نێچیرڤان بارزانى:
ـ كۆده‌نگى؛ گه‌رنتیى سه‌ركه‌وتنمانه.
ـ "كابینه‌ى كۆده‌نگیى نیشتمانى" ناوێكى شایسته‌یه بۆ حكوومه‌تى تازه.
ـ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ین هه‌موو كێشه‌كان له‌گه‌ڵ به‌غدا چاره‌سه‌ر بكه‌ین.
ـ ده‌بێ موماره‌سه‌ى مافه ده‌ستوورییه‌كانمان بكه‌ین.
ـ ئه‌مه‌ریكا له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دایه هه‌ولێر و به‌غدا بگه‌نه چاره‌سه‌ر.
ـ ئاشتى هه‌ورامى زۆر دڵسۆزانه و پێشمه‌رگانه كارى كردووه.
ـ نوێنه‌رانى كورد له به‌غدا ڕۆڵێكى گه‌وره‌یان گێڕاوه.
ـ ورده‌كاریى خه‌رجییه‌كانى داهاتى نه‌وت ئاشكرا ده‌كه‌ین.
ـ ده‌بێ یه‌كلایى ببێته‌وه ئاخۆ له عیراق شه‌ریكین یان نا؟!
ـ ڕێككه‌وتنێكى زۆر ڕێكوپیكمان له‌گه‌ڵ توركیا كردووه.
ـ په‌رله‌مانى كوردستان میكانیزمى گرێبه‌سته نه‌وتییه‌كانى داناوه.
ـ به‌غدا چاوه‌ڕێ بوو سیاسه‌تى نه‌وتى هه‌رێم شكست بێنێ.
ـ هیچ شتیك له كۆده‌نگى له‌سه‌ر پرسه نه‌ته‌وه‌ییه‌كان گرنگتر نیه.
بۆ ڕوونكردنه‌وه و گۆڕینه‌وه‌ى بیروڕا سه‌باره‌ت به پڕۆژه‌یاساى بودجه‌ى عیراق بۆ ساڵى 2014 و به‌رهه‌مهێنان و هه‌نارده‌كردنى نه‌وتى هه‌رێمى كوردستان و خستنه‌ڕووى زانیارى و به‌ڵگه‌نامه‌كانى ڕێڕه‌وى گفتوگۆ هاوبه‌شه‌كانى هه‌رێمى كوردستان و به‌غدا، سه‌رله‌به‌یانیى ئه‌مڕۆ دووشه‌ممه 27ى یه‌نایه‌رى 2014، نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان، به ئاماده‌بوونى عیماد ئه‌حمه‌د جێگرى سه‌رۆك وه‌زیران، له‌گه‌ڵ وه‌زیران و په‌رله‌مانته‌رانى هه‌رێمى كوردستان له هه‌ردوو په‌رله‌مان و حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان و په‌رله‌مان و حكوومه‌تى فیدارلى عیراق كۆ بووه‌وه.
له سه‌ره‌تاى كۆبوونه‌وه‌كه‌دا نێچیرڤان بارزانى وته‌یه‌كى پێشكه‌ش به ئاماده‌بووان كرد و سوپاسى ئاماده‌بوونى په‌رله‌مانته‌ران و وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستانى له عیراق و هه‌رێم كرد و ڕوونى كرده‌وه مه‌به‌ست له‌م بانگهێشت و كۆبوونه‌وه‌یه ئه‌وه‌یه كه ئه‌م پرسه به ته‌واوه‌تى له‌گه‌ڵیان باس بكه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی ئاگاداری ئه‌و هه‌نگاوانه بن كه له‌سه‌ره‌تاوه ده‌ستیان پێ كردووه و ئێستا پێی گه‌یشتووین.
سه‌رۆك وه‌زیران به بیرى هێنایه‌وه چه‌ند مانگێكی دیكه 11 ساڵ به‌سه‌ر له‌ناوچوونی ڕژێمی به‌عس و سه‌ركردایه‌تیه‌كه‌یدا تێده‌په‌ڕێت، كه پێش ئه‌وه گه‌لانی عیراق خه‌ونیان به‌وه‌وه ده‌بینی ڕۆژێك بتوانن ئازادی و سه‌ربه‌رستی و ئاسایش و دیموكراسی له كوردستان و عیراقدا پیاده بكه‌ن، كه‌چى خۆشبه‌ختانه پاداشتی خۆڕاگریی گه‌لی كوردستان و خۆبه‌خشه‌كان وای كرد ئه‌مڕۆ له هه‌رێمی كوردستان به‌شێك له‌و خه‌ونانه؛ بێنه دی.
نێچیرڤان بارزانى هه‌روه‌ها گوتى: "له ماوه‌ی چه‌ندین ساڵی ڕابردوودا، هه‌رێمی كوردستان گۆڕانكاریی گه‌وره‌ی به‌خۆیه‌وه بینیوه، له‌گه‌ڵ گه‌لانی عیراقدا ده‌نگمان به ده‌ستووری عیراق دا و ئێستا ئێمه پێیه‌وه پابه‌ندین و كاری پێ ده‌كه‌ین. ده‌نگمان به په‌رله‌مانی عیراقی فیدراڵ و په‌رله‌مانی كوردستان دا و حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان كارنامه‌ی له‌به‌رده‌م په‌رله‌مانی كوردستاندا خوێنده‌وه و متمانه‌ی گه‌لی كوردستانی وه‌رگرتووه له ڕێی نوێنه‌رانیه‌وه".
هه‌روه‌ها "حكوومه‌تی هه‌رێم به وردی پلانی گه‌شه‌ی ئابووری بۆ وڵاته‌كه‌ی داڕشتووه و هه‌وڵی پیاده‌كردنی ده‌دات، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی سه‌قامگیریی كوردستان به‌ردی بناغه‌ی سه‌قامگیری و په‌ره‌سه‌ندنی ئابوورییه، هه‌ر له‌به‌ر ئه‌وه‌ش خۆشبه‌ختانه ئه‌م گه‌شه‌یه خه‌ریكه ببێته به‌شێك له ژیانی ڕۆژانه‌ی هاوڵاتیانی هه‌رێمی كوردستان".
تیشكى خسته سه‌ر ئه‌وه‌ش كه زۆر جار له‌ناوخۆ گۆڕانكارییه گه‌وره‌كان نابینرێن و جار جار له یاد ده‌كرێن، ئاو و ئاوه‌ڕۆ و كاره‌با و ئاوه‌دانكردنه‌وه، په‌روه‌رده و ته‌ندروستی، نیشته‌جیبوون و فڕۆكه‌خانه له سلێمانی، له هه‌ولێر و له دهۆك كه له ژێر جێبه‌جێكردندایه، نوێنه‌رایه‌تیی ده‌ره‌وه و چالاكیی ئابووری ڕووی له زیادبوونه و گه‌لێك لایه‌نی دیكه‌ی ژیان وای كردووه خه‌ڵكی بیانی چ وه‌به‌رهێنه‌ر، چ دیپلۆمات، چ بازرگان، چ گه‌شتیار، چ ڕۆژنامه‌نووس ئه‌و پرسیاره بكه‌ن: چۆن له‌و ماوه كورته‌دا توانیمان هه‌لومه‌رجی ژیانی هاووڵاتیان به شێوه‌یه‌كی به‌رچاو بگۆڕین؟!.
