نیوه‌ڕۆى ئه‌مڕۆ چوارشه‌ممه‌ 25ى دیسه‌مبه‌رى 2013، نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان به‌ سه‌رۆكایه‌تیى شاندێكى باڵاى هه‌رێمى كوردستان گه‌یشته‌ به‌غدا و پاشنیوه‌ڕۆ له‌ كۆبوونه‌وه‌یه‌كدا له‌گه‌ڵ نوورى مالیكى سه‌رۆك وه‌زیرانى عیراقى فیدرال؛ چه‌ندین بابه‌تى جیاجیایان خسته‌ به‌ر باس و گفتوگۆ.

له‌ سه‌ره‌تاى كۆبوونه‌وه‌كه‌دا نێچیرڤان بارزانى، پڕۆژه‌یاساى به‌پارێزگاكردنى هه‌ڵه‌بجه‌ى به‌ فه‌رمى ڕاده‌ستى سه‌رۆك وه‌زیرانى عیراقى فیدرال نوورى مالیكى كرد، پاش ئه‌وه‌ى ئه‌ویش ڕه‌زامه‌ندى له‌سه‌ر نیشان دا، بڕیار درا بخرێته‌ كارنامه‌ى كۆبوونه‌وه‌ى داهاتووى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیرانى عیراقه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ى بڕیارى له‌سه‌ر بدرێت و بنێردرێته‌ په‌رله‌مانى عیراق. هه‌ر له‌مباره‌یه‌وه‌ نێچیرڤان بارزانى داواى كرد كه‌ به‌ر له‌ ته‌واوبوونى واده‌ى په‌رله‌مانى ئێستاى عیراق؛ یاساى به‌پارێزگاكردنى هه‌ڵه‌بجه‌ بخرێته‌ بوارى جێبه‌جێكردنه‌وه‌.

له‌ به‌شێكى دیكه‌ى كۆبوونه‌وه‌كه‌دا بارودۆخى ئێستا و پرۆسه‌ى سیاسیى عیراق و ڕه‌وش و پێشهاته‌ ئه‌منییه‌كان خرانه‌ به‌ر باس و جه‌خت له‌سه‌ر هاوكارى و هه‌ماهه‌نگیى زیاترى نێوان لایه‌نه‌ په‌یوه‌نداره‌كانى هه‌رێمى كوردستان و عیراقى فیدرال له‌ پرسى ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ى تیرۆردا كرایه‌وه‌.

دواى ئه‌وه‌ نێچیرڤان بارزانى و شاندى یاوه‌رى له‌ لایه‌ن سه‌ید عه‌ممار ئه‌لحه‌كیم سه‌رۆكى ئه‌نجومه‌نى باڵاى ئیسلامى له‌ عیراقه‌وه‌ پێشوازى لێ كرا. له‌ دیدارێكدا تیشك خرایه‌ سه‌ر ڕه‌وشى ئێستاى عیراق و په‌یوه‌ندییه‌كانى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان و حكوومه‌تى فیدرال و چاره‌سه‌ركردنى كێشه‌كانى به‌غدا و هه‌ولێر و هه‌ردوولا كۆك بوون له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى چاره‌سه‌ركردنى كێشه‌كان له‌ به‌رژوه‌ندیى هه‌موو عیراقدایه‌. دواى دیداره‌كه‌ش لێدوانێكى هاوبه‌شیان به‌ كه‌ناڵه‌كانى ڕاگه‌یاندن دا و ئاماژه‌یان به‌ ناوه‌ڕۆكى دیداره‌كه‌یان كرد. 

