دەخاتە ئەستۆی كە رەنگە نەتوانێ جێبەجێی بكات. بۆیە بەهەر بیانوێك بێت خۆی ئەو پرسەی پشتگوێخستووە، هاوكات ئەوەشی خستەڕوو ئەگەر ئەم رێكارە یاساییە ورێكارە پێشنیاركراوەكانی دیكە سەرنەكەوت ئەوا پێویستە "لەڕێی ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتییەوە بڕیارێكی تایبەت دەربكرێت بۆ دەستبەكاربونی دادگا لە كەیسی ناوبراو یاخود بۆ دامەزراندنی دادگایەكی تایبەت بەو كەیسە بەهەمان شێوەی دادگای تاوانەكانی یوگوسلاڤیا و دادگای تاوانەكانی ڕواندا".
ئاماژەی بەوەشدا، ئەو لیژنەیەی خۆی سەرۆكایەتی دەكات پێشنیاری كردووە شاندێک "بنێرێتە بەغدا بۆ گفتوگۆكردن لەگەڵ هەر سێ سەرۆكایەتییەكەی عیراق ووەزارەتی دەرەوە و دادی بەمەبەستی وەرگرتنی رەزامەندی بۆ سپاردنی ئەم كەیسە بە دادگای تاوانی نێودەوڵەتی و وڵاتانی ئەندامانی هەمیشەیی ئەنجومەنی ئاسایش بهێنرێنە سەر ئەو بڕوایەی بڕیارێكی تایبەت بە مەبەستی سپاردنی كەیسەكە بە دادگای تاوان دەربكات".
مەحمود حاجی ساڵح، ئاماژەی بە مەترسی كاری یەك لایەنەی لەبارەی ئەم كەیسانەوە كرد وراشیگەیاند کە حكومەتی هەرێم هەموو رێكارێكی یاسایی دەگرێتەبەر بۆ ڕێگەگرتن لەو هەوڵانەی كە هەندێك كەس و لایەن دەیدەن بۆ ناساندنی كوردی ئێزدی وەكو گەلێكی جیاواز لە كورد و خۆجیاكردنەوە لە گەلی كوردستان. بەپێویستیشی زانی پرسی پاڵپشتی نێودەوڵەتی بۆ پێشمەرگە لەشەڕی دژی تیرۆر بەتەواوی بۆ باسكردنی ئەم پرسە سوودی لێوەربگیرێت.
بۆ باسكردنی ئەو پرسە وخستنەڕووی ئەو تاوانانەی لەدژی كوردی ئێزدی ومەسیحی ئەو ناوچانەی كە بەدەستی داعشەوەبوون، رۆژانی 8 و 9ی شوباتی رابردوو لەهۆڵی مامۆستا سەعد عەبدوڵلا لە هەولێر، كۆنفڕانسێك بەبەشداری حكومەتی هەرێمی كوردستان وژمارەیەكی زۆر لە رێكخراوە نێودەوڵەتیەكان وشارەزایان لەبواری یاسای نێودەوڵەتی وكۆمەڵكوژی وچەندین كەسایەتی ئایینی ئیسلام ومەسیحی وئێزدی بەڕێوەچوو، تیایدا لەچەندین دانیشتنی جیاوازدا باس لەو رێوشوێن وچارەسەریە یاساییانە كرا كە پێویستە بۆ بەجیهانی ناساندنی ئەم تاوانانە بگیرێنە بەر، ئەمە جگە لەوەرگرتنی شایەدی ژمارەیەک لە رزگاربووان لە دەستی تیرۆریستان لەبارەی ئەو تاوانانەی لەدژی ئەواندا كراون.