نێچیرڤان بارزانى باسى له ده‌ستوورى عیرق كرد و گوتى: "یه‌كێك له مادده هه‌ره گرنگه‌كان ده‌رباره‌ی نه‌وت و گازه، له چوارچێوه‌ی ده‌ستووری عیراقدا حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان یاسای نه‌وت و گازی هه‌رێمی برده په‌رله‌مان، پاش گفتوگۆیه‌كی تێروته‌سه‌ل به په‌خشی ڕاسته‌خۆ له ڕێی میدیاوه په‌رله‌مانی كوردستان یاساكه‌ی په‌سه‌ند كرد، واتا ئه‌مه یاسای گه‌لی كوردستانه، چونكه نوێنه‌رانیان ده‌نگیان پێ داوه. ئه‌و نوێنه‌رانه ڕه‌نگدانه‌وه‌ی گشت پێكهاته‌كانى كوردستان بوون".
هه‌روه‌ها ڕوونى كرده‌وه كه بیرخستنه‌وه‌یه‌كی مێژوویی له‌م بواره‌دا پێویسته و ڕایگه‌یاند: "پتر له ساڵێك گفتوگۆمان له‌گه‌ڵ حكوومه‌تی فیدراڵ كرد بۆ ئه‌وه‌ی یاسای نه‌وت و گاز و پاشان یاسای دابه‌شكردنی داهات به‌یه‌كه‌وه ببه‌ینه په‌رله‌مانی عیراق، له‌سه‌ر ڕه‌شنووسه‌كه ڕێككه‌وتین كه خۆم داومه‌ته سه‌رۆك وه‌زیران د.مالیكی له به‌غدا له مانگی شوباتی 2007 دا".
هه‌ر له‌مباره‌یه‌وه زیاتر گوتى: "ئێمه له‌گه‌ڵ حكوومه‌تی مالیكی له‌سه‌ر ئه‌وه ڕێككه‌وتین كه ئه‌گه‌ر له ماوه‌یه‌كی دیاریكراودا نه‌گه‌یشتینه یه‌ك، هه‌ر لایه‌ك ئازاد بێت له‌سه‌ر پیاده‌كردنی سیاسه‌تی نه‌وت و گازی خۆى له چوارچێوه‌ی ده‌ستووری عیراقدا، له‌وه‌ی كه ئێستا له به‌رده‌ستی به‌ڕێزتاندا هه‌یه ئه‌و نووسراو و ڕێككه‌وتنه كه ئێمه ئه‌و كات له‌گه‌ڵ مالیكیدا كردوومانه، هه‌یه".
هه‌ر بۆیه‌شه "له‌سه‌ر بنه‌مای ئه‌و ڕێككه‌وتنه و له چوارچێوه‌ى ده‌ستووری نوێی عیراقدا، حكوومه‌تی هه‌رێم ڕه‌شنووسی یاسای نه‌وت و گازی كوردستانى برده په‌رله‌مان و له‌و ڕۆژه‌وه تا ئه‌مڕۆ كاروباری حكوومه‌ت له بواری نه‌وت و گاز له چوارچێوه‌ی ده‌ستوور و ئه‌و ڕێككه‌وتنه ده‌رنه‌چووه".
نێچیرڤان بارزانى هه‌روه‌ها داكۆكى له‌وه كرده‌وه كه هه‌ر له سه‌ره‌تاوه به شێوه‌یه‌كی هۆشیارانه مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ ئه‌م پرسه نه‌ته‌وه‌یی و نیشتیمانی و ستراتیژیه‌دا كردووه و زانیویانه و ئێستاش ده‌زانن ئه‌م بابه‌ته و ئه‌م قۆناغه ئه‌گه‌ر له سه‌رده‌می نووسینی ده‌ستوور ناسكتر نه‌بێت، گرفتی كه‌متر نابێت. بۆیه‌شه له‌وه تێ ده‌گه‌ن كه ئه‌مه پرسێكه پێویستی به پشوودرێژی هه‌یه و پێویست به‌وه ده‌كات زۆر به جددى هه‌وڵ بۆ جێبه‌جێكردنی بدرێت.
ده‌رباره‌ى چاره‌سه‌ریى كێشه‌كانش له‌گه‌ڵ به‌غدا گوتى: "ئێمه له هه‌رێمی كوردستاندا ئه‌مڕۆ ده‌توانین نه‌وت به‌رهه‌م بهێنین و بۆڕیی نه‌وتمان ئاماده كردووه و نه‌وت ده‌نێرین بۆ توركیا، به‌ڵام تا ئێستا ئێمه یه‌ك به‌رمیل نه‌وتمان نه‌فرۆشتووه و ده‌مانه‌وێ له‌گه‌ڵ به‌غدا بگه‌ینه چاره‌سه‌رێك له‌مباره‌یه‌وه و چاومان له‌وه‌یه بگه‌ینه چاره‌سه‌رێك".
هه‌روه‌ها دووپاتى كرده‌وه: "ئه‌وه‌ی به‌غدا ده‌یه‌وێ له‌گه‌ڵ چاره‌سه‌ریه‌كه‌ی ئێمه جیاوازه، جیاوازیه‌كه‌ی به كورتی له‌وه‌دایه: به‌غدا ده‌ڵێ حه‌ماڵیه‌كه‌م بۆ بكه، نه‌وته‌كه‌م ته‌سلیم بكه و من به كه‌یفی خۆم ده‌یفرۆشم و بۆ بودجه‌ی عیراقی ده‌نێرم و هه‌ر كاتێكیش ویستم وه‌كوو كارتی سوور له دژی هه‌رێمی كوردستان به‌كاری دێنم و سوودی لێ وه‌رده‌گرم و ناوبه‌ناو بودجه‌تان ده‌بڕم!". بۆیه‌شه ئه‌مجاره له به‌غدا به ڕاشكاوی پێیان گوتوون كه "ئێمه به هیچ شێوه‌یه‌ك حه‌ز ناكه‌ین گوێمان له‌و هه‌ڕه‌شه‌یه ببێت كه ئێوه بودجه‌ی هه‌رێمی كوردستان ده‌بڕن، چونكه له به‌رژه‌وه‌ندیی به‌غدا و هه‌رێمی كوردستاندا نیه و له سوودی كه‌س نیه به‌م زمانه قسه له‌گه‌ڵ یه‌كتر بكه‌ین".
نێچیرڤان بارزانى هاته سه‌ر باسى ناكۆكیى نێوان هه‌ولێر به‌غدا له‌سه‌ر ئه‌م پرسه و گوتى: "خیلافی ئێمه له‌سه‌ر خاڵێكه، ئه‌و ده‌ڵێ نه‌وته‌كه ته‌سلیمى ده‌ستی سۆمۆ بكه، ئه‌و ده‌یفرۆشێت و ده‌یكاته بودجه له به‌غدا و جارێكی دیكه بۆتانی ده‌نێرێته‌وه، له‌وه زیاتر هیچ مافێكی دیكه بۆ هه‌رێمی كوردستان به ڕه‌وا نازانین.
ئه‌وه‌ی ئێمه ده‌یڵێین چیه؟ ئێمه ده‌ڵێین:
1 – شه‌فافیه‌ت له پرۆسه‌ی ناردنی نه‌وت و به‌شداریكردنی سۆمۆ له‌گه‌ڵمان ئێمه له‌سه‌ری ڕازین.