پاشان نێچیرڤان بارزانى و شاندى یاوه‌رى له‌ لایه‌ن حسێن شه‌هرستانى جێگرى سه‌رۆك وه‌زیرانى عیراقه‌وه‌ پێشوازى لێ كرا و له‌ دیدارێكدا كه‌ له‌ كه‌شوهه‌وایه‌كى ئه‌رێنیدا به ‌ڕێوه‌ چوو؛ باسیان له‌ كێشه‌كانى دۆسیه‌ى نه‌وت و چۆنیه‌تیى چاره‌سه‌ركرنیان كرد و هه‌ردوولا داكۆكییان له‌سه‌ر پێویستیى چاره‌سه‌ركردنى كێشه‌كان كرده‌وه‌ و چه‌ندین بیروڕایان ده‌رباره‌ى ڕێگه‌چاره‌ى كێشه‌كان گۆڕییه‌وه‌، هه‌روه‌ها بڕیار درا‌ له‌ داهاتوویه‌كى نزیكدا هه‌ردوولا له‌و ڕێگه‌چارانه‌ بكۆڵنه‌وه‌ و بگه‌نه‌ ئه‌نجامێكى گونجاو كه‌ له‌ به‌رژوه‌ندیى هه‌موو لایه‌نه‌كان و هه‌موو عیراقدا بێت.
هه‌ر له‌ په‌راوێزى سه‌ردانه‌كه‌ى ئه‌مڕۆى شاندى باڵاى هه‌رێمى كوردستاندا بۆ به‌غدا، عیماد ئه‌حمه‌د جێگرى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان و وه‌زیرى پلاندانى هه‌رێم و شاندێكى یاوه‌ریان؛ له‌گه‌ڵ وه‌زیرى دارایى و پلاندانانى عیراقى كۆ بوونه‌وه‌.

له‌ كۆبوونه‌وه‌كه‌دا چه‌ندین ته‌وه‌رى جیا و دۆسیه‌ى هاوبه‌شى په‌یوه‌ندار به‌ هه‌ردوو حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان و حكوومه‌تى عیراقى فیدرال گفتوگۆیان له‌سه‌ر كرا. شاندى هه‌رێمى كوردستان تێبینییه‌كانى خۆى له‌سه‌ر بودجه‌ى ساڵانه‌ى عیراقى فیدرال خسته‌ ڕوو كه‌ ساڵانه‌ به‌بێ ڕاوێژكردن به‌ حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان ئاماده‌ ده‌كرێت، به‌مجۆره‌ش هه‌موو ساڵێك كۆمه‌ڵێك خه‌رجیى سیادى زیاد ده‌كرێن و كاریگه‌ریى له‌سه‌ر كه‌مكردنه‌وه‌ى به‌شى %17 ى هه‌رێمى كوردستان له‌ بودجه‌ى عیراقى فیدرال ده‌كات.   

 

 

 

نەفتنا ـ بەسیم لالە: هەفتەی ڕابردوو وەزیری نەوتی عێراق لە لووتکەی ئۆپێک ڕایگەیاند کە هەناردەکردنی نەوتی ئەم وڵاتە لە ساڵی داهاتووی زایینی دەگاتە 3 میلیۆن و 200 هەزار بەرمیل لە ڕۆژدا و بەشی کوردستان لەم ڕێژەیە 400 هەزار بەرمیلە. لە لایەکی دیکەوە نوێنەری پەڕڵەمان و ئەندامی کۆمیسیۆنی وزەی عێراق ڕایگەیاندووە بەرهەمی ئەم وڵاتە لە ساڵی داهاتوو دەگاتە زیاتر لە 4 میلیۆن بەرمیل. ئەوە لە حاڵێکدایە کە هێشتا گرفتەکانی هەرێم لەگەڵ دەوڵەتی ناوەندی لەسەر فرۆشی نەوت درێژەی هەیە و هەرێم ئامادەی قەبووڵکردنی بەشی سەتا 5/16 نییە و بەردەوام هەوڵدەدات گرێبەستی نەوتی لە دەرەوەی فۆڕمی پێناسەکراوی بەغداد ببەستێت و تەواوی گرێبەستەکانی بە پێی هاوبەشی لە بەرهەمهێنان لەگەڵ کۆمپانیا نەوتییەکان دەبەستێت و بە گشتیی، کوردستان هیچ جۆرە هەواهەنگی لە بەرهەمهێنان و دەرهێنانی نەوت و غاز لەگەڵ دەوڵەتی ناوەندییدا نییە ... .