نیهاد قازی سەرۆكی رێكخراوی پاراستنی ئایینەكانی عیراق لەلێدوانێكی تایبەت بۆ ماڵپەڕی حكومەتی هەرێمی كوردستان مەترسی خۆی لەئایندەی ئایینەكانی عیراق وناوچەكە نیشاندا ودووپاتیكردەوە لەدوای هێرشەكانی داعش بۆ سەر عیراق وبەكۆمەڵكوشتنی ژمارەیەكی زۆر لەئێزدی ومەسیحی وتەنانەت موسڵمانیش بەجیاوازی ئایین ومەزهەبەكانیانەوە، ناوچەكەی خستە ژێر مەترسیەكی زۆر گەورە كە دەرچوون لێی كارێكی ئاسان نییە وبەتاكە كەس ولایەن ناكرێت.
ئاماژەی بەوەشدا "پێویستە حكومەتی عیراق درك بەو مەترسیە بكات كە زۆر دەمێكە هۆشداری لەبارەوە دراوە و ئەو وێنە سلبیەی لەبارەی رەوشی مەترسیداری ئایینەكان تیایدا نەمێنێت وهەنگاوی جدیتر بۆ دەرچوون لەو گرفتانەوە بنێت".
قازی ئەوەشی خستەڕوو،" لەمیانەی ئەو كۆنفڕانسەی لەهەولێردا بەڕێوەچوو، هەموو لایەك لەسەر ئەوە هاوڕابوون كە پێویستە لەسەر ئاستی نێودەوڵەتیدا پاڵپشتی كەیسەكانی كۆمەڵكوژی كوردی ئێزدی ومەسیحی بكرێت وچیتریش كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی لەئاست ئەو تاوانانە بێ دەنگ نەبێت بەڵام ئەوەش بەبێ هەوڵی جدی حكومەتی عیراق كارێكی ئاسان نیە".
سەرۆك وه‌زیرانی هەرێمی كوردستان، تێكدانی مۆزەخانەی شارستانیی مووسڵ شەرمەزار دەكات
نێچیرڤان بارزانی، سەرۆك وه‌زیرانی هەرێمی كوردستان، لە پەیامێكدا تێكدانی مۆزەخانەی شارستانیی مووسڵی لە لایەن ڕێكخراوی تیرۆریستیی داعشەوە بە توندی شەرمەزار كرد و ڕایگەیاند ئەو كردەوەیەی داعش نیشانی دەدات كە ئەو ڕێكخراوە تیرۆریستییە، بۆ سەر مێژوو و شارستانیەتی هەموو جیهان، مەترسییە.
ئەمەش دەقی پەیامەكەی نێچیرڤان بارزانی یه:
ئەمڕۆ هەموو خەڵكی عێراق و كوردستان، بە دیمەنەكانی وێرانكردنی مۆزەخانەی شارستانیی مووسڵ، خەمبار بوو. ڕێكخراوی تیرۆریستیی داعش بە شێوەیەكی زۆر دڕندانه ئەو پەیكەر و شوێنەوارە مێژووییانەی تێكدا كە هەڵگری مێژووی سەدان ساڵی پێش زایین بوون.
وێرانكردنی ئەو مۆزەخانەیە و تێكدانی ئەو شوێنەوارانە، زیانگەیاندنێكی زۆر گەورە بوو بە شارستانیەتی هەموو جیهان. لەو باوەڕەشداین هەموو جیهان لەگەڵ ئێمەدا خەمگین دەبێت بۆ لەنێوبردنی ئەو هەموو شوێنەوارە مێژووییانەی شارستانیەتی میزۆپۆتامیا، ئاشوورییەكان، كلدانییەكان، میدییەكان و چاخە كۆنەكانی ئیسلام، ئەوە زیانێكی زۆرە بۆ میراتی مرۆڤایەتی. ئەو كردەوەیەی داعش جارێكی دیكە ئەوەی دەرخستەوە، كە تەنیا دژی مرۆڤ نییە، بەڵكو دژی هەموو میرات و بەها مرۆڤایەتییەكان و شارستانیەتی گەلانیشە.