2 – به‌شداریكردن له ئاگاداربوون له بڕی نه‌وتی فرۆشراو له ڕێگه‌ی عه‌دداده‌وه، ئێمه له‌وه‌شدا ده‌ڵێین به‌شدار بن.
3 – له پرۆسه‌ی شه‌فافیه‌ت له ته‌نده‌رینی نه‌وتیش له گه‌ڵمان به‌شداربن، چونكه پڕوپاگه‌نده‌ی وا هه‌یه ده‌گوترێت ئێمه ده‌مانه‌وێ نه‌وت به هه‌رزان بفرۆشین. شتی وا نیه و ئێمه ده‌مانه‌وێ به‌پێی ستانده‌ری نێوده‌وڵه‌تی و ته‌نده‌رات بیفرۆشین و ئاماده‌ین له هه‌موو پرۆسه‌كه‌دا سۆمۆ له‌گه‌ڵ ئێمه به‌شدار بێت.
4 – میكانیزمی گه‌ڕانه‌وه‌ی بۆ هه‌رێم ده‌مانه‌وێ به شێوه‌یه‌ك بێت به‌بێ ئه‌وه‌ی به‌غدا هه‌موو ڕۆژێك هه‌ڕه‌شه‌ی بڕینی بودجه بكات، ئێمه ئه‌م زمانه ڕه‌ت ده‌كه‌ینه‌وه كه قابیلی قبووڵ نیه".
له كۆتاییشدا سه‌ۆك وه‌زیران داوای پشتگیری له نوێنه‌رانى كورد له عیراق و هه‌رێمى كوردستان كرد و ڕایگه‌یاند "له‌مباره‌یه‌وه ئێوه هه‌ر پرسیارێكتان له‌م پرۆسه‌یه‌دا هه‌بێت مافی خۆتانه، به‌ڵام ئێمه كۆده‌نگیه‌كی نیشتیمانیمان له‌سه‌ر ئه‌م مه‌سه‌له‌یه پێویسته و ناكرێ له‌م پرسه‌دا كۆده‌نگ نه‌بین، به تایبه‌تی له‌م قۆناغه كه ئه‌گه‌ر زۆر له سه‌رده‌می نووسینه‌وه‌ی ده‌ستوور زه‌حمه‌تتر نه‌بێت، دڵنیاتان ده‌كه‌مه‌وه كه‌متر نیه".
دواتر د. ئامانج ڕه‌حیم ڕاوێژكارى یاساییى سه‌رۆكایه‌تیى ئه‌نجومه‌نى وه‌زیران به وردى و پشتئه‌ستوور به به‌ڵگه‌نامه‌كان، باسى له كێشه‌كانى هه‌رێمى كوردستان و حكوومه‌تى فیدارلى له هه‌ردوو بابه‌تى بودجه و نه‌وتدا كرد و داكۆكى له‌سه‌ر یاساییبوون و ده‌ستووریبوونى به‌رهه‌مهێنانى نه‌وت و سیاسه‌تى نه‌وتیى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان كرده‌وه و باسى له پێشنیاره‌كانى هه‌ردوو حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان و حكوومه‌تى فیدرالى عیراق بۆ یه‌كترى له‌پێناو چۆنیه‌تیى چاره‌سه‌ركردنى كێشه‌كانى نێوان هه‌ولێر و به‌غدا كرد.
پاشان د. ئاشتى هه‌ورامى وه‌زیرى سامانه سروشتییه‌كان، باسێكى ده‌رباره‌ى سیاسه‌تى نه‌وت و به‌رهه‌مهێنان و گرێبه‌سته‌كانى نه‌وت و كێشه‌كانى ئه‌م بواره له نێوان هه‌ولێر و به‌غدا پێشكه‌ش كرد و تیشكى خسته ئه‌وه‌ى كه هه‌رێمى كوردستان ئاماده‌یه له هه‌موو ڕوویه‌كه‌وه و به‌وپه‌ڕى ڕوونى؛ هه‌ماهه‌نگى و هاوكارى له‌گه‌ڵ به‌غدا بكات، به‌ڵام به هیچ شێوه‌یه‌ك ڕێگه ناده‌ن به‌غدا كۆنترۆڵى ته‌واوى پرۆسه‌كه بكات و هه‌رێمى كوردستان له مافه ده‌ستوورییه‌كانى خۆى بۆ به‌رهه‌مهێنان و به‌ڕێوه‌بردنى نه‌وت خۆش نابێت.
د. عه‌لى سندى وه‌زیرى پلاندانانى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستانیش له وته‌یه‌كدا ڕوونى كرده‌وه هیچ ئامارێكى دروست له عیراقدا له به‌رده‌ست نیه كه له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مایه دابه‌شكردنى داهات به‌پێى ده‌ستوور كرابێت، به‌ڵكوو له ئه‌نجامى ئه‌و میكانیزمه‌ى له عیراق دانراوه، هه‌رگیز ئه‌و ڕێژه دیاریكراوه له داهاتى عیراق به‌ر هه‌رێمى كوردستان ناكه‌وێت و تا ئێستا هه‌رێمى كوردستان به ته‌واوى ڕێژه‌ى له سه‌دا حه‌ڤده‌ى له داهاتى عیراق به‌ر نه‌كه‌وتووه. هه‌روه‌ها ئاشكراى كرد كه ئێستا هه‌رێمى كوردستان بۆ دامه‌زراندنى ژێرخانێكى تۆكمه؛ پێویستى به زیاتر له 30 ملیار دۆلاره.
پاشان باییز تاڵه‌بانى وه‌زیرى داراییى هه‌رێمى كوردستان ئاشكراى كرد هه‌ندێ لایه‌نى زۆر ساده نه‌بێت كه له ڕێگه‌ى نوێنه‌رێكى هه‌رێمى كوردستانه‌وه پێیان ده‌گات، هیچ ئاگادارى چۆنیه‌تیى ئاماده‌كردنى بودجه‌ى عیراق و یاساى بودجه‌كه نین و داكۆكى له‌وه كرده‌وه كه خه‌رجییه سیادى و حاكیمه‌‌كان به شێوه‌یه‌ك له عیراق ده‌كرێن كه واى كردووه له باشترین حاڵه‌تدا له سه‌دا 12 زیاترى داهاتى عیراق به‌ر هه‌رێمى كوردستان نه‌كه‌وێت.
جه‌بار یاوه‌ر، ئه‌میندارى گشتیى وه‌زاره‌تى پێشمه‌رگه‌ى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان كورته باسێكى له‌سه‌ر كێشه‌كانى پێشمه‌رگه له نێوان هه‌ولێر و به‌غدا پێشكه‌ش كرد و ڕوونى كرده‌وه كه كێشه‌ى پێشمه‌رگه به ته‌نیا بابه‌تى بودجه و مووچه نیه، به‌ڵكوو كێشه‌ى زۆر جددى یاسایى و ده‌ستوورى هه‌یه و تێڕوانینى جیا له نێوان هه‌رێمى كوردستان و حكوومه‌تى عیراقدا له‌سه‌ر ئه‌م پرسه هه‌یه و پێناسه‌ى جیا بۆ هێزه‌كانى هه‌رێمى كوردستان هه‌یه، ئه‌مه‌ش یه‌كێكه له هۆكاره سه‌ره‌كییه‌كانى به‌رده‌وامیى ئه‌و كێشه‌یه و نه‌دۆزینه‌وه‌ى چاره‌سه‌رییه‌ك بۆ كێشه‌كه.