لەم چوارچێوەیەدا، نازم دەباغ نوێنەری هەرێمی کوردستانی عێراق لە ئێران لە وتووێژ لەگەڵ پەیامنێری نەفتنا سەبارەت بە هەناردەکردنی نەوتی عێراق لە ساڵی داهاتووی زایینی جەغت لەسەر وتەکانی النەعیمی وەزیری نەوتی عێراق دەکات و سەبارەت بە تواناکانی هەناردەکردنی نەوتی ئەم هەرێمە گوتی: بە لەبەرچاوگرتنی خەزێنە گەورە نەوتیی و غازییەکان کە لە هەرێمی کوردستان بوونی هەیە، هەناردەکردنی ڕۆژانە 400 هەزار بەرمیل کارێکی سرووشتییە و هەرێم ئەو تواناییەی هەیە کە ساڵی داهاتووی زایینی ئەم ڕێژەیە هەناردە بکات.

ئەو لە درێژەدا ئاماژەی بە تێستی سەرکەوتووانەی هێڵی بۆڕی نەوتی جەیحووندا و گوتی: لە ئێستادا ئەم هێڵە بۆڕە نەوتییە بە تەنیایی توانایی هەناردەکردنی 400 هەزار بەرمیل لە ڕۆژێکدا هەیە و دەتوانێت نەوتی هەرێمی کوردستان ڕاستەوخۆ بە بەندەری جەیحوونی تورکیا بگوازێتەوە.

نوێنەری هەرێمی کوردستان لە تاران گوتیشی: لە ساڵی 2015 ئەم ڕێژەیە دەگاتە یەک میلیۆن بەرمیل. تا پێش دامەزراندنی ئەم هێڵە بۆڕە نەوتییە، هەرێمی کوردستان ڕۆژانە 40 هەزار بەرمیل نەوتی لە ڕێگای تەنکییەکانەوە هەناردە دەکرد.

دەباغ لە درێژەدا ئاماژەی بە ئیرادەی دەوڵەتی هەرێم کرد لە درێژەپێدان بە وەبەرهێنانی سەرمایە لە بەشی نەوت و وزرەدا و گوتی: هەرێم بەنیازە سەرمایەی نوێی لە بواری کارەباشدا دابنێت و دەوڵەتی هەرێمی کوردستان دەیهەوێت کە داهاتی فرۆشی نەوت بکاتە سەرمایە لە پلانەکانی نەوت و بنەڕەتیدا و لەم لایەنەشەوە هەوڵدەدات کە گرفتەکانی خەڵکی هەرێم چارەسەربکات.

ئەو لە درێژەدا سەبارەت بە وتەکانی ئەم دوایانەی قاسم محەمەد نوێنەری پەڕڵەمانی عێراق سەبارەت بە زیادکردنی بەرهەمهێنانی نەوتی عێراق لە ساڵی داهاتوو بۆ زیاتر لە 4 میلیۆن بەرمیل گوتی: ئەو داوایە ڕاست نییە و بە کەمێک دروست بینین بۆمان دەرکەوێت کە ئەم وتەیە ڕاست نییە و دەوڵەتی عێراق ناتوانێت بە درێژایی ساڵێک بەم ڕێژەیە بگات چونکە ئەو ڕێژەیە کە هەرێمی کوردستان لە پڕۆژە نەوتییەکاندا سەرمایەی بۆ دانا دەوڵەت نەیتوانی سەرمایەی بۆ وەگەڕبخات و هۆیەکەی دیکەش ئەوەیە گرینگترین گرفتی عێراق لە ئێستادا دابینکردنی کارەبایە و سەرەکیترین ئەرکی دەوڵەت ئەوەیە کە بە پلەی یەکەم سەبارەت بە چارەسەرکردنی ئەم گرفتە هەنگاوهەڵێنێت و پاشان بە فیکری هەناردەکردنی نەوتی خۆیدا بێت. لە ئێستادا خەڵکی عێراق بە درێژایی شەو و ڕۆژ 12 کاتژمێر کارەبایان هەیە و بۆ دابینکردنی کاتژمێرەکانی دیکە لە ماتۆڕەکانی گازائیلی و نەوتی کەڵک وەردەگرن.