ئێمە لێرەدا وێڕای بە توندی شەرمەزاركردنی وێرانكردنی ئەو مۆزەخانەیەی كە نیشانەی پێكەوەژیانی گەلانی ناوچەكە بوو، لە هەمان كاتدا دەنگمان دەخەینە پاڵ دەنگی پارێزگاری مووسڵ، بۆ ئەوەی داوا لە ڕێكخراوی یوونسكۆ و هەموو وڵاتانی ناوچەكە بكەین، ڕێگە لە دەرچوونی ئەو پارچە شوێنەوارانە بگرن، كە ڕێكخراوی تیرۆریستیی داعش پێش وێرانكردنی مۆزەخانەكە، لەو مۆزەخانەیەی دزیون، چونكە ئەوانە بەشێكن لە سامانی گرنگی عێراق و ناوچەكەمان.
نێچیرڤان بارزانی
سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان
2015/2/26
حکومەتی بەریتانیا ستایشی قارەمانییەتی هێزی پێشمەرگەی کوردستان دەکات
له میانه‌ی سه‌ردانه‌که‌یدا بۆ ووڵاتی به‌ریتانیا فه‌لاح مسته‌فا به‌رپرسی په‌یوه‌ندیه‌کانی ده‌ره‌وه چاوی که‌وت به تۆبایه‌س ئێڵوود وه‌زیری کاروباری ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌راست له حکومه‌تی ئه‌و ووڵاته. له‌دانیشتنەکە‌دا باس له ڕه‌وشی ئێستای کوردستان و عیراق و هه‌ڕه‌شه‌کانی تیرۆریستانی داعش کرا.
به‌رپرسی په‌یوه‌ندیه‌کانی ده‌ره‌وه ئاماژه‌ی به سه‌رکه‌وتنه‌کانی هێزه‌کانی پێشمه‌رگه‌دا و ووتی له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا هه‌ڕه‌شه‌ی ئه‌و گرووپه تیرۆریستیه به‌رده‌وام کاریگه‌ری له‌سه‌ر بارودۆخه‌که هه‌یه و پێویسته تواناکانمان به یه‌که‌وه بخه‌ینه گه‌ڕ بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و گرووپه له‌ناو ببه‌ین. ووتیشی: " ده‌بێت ئامانجی ئه‌و شه‌ڕه له‌ناوبردنی داعش بێت، نه‌وه‌ك له خۆگرتن و لاوازکردنی، چونکه ئه‌و گرووپه تیرۆریسیه هه‌ڕه‌شه‌یه بۆ سه‌ر هه‌موو جیهان. ئه‌گه‌ر له‌ناو نه‌بردرێت ئه‌وا ڕۆژ له دوای ڕۆژ ته‌شه‌نه‌ی زیاتر ده‌کات و هه‌ڕه‌شه‌که‌شی له‌سه‌ر ناوچه‌که و جیهاندا زیاتر ده‌بێت."
وتیشی: "بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و ئامانجه بپێکین، پێویسته چه‌کی قورسی زیاتر بدرێته هێزی پێشمه‌رگه و ڕاهێنانی زیاتری بۆ بکرێت بۆ ئه‌وه‌ی بتوانێت زه‌بری کوشنده‌تر له‌و تیرۆریستانه بدات." ده‌رباره‌ی ئازادکردنی موسڵیش، به‌رپرسی په‌یوه‌ندیه‌کانی ده‌ره‌وه ئاماژه‌ی به‌وه‌دا که پێشمه‌رگه ده‌توانێت ڕۆڵی به‌رچاو ببینێت له‌و پڕۆسه‌یه، به‌ڵام ده‌بێت لایه‌نی عیراقی و بە تایبەتیش پێکهاتەی سوننە ڕۆڵی سه‌ره‌کی هه‌بێت و ئاماده‌باشی زیاتریشی بۆ بکرێت.