هه‌روه‌ها ڕوونى كرده‌وه كه حكوومه‌تى عیراق به‌رده‌وام هه‌وڵى داوه هێزى پێشمه‌رگه هه‌ڵبوه‌شێته‌وه و بخرێته سه‌ر هێزه‌كانى وه‌زاره‌تى ناوخۆى عیراق و پێشمه‌رگه ناگاته ڕێژه‌ى له سه‌دا 2ى پایه‌كانى سوپاى عیراق، له كاتێكدا هه‌میشه فه‌رمانى جوولاندن بۆ پێشمه‌رگه ده‌رچووه تا له ناوچه كوردستانیه‌‌كانى ده‌ره‌وه‌ى ئیداره‌ى هه‌رێمى كوردستان و له به‌شه‌كانى دیكه‌ى عیراق، چالاكى بنوێنێت.
یاوه‌ر هه‌روه‌ها ڕوونى كرده‌وه كه دواى كشانه‌وه‌ى هێزه‌كانى ئه‌مه‌ریكاش عیراق له كۆتاییى 2011ه‌وه ورده وردى ده‌ستى كردووه به هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ى كاره هاوبه‌شه‌كانى سوپا و پێشمه‌رگه له ناوچه كوردستانییه‌كانى ده‌ره‌وه‌ى ئیداره‌ى هه‌رێمى كوردستان كه به‌پێى ڕێككه‌وتنى نێوان هه‌ردوولا به چاودێریى ئه‌وساى هێزه فره‌نه‌ته‌وه‌كان له عیراق له نێوان هه‌رێمى كوردستان و حكوومه‌تى فیدارلى عیراقدا كراون. هه‌روه‌ها گوتى: حكوومه‌تى عیراق هه‌رگیز پابه‌ندى ڕێككه‌وتن و لێكگه‌یشتنه‌كان نابێت و نه‌بووه.
پاشان كۆمه‌ڵێك له نوێنه‌رانى هه‌رێمى كوردستان له په‌رله‌مانته‌ران و وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان و عیراق چه‌ندین پرسیار و تێبینییان پێشكه‌ش كرد و له لایه‌ن به‌ڕێوه‌به‌رانى كۆبوونه‌وه‌كه‌وه، وه‌ڵامیان درایه‌وه و هه‌موو لایه‌نه‌كان كۆك بوون له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى كه یه‌كڕیزى و یه‌كهه‌ڵوێستیى كورد له هه‌رێمى كوردستان و عیراق خاڵیى بنه‌ڕه‌تیى به‌هێزبوونى هه‌رێمى كوردستان و به‌ده‌ستهێنانى مافه ده‌ستوورییه‌كانیه‌تى. هه‌روه‌ها كۆمه‌ڵێك به‌ڵگه‌نامه ده‌رباره‌ى كێشه‌كانى نێوان هه‌ولێر و به‌غدا له لایه‌ن به‌ڕێوه‌به‌رانى كۆبوونه‌وه‌كه‌وه پێشكه‌ش به هه‌ر یه‌ك له به‌شدارانى كۆبوونه‌وه‌كه كران.
له كۆتاییدا نێچیرڤان بارزانى له وه‌ڵامى پرسیار و سه‌ره‌نجه‌كانى ئاماده‌بوواندا، سه‌ره‌تا سوپاس و پێزانینى خۆى بۆ ئه‌و به‌شدارانه‌ى كۆبوونه‌وه‌كه ده‌ربڕى كه به پرسیار و ڕه‌خنه و تێڕوانینه‌كانیان كۆبوونه‌وه‌كه‌یان ده‌وڵه‌مه‌ند كرد و ڕایگه‌یاند كه به دڵنیاییه‌وه هه‌موویان له‌به‌ر چاو ده‌گیرێن.
هه‌روه‌ها دووپاتى كرده‌وه كه كۆبوونه‌وه‌كه زیاتر بۆ گه‌یاندن و ئاگاداربوون له دوایین پێشهاته‌كانى پرسى نه‌وت و بودجه بوو بۆ به‌شدارانى كۆبوونه‌وه‌كه، چونكه له كۆبوونه‌وه‌ى مالیكى له‌گه‌ڵ نوێنه‌رانى كورد له به‌غدا هه‌ندێ زانیاریى هه‌ڵه درا بوو، گوایه هه‌رێمى كوردستان به مه‌سه‌له‌ى شه‌فافیه‌ت له فرۆشتنى نه‌وتدا ڕازى نه‌بووه، یان ده‌یه‌وێ نه‌وت به نرخێكى هه‌رزانتر بفرۆشیته بازاڕه‌كانى جیهان كه هه‌موویان له ڕاستییه‌وه دوورن.
نێچیرڤان بارزانى جه‌ختى له‌وه كرده‌وه كه له هه‌موو شتێك گرنگتر كۆده‌نگییه له‌و پرسه نه‌ته‌وه‌ییانه‌دا كه له به‌غدا هه‌ن. پرسى نه‌وتیش دوو ڕه‌هه‌ندى هه‌یه كه یه‌كێكیان سیاسییه و ئه‌وى دیكه‌یان ئابوورییه. ئه‌و به‌ڕێزانه‌ى كه له سه‌ره‌تاى دانانى ده‌ستوورى عیراقدا به‌شدار بوون، باش ده‌زانن كه هه‌موو كێشه‌كه له‌سه‌ر یه‌ك وشه بوو، ئه‌ویش بوو كه نه‌وتى عیراق (پێكه‌وه) یان (به هه‌ماهه‌نگى و ڕاوێژكارى) به‌ڕێوه ببردرێت!.
كورد سوور بوو له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى كه ده‌بێ (پێكه‌وه) بێت، ئه‌وان ده‌یانگوت ده‌بێ به (هه‌ماهه‌نگى و ڕاوێژكارى) بێت، به‌ڵام له ئه‌نجامى پێداگیریى كورد، وشه‌ى (پێكه‌وه) جێگیر كرا، كه‌واته ئه‌مه مافێكى ده‌ستووریى ئێمه‌یه. ئێمه له هه‌رێمى كوردسان ناتوانین، ناكرێت، دروست نییه مافى ده‌ستووریى خۆمان موماره‌سه نه‌كه‌ین!.
هه‌روه‌ها جه‌ختى له‌وه كرده‌وه كه ئه‌و هه‌موو كۆمپانیایانه‌ى ئه‌مڕۆ له هه‌رێمى كوردستان كار ده‌كه‌ن، نیشانه و به‌ڵگه‌ى ئه‌وه‌یه كه ئێمه پاڵپشتێكى ده‌ستوورى و یاساییمان هه‌یه له پرسى نه‌وتدا، چونكه ئه‌گه‌ر وا نه‌بێت، مومكین نیه گرێبه‌ست له‌گه‌ڵ هه‌رێمى كوردستاندا بكه‌ن. بۆ نموونه؛ مه‌حاڵه كۆمپانیایه‌كى وه‌ك ئیكسۆن مۆبیل گرێبه‌ستمان له‌گه‌ڵ بكات ئه‌گه‌ر نه‌ز‌انێت پاڵپشتێكى یاسایى و ده‌ستوورى هه‌یه، چونكه ئه‌وان به هه‌زاره‌ها پارێزه‌ریان هه‌یه. كه‌واته ئێمه له‌م پرسه‌دا شتێكى زۆر باشمان كردووه و موماره‌سه‌ى مافى ده‌ستوورى و یاساییى خۆمان كردووه.