نازم دەباغ هەروەها سەبارەت بە تانەی دانا گاز لە هەرێمی کوردستان بۆ وەرگرتنەوەی قەرزی 400 میلیۆنی خۆی گوتی: بەرپرسانی کوردستان لە ڕێگای ئاژانسەکانی هەواڵەوە ئاگاداری ئەو داوایە بوون و هیوادارن هەر وەکوو ساڵانی ڕابردوو کە ئەم کۆمپانیایە شکایەتی کردبوو لە دەرەوەی دادگا بە دانووستان و ئاشتی پێکبگەن.

 

 

 

 

 

شاندێكی حكومەتی هەرێمی كوردستان بە سەرۆكایەتی نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان ئەمڕۆ بەرەو بەغدا رۆیشت و چاوەرَوان دەكرێت ئێوارەی ئەمڕۆش لەگەڵ نوری مالیكی سەرۆك وەزیرانی عیراق كۆببێتەوە .

لەمبارەیەوە سەفین دزەیی گوتەبێژی فەرمی حكومەتی هەرێمی كوردستان رایگەیاند لەو سەردانەی سەرۆكی حكومەت بۆ عیماد ئەحمەد جێگری سەرۆكی حكومەت و ژمارەیەك لە وەزیرانی تایبەتمەند بەو پرسانەی لە كۆبوونەوەكاندا باس دەكرێن یاوەری سەرۆكی حكومەت دەكەن .

كارنامەی كۆبوونەوەی سەرۆك وەزیرانی كوردستان لەگەڵ نوری مالیكی سەرۆك وەزیرانی عێراق ، پێكدێت لە گفتوگۆكردن لەسەر باری ئەمنیی كەركووك و كێشەی ناوچە ناكۆكی لەسەرەكان بەپێی دەستووری عێراق ، هەروەها رێككەوتنی هەناردەكردنی نەوت وغازی هەرێمی كوردستان لەگەڵ توركیا، لە رێگەی هێڵی نەوتیی هەرێمی كوردستان – توركیاوە ، كە 50%ی بە نرخێكی هەرزانتر بۆ توركیا دەبێت و 50%یشی بۆ بازاڕەكانی جیهان دەبێت .

لەو سەردانەدا باسی بەشی هەرێمی كوردستان لە بودجەی عێراقدا دەكرێت ، كە بەپێی هەندێ لێكۆلینەوەی بێلایەنانە لەسەر بودجە، بەشی دانراو بۆ هەرێمی كوردستان تەنیا 10.5%ی بودجەی عێراقە نەك 17%، هەر بۆ ئەو مەبەستەش چەند بەڕێوەبەرێكی وەزارەتی دارایی هەرێمی كوردستان كە لە شاندەكەی هەرێمی كوردستاندان ئەوە رووندەكەنەوەو گفتوگۆی لەسەر دەكەن. 

 

 

 

 

ڕۆژی سێشەممە ‏‏24/12/2013 بەڕێز مسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان لە نامەیەكی فەرمیدا بۆ سەرۆكایەتیی ئەنجوومەنی وەزیرانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان داوا دەكات لە وردەكاریی ئەو رێوشوێن و‏هەنگاوانە ئاگادار بكرێتەوە كە حكوومەتی هەرێمی كوردستان و حكوومەتی عێراقی فێدراڵ بەمەبەستی بە پارێزگاكردنی ‏هەڵەبجەی شەهید گرتوویانەتەبەر.


لەو نامەیەدا سەرۆك بارزانی بایەخدانی زیاتر بە هەڵەبجەی شەهید و بەپارێزگابوونی دووپات كردووەتەوە و جەختیشی لەسەر دابینكردنی خزمەتگوزاری و كەمكردنەوەی ‏كێشەكانی خەڵكی شەهیدپەروەری هەڵەبجە و دەورووبەری كردووە.

 

 

 

 

لەبارەی ئەو دیمانەیەی كە رۆژنامەی (الحیاة) لەگەڵ سەماحەتی سەید موقتەدا سەدر ئەنجامی داوە، سەرۆك مەسعود بارزانی رێز و خۆشەویستییەكی زۆری بۆ سەماحەتی سەید موقتەدا سەدر و خانەوادە بەڕێز و قوربانیدەرەكەی هەیە، كە پێگەیەكی بەرز و هەڵوێستی مێژوویی بەرچاویان لە خەباتی گەلی عێراقدا هەیە.