فه‌لاح مسته‌فا هه‌روه‌ها ووتی که داعش ته‌نها به شه‌ڕ له‌ناو نابردرێت، به‌ڵکو ده‌بێت سه‌رچاوه دارایی و ئابووری و ئایدیۆلۆژیاکه‌شی ڕابگیردرێت. هه‌روه‌ها ووتی ده‌بێت حکومه‌تی عیراقی کار له‌سه‌ر ئه‌وه بکات که پێکهاتەی سووننه پشتگوێ نه‌خرێن و ڕۆڵی خۆیان له پڕۆسه‌ی سیاسی عیراقدا هه‌بێت. له لایه‌کی تره‌وه به‌رپرسی په‌یوه‌ندیه‌کانی ده‌ره‌وه جارێکی تر نیگەرانی حکومه‌ت و گه‌لی کوردستانی له‌سه‌ر بەشدارینەکردنی کورد لە کۆنفڕانسه‌که‌ی هاوپه‌یمانان له‌سه‌ر داعش که له له‌نده‌ن له‌م دواییانه‌دا به‌سترا دووپات کرده‌وه. ووتیشی که پێویسته ڕۆڵی سه‌رکردایه‌تی کورد و پێشمه‌رگه‌ی کوردستان له شه‌ڕ له دژی داعش و گۆڕینی هاوکێشه‌کان له‌به‌رچاو بگیردرێت، چونکه له سه‌ر ئه‌رزی واقیعدا پێشمه‌رگه‌ی کوردستانه توانیویه‌تی شکست به‌و تیرۆریستانه بێنێت و هێزه‌کانیان لاواز بکات.
سه‌باره‌ت به کێشه‌کانی نێوان به‌غدا و هه‌ولێر، فه‌لاح مسته‌فا ئه‌وه‌ی دووپات کرده‌وه که حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان به‌رده‌وام ده‌بێت له پابه‌ندبوون به‌و ڕێککه‌وتننه‌ی که له‌گه‌ڵ به‌غدا به‌م دواییانه واژووی کردووه، به‌ڵام له هه‌مانکاتدا پێویسته به‌غدا پابه‌ند بێت به ڕێککەتن و به‌ڵێنه‌کان به تایبه‌تیش له ڕووی دابینکردنی بودجەی هەرێم و مووچه‌ی هاووڵاتیان و بودجه‌ی پێشمه‌رگه. هه‌روه‌ها ووتی: " به‌غدا وەکو پێویست هاریکاریمان ناکات له شه‌ڕ له دژی داعش. پێویسته بەغدا مافی خۆمان له بودجه ڕه‌وانه بکات و له ڕووی سه‌ربازیشدا هاریکاری زیاترمان بکات."
هه‌ر له کۆبوونه‌وه‌که‌دا فه‌لاح مسته‌فا ئاماژه‌ی به‌وه‌دا که پێویستە بەریتانیا سیاسەتێکی واقیحبینانە پەیڕەو بکات بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ بارودۆخی ئێستای عیراق. داوای هاریکاری زیاتری سه‌ربازی و مرۆییشی له حکومه‌تی به‌ریتانیا کرد و ووتی که له کوردستان 2 ملیۆن ئاوارەی ناوخۆ و پەنابەر هەیە. ووتیشی ئه‌و ژماره گه‌وره‌یه پاڵه‌په‌ستۆیه‌کی یه‌کجار زۆری خستۆته سه‌ر حکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان. ووتیشی له‌گه‌ڵ سوپاسمان بۆ ئه‌و هاوکاریانه‌ی که حکومه‌تی به‌ریتانیا و کۆمەڵگای نێودەوڵەتی تا ئێستا پێشکه‌شی کردوون، داوای یارمه‌تی زیاتر ده‌که‌ین بۆ ئه‌وه‌ی بتوانین به‌رده‌وام بین له دابینکردنی پێداویستیه‌کانی ڕۆژانه‌ی ئه‌و په‌نابه‌رانه.