نێچیرڤان بارزانى هه‌روه‌ها گوتى: قۆناغى یه‌كه‌م به‌غدا واى ده‌زانى كه هه‌رێمى كوردستان هه‌ر له بنه‌ڕه‌تدا نه‌وت و گازى نیه، قۆناغێكى دیكه‌یان ئه‌وه بوو گوتیان هه‌یانه، به‌ڵام ئه‌وه‌نده نیه و زیاده‌ڕۆیى ده‌كه‌ن، پاشان دیار بوو كه واش نیه، ئینجا گوتیان هه‌ر كۆمپانیایه‌ك بچێته هه‌رێم ده‌یخه‌ینه لیستى ڕه‌شه‌وه، دوایین قۆناغ ئه‌وه بوو كه بڕوایان به هه‌موو مه‌سه‌له‌كه هێنا، به‌ڵام پێیان وابوو هه‌رێمى كوردستان ڕێگه‌ى ناردنه‌ده‌ره‌وه‌ى نه‌وتى نیه و ناچار ده‌بێ، ده‌چێ داواى لێبوردن له به‌غدا ده‌كات و مه‌سه‌له‌كه ڕاه‌ستى ئه‌وان ده‌كاته‌وه. به‌غدا چاوه‌ڕێى ئه‌مه‌ى له هه‌رێمى كوردستان ده‌كرد. پێى وابوو له كۆتاییدا سیاسه‌تى نه‌وتیمان هه‌مووى شكست دێنێ و ده‌گه‌ڕێینه‌وه بۆ به‌غدا داواى لێبوردنیان لێ ده‌كه‌ین.
ده‌رباره‌ى ڕێككه‌وتنیش له‌گه‌ڵ توركیا ئاماژه‌ى به‌وه‌دا كه دواى دوو ساڵ له گفتوگۆى به‌رده‌وامى چڕ و تێروته‌سه‌ل، حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان ڕێككه‌وتنێكى زۆر ڕێكوپێكى له‌گه‌ڵ توركیا ئیمزا كردووه و به ده‌یان پارێزه‌ر به‌شدارییان له داڕشتنى ڕێككه‌وتنه‌كه‌دا كردووه. ڕێككه‌وتنه‌ش به ناوى ڕێككه‌وتنى نێوان حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستانى عیراق و ده‌وله‌تى توركیایه. بۆریى نه‌وتیشمان دامه‌زراندووه، به‌ڵام یه‌ك به‌رمیل نه‌وتیشمان له بازاڕى توركیا بۆ دونیا نه‌فرۆشتووه، چونكه ئه‌مڕۆش ئه‌وله‌وییه‌تى سیاسه‌تى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان ئه‌وه‌یه كه له‌سه‌ر ئه‌م پرسه له‌گه‌ڵ حكوومه‌تى عیراق بگاته چاره‌سه‌ر و ئێمه هیچ شتێكى شاراوه‌مان له‌گه‌ڵ به‌غدا نیه.
نێچیرڤان بارزانى هه‌روه‌ها گوتى: پرسى سه‌ره‌كى ئه‌وه‌یه: ئاخۆ ئێمه له‌گه‌ڵ به‌غدا شه‌یكین، یان شه‌ریك نین له‌م وڵاته؟! ئه‌مه بنه‌ماى هه‌موو كێشه‌كانه، ئێمه ده‌مانه‌وێ مافى ده‌ستووریى خۆمان موماره‌سه بكه‌ین، ئه‌وان ده‌یانه‌وێت به شێوه‌یه‌كى مه‌ركه‌زى هه‌موو شتێك له به‌غدا بریارى له‌سه‌ر بدرێت. كرۆكى كێشه‌كه ئه‌مه‌یه و ئه‌گه‌ر له‌سه‌ر ئه‌مه گه‌یشتینه ڕێككه‌وتن، شته‌كانى دیكه هه‌موویان ئاسانن.
سه‌رۆك وه‌زیران هه‌روه‌ها ستایشى ڕۆڵى نوێنه‌رانى هه‌رێمى كوردستانى له په‌رله‌مانى عیراق كرد و ڕایگه‌یاند: ئه‌وان ڕۆڵێكى گه‌وره‌یان بینیوه و هه‌ر ئه‌وه‌نده‌یان پێ ده‌كرێت، چونكه ئه‌گه‌ر مه‌سه‌له‌كه هاته زۆرینه و كه‌مینه، ئه‌نجام هه‌ر وا ده‌رده‌چێت، چونكه به نیسبه‌ت عیراق ئێمه كه‌مینه‌ین. بۆیه ده‌بێ عیراق به ته‌وافق به‌ڕێوه بچێت، چونكه ئه‌گه‌ر وا نه‌بێت، بێگومان هه‌میشه له هه‌موو پرۆسه‌كه‌دا زه‌ره‌رمه‌ند ده‌بین.
ده‌رباره‌ى سیاسه‌تى نه‌وتى هه‌رێمى كوردستانیش، نێچیرڤان بارزانى ڕوونى كرده‌وه كه به‌ر له‌وه‌ى د. ئاشتى هه‌ورامى پۆستى وه‌زیرى سامانه سروشتییه‌كن وه‌ربگرێت، كێشه و گرفت و ئاڵۆزى و ناڕوونى له گرێبه‌سته نه‌وتییه‌كاندا هه‌بووه، به‌ڵام دواى ئه‌وه‌ى ئه‌و پۆسته‌كه‌ى وه‌رگرتووه، یه‌كه‌م ئیشى لادانى ئه‌و هه‌موو كه‌موكوڕیانه بوو كه له‌و گرێبه‌ستانه‌دا هه‌بوو. ئه‌مه ڕاستییه‌كه، من وه‌ك سه‌رۆك وه‌زیران ئه‌وپه‌ڕى ڕێز و پێزانینم بۆ د. ئاشتى هه‌ورامى هه‌یه كه له‌م چه‌ند ساڵه‌ى ڕابردوودا به‌وپه‌ڕى دڵسۆزى و پێشمه‌رگانه كارى كردووه.
ده‌رباره‌ى ڕوونى و شه‌فافیه‌تیش له داهاتى نه‌وتدا، نێچیرڤان بارزانى به په‌رله‌مانته‌رانى ڕایگه‌یاند؛ ئێوه وه‌ك نوێنه‌رانى خه‌ڵك مافى خۆتانه بزانن كه داهاتى نه‌وت چۆنه، چه‌ند پاره له كۆمپانیاكان وه‌رگیراوه و چۆن خه‌رج كراوه؟. بێگومان حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان وه‌ڵامى ئه‌م پرسیارانه ده‌داته‌وه. حكوومه‌تى هه‌رێم كۆمیته‌یه‌كى هه‌یه به ناوى كۆمیته‌ى نه‌وت و گاز، هه‌رچى پاره‌یه‌ك خه‌رج كراوه به مه‌حزه‌رى ئه‌و كۆمیته‌یه خه‌رج كراوه، ئه‌م میكانزمه‌ش له په‌رله‌مانى كوردستان بڕیارى له‌سه‌ر دراوه. په‌له‌مانى كوردستان میكانیزمى چۆنیه‌تیى ئیمزاكردنى گرێبه‌سته‌كانى له‌گه‌ڵ كۆمپانیاكان داناوه.