هەروەها جەنابی سەرۆك بارزانی شانازییەكی زۆر بە پێگە و رۆڵی گرنگی شاری نەجەفی پیرۆز دەكات، پێشتریش سەردانی نەجەفی کردووە و ئامادەیە و حەزیش دەکات لە زووترین کاتی گونجاودا سەردانی بکات.

د. ئومێد سەباح
گوتەبێژی فەرمی سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان
23/12/2013

 

 

 

 

به‌بۆنه‌ی هاتنه‌وه‌ی جه‌ژنى له‌دایكبوونى حه‌زره‌تى عیساى مه‌سیح (سڵاوى خواى لێ بێت)‌، پیرۆزباییه‌كی گه‌رم ئاراسته‌ی سه‌رجه‌م خوشك و برا مه‌سیحییه‌كان له‌ هه‌رێمى كوردستان و عیراق و جیهان به‌ گشتی ده‌كه‌ین، هیوادارین خوشك و برا مه‌سیحییه‌كان به‌ خۆشی و ئارامی ئه‌م جه‌ژنه‌یان بكه‌نه‌وه.
مه‌سیحییه‌كانى هه‌رێمى كوردستان له‌ دێرزه‌مانه‌وه‌ له‌گه‌ڵ موسڵمان و پێكهاته‌ ئایینییه‌كانی دیكه‌ى كوردستان؛ به‌ برایه‌تی و به‌ ڕێز و خۆشه‌ویستییه‌وه‌ له‌گه‌ڵ یه‌كتر ژیاون و له‌ خۆشی و ناخۆشی و قوربانیدان بۆ هێنانه‌دیی ئازادی و ژیانێكی به‌خته‌وه‌ر به‌شدار بوون، بۆیه‌ بنه‌ماى لێبورده‌یی و یه‌كترقبووڵكردن و برایه‌تی؛ بووه‌ته‌ ڕوویه‌كى پرشنگدار و دیارى هه‌رێمى كوردستان و مایه‌ى سه‌رنجى جیهان.
جارێكی دیكه‌ جه‌ژنى له‌دایكبوونى حه‌زره‌تى عیساى مه‌سیح (سڵاوى خواى لێ بێت)‌،  له‌ هه‌موو خوشك و برایانی مه‌سیحی پیرۆز بێت و هه‌ر له‌ خۆشی و شادیدا بن.

ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانی هه‌رێمی كوردستان.
24ى دیسه‌مبه‌رى 2013

 

 

 

پێشنیوەڕۆی ئەمڕۆ سێشەممە 24ـی 12ـی 2013 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە "ڤووك جێریمیك" وەزیری پێشووی كاروباری دەرەوەی وڵاتی سریبا و سەرۆكی پێشووی كۆمەڵەی گشتیی ڕێكخراوی نەتەوە یەكگرتووەكان كرد.

لە دیدارێكدا وەزیری پێشووی كاروباری دەرەوەی سربیا سوپاس و خۆشحاڵیی خۆی بە سەرۆك بارزانی ڕاگەیاند بۆ ڕەخساندنی ئەو دیدارە و سەردانی بۆ كوردستان و، هاوسۆزی و پاڵپشتیی خۆیشی نیشاندا بەرانبەر نەهامەتییەكان و خەبات و كۆڵنەدانی گەلی كورد بۆ وەرگرتنی ماف و داوا ڕەواكانی. سەرۆكی پێشووی كۆمەڵەی گشتیی نەتەوە یەكگرتووەكان هیوای ئەوەیشی خواست كە گەلی كورد بە مافەكانی شاد ببێت و لەسایەی ئاشتی و پێشكەوتندا بژیێت.