له لای خۆیه‌وه‌ش تۆبایه‌س ئێڵوود وه‌زیری کاروباری ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست له حکومه‌تی به‌ریتانیا ستایشی قاره‌مانییه‌تی و ڕۆڵی گه‌وره‌ی پێشمه‌رگه‌ی کوردستانی کرد له ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی داعش و شکستهێنان به‌و گرووپه تیرۆریستیه. ووتیشی که هه‌موو جیهان شانازی به‌و ڕۆڵه‌ی پێشمه‌رگه ده‌کات، بۆیه‌ش له هه‌موو لایه‌که‌وه هاریکاری پێشکه‌ش ده‌کرێت. له هه‌مان کاتیشدا ئه‌وه‌ی دووپات کرده‌وه که ووڵاته‌که‌ی به‌رده‌وام ده‌بێت له پێشکه‌شکردنی هاریکاری و یارمه‌تی سه‌ربازی بۆ له‌ناوبردنی داعش. له لایه‌کی تریشه‌وه جه‌ختی له‌سه‌ر ئه‌وه کرده‌وه که ووڵاته‌که‌ی له ڕێگای باڵیۆزخانه‌که‌یان له به‌غداوه به‌رده‌وام ده‌بێت له پێشکەشکردنی هاریکاری بۆ یەکلاییکردنەوەی کێشەکان بە تایبەتیش لە بواری پێشکەشکردنی هاریکاری زیاتر و یەکلاییکردنەوەی پرسی بودجەی هەرێم.
سەرۆكی هەرێمی كوردستان لەگەڵ ڕێكخەری گشتیی بزووتنەوەی گۆڕان كۆبۆوە
ئەمڕۆ دووشەمە 23ـی 2ـی 2015 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە بەڕێز نەوشیروان مستەفا ڕێكخەری گشتیی بزووتنەوەی گۆڕان كرد.
لە كۆبوونەوەیەكدا بە وردی ڕەوشی بەرەکانی ڕووبەرووبوونەوە لەگەڵ تیرۆریستان خرایە بەرباس و سەرکەوتنەکانی پێشمەرگە بەرز نرخێندران. هەروەها بارودۆخی سیاسیی هەرێم و پەیوەندییەکانی هەرێم و بەغدا خرایە بەر باس و ڕێککەوتنی نێوان هەرێمی کوردستان وبەغدا بە هەنگاوێکی ئیجانی لەقەڵەم درا.
لە دانیشتنەکەدا جەخت لەسەر یەكدەنگی و یەكهەڵوێستیی هێز و لایەنە سیاسییە كوردستانییەكان کرایەوە و بەڕێزەوە باسی خۆڕاگریی خەڵکی کوردستان کرا و تەئکیدیش کرایەوە کە بارودۆخی ئێستا کاتییە و کوردستان بە سەربەرزییەوە ئەم دۆخەی ئێستا تێدەپەڕێنێت.
دوایین هەواڵەکان
- سهركۆمارى توركيا بهردهواميى پشتگيريى وڵاتهكهى بۆ عێراق و هه‌رێمى كوردستان دووپات كرده‌وه
- پەیامی سەرۆک نێچیرڤان بارزانی لە ساڵیادی ڕۆژنامەگەریی کوردیدا
- نێچيرڤان بارزانى: ده‌بێ نيشتمان كۆكهرهوهى ههموومان بێت
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى له‌گه‌ڵ باڵيۆزى يهكێتيى ئهورووپا كۆبووه‌وه
- سهرۆكى هه‌رێمى كوردستان پێشوازى له باڵيۆزى فهرهنسا كرد
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى پێشوازى له باڵيۆزى بهريتانيا كرد
- سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان پێشوازی لە باڵیۆزی بەریتانیا لە عێراق دەکات
- عەباس غەزالی: نووسین و چاپکردنی "فەرھەنگیی زارەکیی موکریان" شانازییەکی بێ پایانە
- پەیامی پیرۆزبایی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان بەبۆنەی جەژنی نەورۆز
- سهرۆكى هه‌رێمى كوردستان نامهيهكى پيرۆزبايى له وهزيرى دهرهوەى توركياوه پێدهگات