له كۆتاییدا نێچیرڤان بارزانى داكۆكى له گرنگیى كۆده‌نگیى گه‌ل و هێزه سیاسییه‌كانى هه‌رێمى كوردستان كرده‌وه و ڕایگه‌یاند كه جگه له‌و كۆده‌نگییه هیچ گه‌ره‌نتییه‌ك نیه و ئه‌گه‌ر ئه‌و كۆده‌نگیه نه‌بێت، شكست دێنین. ده‌رباره‌ى دامه‌رزاندنى كابینه‌ى هه‌شته‌مى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستانیش، نێچیرڤان بارزانى ئاماژه‌ى به‌وه دا كه ناوى "كابینه‌ى كۆده‌نگیى نیشتمانى" ناوێكى شایسته‌یه بۆ حكوومه‌تى تازه.
دواى ته‌واوبوونى كۆبوونه‌وه‌كه‌ش نێچیرڤان بارزانی له كۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند؛ كۆبوونەوەیەكه بۆ ئەوە بووە نوێنەرانی كورد لە تەواوی گفتوگۆكانی نێوان هەولێر و بەغدا ئاگادار بكرێنەوە و لەسەر كێشەكانیش ڕاوبۆچوونیان وەربگیرێت.
ده‌رباره‌ى كێشەكانی نێوان هەولێر و بەغداش، ئاماژەی بەوە دا كە هەرێمی كوردستان لەگەڵ ئەوەیە هەموو كێشەكان چارەسەر بكرێن. گوتیشی "ئەمه‌ریكا و وڵاتانی دیكە پێیان خۆشە ئێمە و بەغدا ڕێك بكەوین".
له وه‌ڵامى پرسیارێكیشدا له‌باره‌ى پێكهێنانی كابینەی نوێوه، گوتى: "پێكهێنانی كابینەی نوێ سه‌خته، چونكە كۆكردنەوەی لایەنەكان لە بەرنامەیەكدا و دابەشكردنی پۆستەكان ئاسان نییە، ئەمجارە كۆدەنگییەكی نیشتمانی هەیە و لە كابینەكانی پێشوو جیاوازە كە تەنها بە دوو لایەن پێكمان دەهێنا".
هه‌روه‌ها گوتى: "ئەوان وەك شاندی دانوستاندنكاری پارتی دیموكراتی كوردستان پێشنیازی خۆیان داوەتە بزووتنەوەی گۆڕان و یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان و لە داهاتوودا لەگەڵ لایەنەكانی دیكەش گفتوگۆ دەكەن.
ده‌قى وتارى نێچیرڤان بارزانى له‌گه‌ڵ وه‌زیر و په‌رله‌مانته‌رانى هه‌رێمى كوردستان وعیراقى فیدرال
به‌یانیتان باش، مه‌به‌ست له‌م كۆبوونه‌وه‌یه‌ى ئه‌مڕۆ زیاتر بۆ ئاگاداركردنى ئێوه‌ى به‌ڕێزه له‌سه‌ر چۆنیه‌تیى دانوستاندنى ئێمه له‌گه‌ڵ به‌غدا و مه‌سه‌له‌ى بودجه و ناردنى نه‌وت. ئه‌مه زیاتر نه وه‌كوو سمینار، وه‌كوو كۆبوونه‌وه‌یه‌كه بۆ ئاگاداركردنه‌وه‌ى ئێوه‌ى به‌ڕێز له‌م پرسه گرنگه كه په‌یوه‌ندى به هه‌موو لایه‌كمانه‌وه هه‌یه.
ئێمه له سه‌رۆكایه‌تیی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران له هه‌رێمی كوردستان وامان به باش زانی له نزیكه‌وه ئێوه ئاگادار بكرێنه‌وه؛ چونكه له به‌غدا له ده‌زگاكانی ڕاگه‌یاندن هه‌ندێك جار گوێبیستی هه‌ندێ ڕاپۆرت و هه‌واڵ ده‌بین كه به ڕاستی دوورن له ڕاستی.
ویستمان له كۆبوونه‌وه‌یه‌كی وا داخراودا؛ ئێمه ئه‌م پرسه به ته‌واوه‌تى له‌گه‌ڵ ئێوه باس بكه‌ین بۆ ئه‌وه‌ی ئاگاداری ئه‌و هه‌نگاوانه بن كه له‌سه‌ره‌تاوه ده‌ستمان پێ كردووه و ئێستا پێی گه‌یشتووین و بێگومان به‌ڕێزان د.ئاشتی هه‌ورامى و شێخ باییز و د.عه‌لی و جه‌بار یاوه‌ر و د. ئامانج ڕه‌حیم هه‌موو ورده‌كاریه‌كانتان له سه‌ره‌تاوه بۆ باس ده‌كه‌ن و كاره‌كه به‌سه‌ریاندا دابه‌ش كراوه، به‌ڵام ئه‌گه‌ر ئیجازه بده‌ن منیش هه‌ندێك له‌و شتانه‌ی له به‌غدا قسه‌مان له‌سه‌ری كردووه له وتارێكدا بیرو بۆچوونی خۆمانتان پێشكه‌ش بكه‌م.
چه‌ند مانگێكی دیكه 11 ساڵ به‌سه‌ر له‌ناوچوونی ڕژێمی به‌عس و سه‌ركردایه‌تیه‌كه‌یدا تێده‌په‌ڕێت، پێش ئه‌وه گه‌لانی عیراق خه‌ونیان به‌وه‌وه ده‌بینی كه ڕۆژێك بتوانن ئازادی و سه‌ربه‌رستی و ئاسایش و دیموكراسی له كوردستان و عیراقدا پیاده بكه‌ن، خۆشبه‌ختانه پاداشتی خۆڕاگریی گه‌لی كوردستان و خۆبه‌خشه‌كانمان وای كرد ئه‌مڕۆ ئێمه له هه‌رێمی كوردستان به‌شێك له‌و خه‌ونانه‌ی هه‌مانبوو؛ بێته دی.
زۆربه‌ی گه‌لانی دونیا ئه‌وه‌یان به‌لاوه شتێكی ساده و به‌ڵگه‌نه‌ویسته كه خۆیان له ڕێی نوێنه‌رانیانه‌وه بڕیاری خۆیان بده‌ن كه هه‌ست به خزمه‌تگوزاری له‌سه‌ر ئاستی ژیانی ڕۆژانه‌یان بكه‌ن. گه‌لی كوردستان قوربانیی زۆری دا تا بتوانێ به‌و مافه ساده و به‌ڵگه‌نه‌ویسته بگات و ئه‌وه‌ی زۆربه‌ی گه‌لانی دونیا به ده‌نگدان و ئاشتی ده‌ستیان كه‌وت، خه‌باتێكی درێژخایه‌نی بۆ گه‌لی كوردستان پێویست بوو.