لەبەرانبەردا سەرۆك بارزانی بەخێرهاتنی كرد و سوپاسی هاوسۆزی و هەڵوێستی وەزیری پێشووی كاروباری دەرەوەی سربیای كرد لە مەڕ داوا ڕەواكانی گەلی كورد. لەو دیدارەدا سەرۆك بارزانی كورتەیەكی لە مێژووی نەهامەتی و خەباتی گەلی كورد و دڵڕەقیی نەیاران كوردستان بۆ سەرۆكی پێشووی كۆمەڵەی گشتیی نەتەوە یەكگرتووەكان باس كرد و لە بەشێك لە قسەكانیدا گوتی: "گەلی كورد بە زۆری و بە بێ ویستی خۆی دابەشكراوە و دواتریش بۆ ماوەیەكی زۆر دژایەتیی كراوە و نكۆڵی لە بوونی كراوە. ئەگەر گەلی كورد دەستی بۆ شەڕ بردبێت ئەوە، شەڕی بەسەردا سەپێندراوە و شەڕكردنی لەپێناو پاراستنی ناسنامە نەتەوەییەكەی بووە". هەر پەیوەست بە خەبات و دواڕۆژی گەلی كورد لە ناوچەكەدا سەرۆك بارزانی ئاماژەی بەوەدا كە گەلی كورد لە خەبات و هەوڵدان بۆ مسۆگەركردنی مافەكانی بەردەوام دەبێت و بۆ ئەو مەبەستەش پشت بە دیالۆگ و پەیامی ئاشتیخوازانەی خۆی دەبەستێت. سەرۆك بارزانی لە بەشێكی دیكەی قسەكانیدا ئاماژەی بە مێژووی پێكەوەژیانی گەلی كورد لەگەڵ گەلانی دیكەی ناوچەكە كرد و هەروەها لەبارەی قۆناغی پێكەوەژیان لە شۆڕشی ئەیلوولدا گوتی: " بارزانیی نەمر ئێمەی فێر كرد كە شەڕ و كێشەمان لە گەڵ نەتەوەكاندا نەبێ بەڵكو شەڕمان لەگەڵ حكوومەت و سیستەمە سیاسییە دیكتاتۆر و داگیركارەكاندا بێت".

بارودۆخی سیاسیی ناوچەكە و پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم و بەغدا تەوەرێكی دیكەی دانیشتنی نێوان سەرۆكی هەرێمی كوردستان و وەزیری پێشووی كاروباری دەرەوەی سربیا بوو. 

 

 

 

 

 

 

 

 

بە ناوی خوای مەزن و دلۆڤان

بە بۆنەی هاتنەوەی جەژنی لە دایكبوونی حەزرەتی مەسیح (سڵاوی خوای لێ‌ بێت)، جوانترین پیرۆزبایی ئاراستەی سەرجەم خۆشك و برایانی خۆشەویستی مەسیحی لە كوردستان و عێراق و جیهان دەكەم و هیوای جەژنێكی پڕ لە خۆشیان بۆ دەخوازم.

ئێستا کە عێراق لە قۆناخی بونیادنانەوە و ڕاستکردنەوەدایە، یەکێک لە ئەرکە سەرەکییەکان پاراستنی پێکەوەژیان و تەبایی پێکهاتە جیاجیا ئایینی و نەتەوەییەکانە و نابێ ڕێگە بدرێت لەژێر هیچ پاساوێکدا ئەو تەبایی و پێکەوەژیانە تێکبدرێت.

بەداخەوە لەم ساڵانەی دواییدا خوشک و برایانی مەسیحی لە عێراقدا کەوتنە بەر هەڕەشە و نکۆڵیکاری، بەڵام مایەی شانازیمانە کوردستان هەمیشە پەناگە و ماڵێکی ئارام بووە بۆ هەموو پێکهاتەکان و ئەرکی سەرەکیی هەموومانە ئەو پێکەوەژیانە بپارێزین.

هیوادارم ئه‌م جه‌ژنه‌ ببێته‌ مایه‌ی خێروخۆشیی زیاتر بۆ ئێوە و هەموو ساڵێک لە سایەی ئارامی و ئازادی و دیموکراسیدا جەژنەکانتان پیرۆز بکەن.

مسعود بارزانی
سەرۆكی هەرێمی كوردستان
24/12/2013

 

 

 

 

هەواڵی زیاتر لە تویتەر

راپۆرتە پڕ بینەرەکان

حالت های رنگی