له ماوه‌ی چه‌ندین ساڵی ڕابردوودا، هه‌رێمی كوردستان گۆڕانكاریی گه‌وره‌ی به‌خۆیه‌وه بینیوه، له‌گه‌ڵ گه‌لانی عیراقدا ده‌نگمان به ده‌ستووری عیراق دا و ئێستا ئێمه پێیه‌وه پابه‌ندین و كاری پێ ده‌كه‌ین. ده‌نگمان به په‌رله‌مانی عیراقی فیدراڵ و په‌رله‌مانی كوردستان دا و حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان كارنامه‌ی له‌به‌رده‌م په‌رله‌مانی كوردستاندا خوێنده‌وه و متمانه‌ی گه‌لی كوردستانی وه‌رگرتووه له ڕێی نوێنه‌رانیه‌وه.
حكوومه‌تی هه‌رێم به وردی پلانی گه‌شه‌ی ئابووری بۆ وڵاته‌كه‌ی داڕشتووه و هه‌وڵی پیاده‌كردنی ده‌دات، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی سه‌قامگیریی كوردستان به‌ردی بناغه‌ی سه‌قامگیری و په‌ره‌سه‌ندنی ئابوورییه، هه‌ر له‌به‌ر ئه‌وه‌ش خۆشبه‌ختانه ئه‌م گه‌شه‌یه خه‌ریكه ببێته به‌شێك له ژیانی ڕۆژانه‌ی هاوڵاتیانی هه‌رێمی كوردستان.
زۆر جار خۆمان گۆڕانكارییه گه‌وره‌كان نابینین و جار جار له یادی ده‌كه‌ین، ئاو و ئاوه‌ڕۆ و كاره‌با و ئاوه‌دانكردنه‌وه، په‌روه‌رده و ته‌ندروستی، نیشته‌جیبوون و فڕۆكه‌خانه له سلێمانی، له هه‌ولێر و له دهۆك كه له ژێر جێبه‌جێكردندایه، نوێنه‌رایه‌تیی ده‌ره‌وه و چالاكیی ئابووریمان ڕووی له زیادبوونه و گه‌لێك لایه‌نی دیكه‌ی ژیان وای كردووه خه‌ڵكی بیانی چ وه‌به‌رهێنه‌ر، چ دیپلۆمات، چ بازرگان، چ گه‌شتیار، چ ڕۆژنامه‌نووس ئه‌و پرسیاره‌مان لێ ده‌كه‌ن: چۆن له‌و ماوه كورته‌دا توانیمان هه‌لومه‌رجی ژیانی هاووڵاتیان به شێوه‌یه‌كی به‌رچاو بگۆڕین؟!.
ده‌زانین ئێمه له ناوچه‌یه‌كی پڕ كێشه‌دا ده‌ژین، له ماوه‌ی 7- 8 ساڵی ڕابردوودا نوێنه‌رایه‌تیی كوردستان چ له به‌غدا، چ له هه‌رێم هه‌وڵی به‌رده‌وامیان داوه چه‌ند مادده‌یه‌كی ده‌ستووری جێبه‌جێ بكه‌ن تا ئاینده‌یه‌كی گه‌شتر بۆ هاووڵاتیانی كوردستان مسۆگه‌ر بكرێت.
یه‌كێك له مادده هه‌ره گرنگه‌كان ده‌رباره‌ی نه‌وت و گازه، له چوارچێوه‌ی ده‌ستووری عیراقدا حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان یاسای نه‌وت و گازی هه‌رێمی برده په‌رله‌مان، پاش گفتوگۆیه‌كی تێروته‌سه‌ل به په‌خشی ڕاسته‌خۆ له ڕێی میدیاوه په‌رله‌مانی كوردستان یاساكه‌ی په‌سه‌ند كرد، واتا ئه‌مه یاسای گه‌لی كوردستانه، چونكه نوێنه‌رانیان ده‌نگیان پێ داوه. ئه‌و نوێنه‌رانه ڕه‌نگدانه‌وه‌ی گشت پێكهاته‌كانى كوردستان بوون.
بیرخستنه‌وه‌یه‌كی مێژوویی له‌م بواره‌دا پێویسته، پتر له ساڵێك گفتوگۆمان له‌گه‌ڵ حكوومه‌تی فیدراڵ كرد بۆ ئه‌وه‌ی یاسای نه‌وت و گاز و پاشان یاسای دابه‌شكردنی داهات به‌یه‌كه‌وه ببه‌ینه په‌رله‌مانی عیراق، له‌سه‌ر ڕه‌شنووسه‌كه ڕێككه‌وتین كه خۆم داومه‌ته سه‌رۆك وه‌زیران د.مالیكی له به‌غدا له مانگی شوباتی 2007 دا.
له‌و كاته‌دا هیوامان زور به‌رز بوو به‌وه‌ی پێكه‌وه بگه‌ینه ئه‌نجامێكی باش بۆ سه‌رتاسه‌ری عیراق، به‌ڵام به‌داخه‌وه هه‌وڵی بونیادنه‌رانه‌ی ئێمه ئه‌نجامی خوازراوی لێ نه‌كه‌وته‌وه. پرۆسه‌كه درێژه‌ی خایاند، به‌ڵام ئێمه نه‌مانده‌ویست ژیانی سیاسی و كێشه‌ی ئابووری له كوردستان له ده‌ست بده‌ین، گه‌له‌كه‌مان تینووی گۆڕانكاریی خێرا و جددی بوو.
ئێمه له‌گه‌ڵ حكوومه‌تی مالیكی له‌سه‌ر ئه‌وه ڕێككه‌وتین كه ئه‌گه‌ر له ماوه‌یه‌كی دیاریكراودا نه‌گه‌یشتینه یه‌ك، هه‌ر لایه‌ك ئازاد بێت له‌سه‌ر پیاده‌كردنی سیاسه‌تی نه‌وت و گازی خۆى له چوارچێوه‌ی ده‌ستووری عیراقدا، له‌وه‌ی كه ئێستا له به‌رده‌ستی به‌ڕێزتاندا هه‌یه ئه‌و نووسراو و ڕێككه‌وتنه كه ئێمه ئه‌و كات له‌گه‌ڵ مالیكیدا كردوومانه، هه‌یه.
له‌سه‌ر بنه‌مای ئه‌و ڕێككه‌وتنه و له چوارچێوه‌ى ده‌ستووری نوێی عیراقدا، حكوومه‌تی هه‌رێم ڕه‌شنووسی یاسای نه‌وت و گازی كوردستانى برده په‌رله‌مان و له‌و ڕۆژه‌وه تا ئه‌مڕۆ كاروباری حكوومه‌ت له بواری نه‌وت و گاز له چوارچێوه‌ی ده‌ستوور و ئه‌و ڕێككه‌وتنه ده‌رنه‌چووه.
هه‌شت ساڵ به‌ر له ئه‌مڕۆ نه هیچ كه‌س له ئێمه و نه شاره‌زایانی بواری نه‌وت نه‌یانده‌زانی چه‌ند نه‌وت و گاز له هه‌رێمی كوردستاندا هه‌یه، كه‌م كه‌س له ئێمه خه‌یاڵی بۆ ئه‌وه ده‌چوو هه‌رێمی كوردستان بچێته سه‌ر نه‌خشه‌ی جیهانی، كاتێك باسی وزه ده‌كرێت، كه‌م كه‌س له ئێمه چاوه‌ڕوان بوون ئه‌م هیوایه بێته دی كه په‌یوه‌ندیی هه‌رێمی كوردستان و توركیا له هه‌ڕه‌شه‌ی سه‌ربازیه‌وه بگوازرێته‌وه بۆ هاوكاری له بواری وزه و گاز و بازرگانیدا.
كه‌م كه‌س له ئێمه ده‌یوێرا ئه‌م خه‌ونه ببینێت كه كۆمپانیا ده‌ره‌كییه‌كان ڕاسته‌وخۆ گرێبه‌ست له‌گه‌ڵ حكوومه‌تی هه‌ڵبژێردراوی هه‌رێمی كوردستان ئیمزا بكات. له‌و كاته‌وه پتر له 50 كۆمپانیا له 23 وڵاته‌وه هاتوونه‌ته‌وه بازاڕی دامه‌زراوه‌ی وزه له كوردستاندا. كه‌م كه‌س له ئێمه چاوه‌ڕوانی ئه‌و گۆڕانكارییه گه‌وره‌یه‌ی ده‌كرد كه ئه‌مڕۆ به چاوی خۆمان له هه‌رێمی كوردستان ده‌یبینین.
22
ساڵ له‌مه‌وبه‌ر گه‌له‌كه‌مان له ده‌ستی ڕژێم هه‌ڵده‌هات بۆ وڵاتانی دراوسێ، ئه‌مڕۆ ئێمه داڵده‌ی خوشك و برا و كه‌سوكاری ئه‌و گرووپانه ده‌ده‌ین كه له شه‌ڕ و تیرۆر بۆ هه‌رێمی كوردستان ڕاده‌كه‌ن.
چه‌ند ساڵێك له‌مه‌وبه‌ر خه‌ڵكی هه‌رێم ده‌په‌ڕینه‌وه وڵاتان بۆ ئه‌وه‌ی ئاسایش و بژێو‌ی ژیانیان دابین بكه‌ن. ئێستا وه‌به‌رهێنه‌ر و بازرگان و پیشه‌ساز و كاڵافرۆش له وڵاتانی دراوسێ ڕوو ده‌كه‌نه هه‌رێمی كوردستان.
ئێمه و ئه‌وان باوه‌ڕمان به ئاینده‌ی ئه‌م وڵاته هه‌یه، ئه‌گه‌ر ئێمه له ساڵی 2007 ده‌ستمان به‌كاركردن نه‌كردبووایه له بواری نه‌وت و گازدا، ئێستا نه‌مانده‌توانی بڵێین له چه‌ند ساڵێكی كه‌مدا به شانازییه‌وه به‌رهه‌می نه‌وتی عیراق زیاد ده‌كه‌ین، داهات بۆ سه‌رتاسه‌ری عیراق دابین ده‌كه‌ین، نه‌مانده‌توانی بڵێین ئێمه ته‌نها چاوه‌ڕوانی داهات نین له حكوومه‌تی فیدراڵه‌وه، به‌ڵكوو ده‌مانه‌وێ هه‌موو داهاتی عیراق ڕووی له زیادبوون بێت و ئێمه‌ش به‌شی خۆمان بخه‌ینه سه‌ر خه‌زینه‌ی فیدراڵی.
له ساڵی 1930دا ئیسماعیل به‌گی ڕه‌واندزی سه‌رنجێكی زۆر نایابی دا و گوتی: "ده‌كرێ ئه‌و داهاته زۆره‌ی عیراق كه له ڕێی كێڵگه نه‌وتیه‌كانه‌وه به ده‌ست ده‌هێندرێت؛ بۆ هاوكاریكردنی ئێمه به كار بێت، له بری ئه‌وه‌ی بۆ به‌رپاكردنی شه‌ڕ له‌م شاخانه‌دا بخرێته گه‌ڕ و كورد بكه‌نه دژ و دوژمن".
ئه‌وه‌تان له یاد بێت كێڵگه نه‌وتییه‌كان له كوردستانن، كه‌واته هه‌ندێك مافمان هه‌یه بۆ ئه‌وه‌ی له داهاته‌كه‌ی سوودمه‌ند بین، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا هه‌موو ده‌ستكه‌وتی ئێمه له نه‌وتی خۆمان؛ بریتی بوو له بۆمب و فیشه‌ك.
نوێنه‌رانی گه‌لانی عیراق ساڵی 2005 له‌سه‌ر میكانیزمێك ڕێك كه‌وتن كه ئیسماعیل به‌گی ڕه‌واندزی و نه‌وه‌كانی دوای ئه‌ویش خه‌ویان پێوه ده‌بینی، میكانیزمی دابه‌شكردنی داهاتی نه‌وت و گاز به شێوه‌یه‌كی ئاشتیخوازانه بۆ دابینكردنی ئاینده‌یه‌كى گه‌ش بۆ كوردستان و سه‌رتاسه‌ری عیراق. ئه‌وه‌ی تا ئێستا كردوومانه و له داهاتووشدا ده‌یكه‌ین؛ گه‌شه‌پێدانی كوردستان و عیراقه له چوارچێوه‌ی ده‌ستووری عیراقی فیدراڵدا و هه‌وڵ و كۆششی ئێمه له‌م پێناوه‌دا به‌رده‌وام ده‌بێت له‌پێناو ئاشتیی كۆمه‌ڵایه‌تی و گه‌شه‌ی ئابووری و خۆشگوزه‌رانیی گشت لایه‌ك و ئاماده‌كردنی هه‌لومه‌رجی خزمه‌تگوزاریی گونجاو له‌گه‌ڵ سه‌رده‌می ئێستاماندا.
گه‌لێك كه داوای مافی ده‌ستووریی خۆی بكات؛ دوژمنی زۆر ده‌بێت، چونكه هیچ مافێكی ده‌ستووری له خۆیه‌وه جێبه‌جێ نابێت، له 7-8 ساڵی ڕابردوودا؛ ئێمه سه‌رقاڵی پیاده‌كردنی مافی ده‌ستووریی كوردستان بووین، له چه‌ندین ساڵی داهاتووشدا و بگره نه‌وه‌ی داهاتووش سه‌رقاڵی هه‌مان مافی ده‌ستووریی خۆمان ده‌بین له عیراقدا.
ئێمه هه‌ر له سه‌ره‌تاوه به شێوه‌یه‌كی هۆشیارانه مامه‌ڵه‌مان له‌گه‌ڵ ئه‌م پرسه نه‌ته‌وه‌یی و نیشتیمانی و ستراتیژیه‌دا كردووه و ئێمه ده‌مانزانی و ئێستاش ده‌زانین ئه‌م بابه‌ته و ئه‌م قۆناغه ئه‌گه‌ر له سه‌رده‌می نووسینی ده‌ستوور ناسكتر نه‌بێت، گرفتی كه‌متر نابێت. ئێمه له‌وه تێ ده‌گه‌ین كه ئه‌مه پرسێكه پێویستی به پشوودرێژی هه‌یه و پێویست به‌وه ده‌كات زۆر به جددى هه‌وڵ بۆ جێبه‌جێكردنی بده‌ین.
براده‌ران ئه‌مڕۆ ورده‌كاریی زیاتر باس ده‌كه‌ن و ئه‌وه‌ی زۆر به كورتی ده‌مه‌وێ بیڵێم؛ ئێمه له هه‌رێمی كوردستاندا ئه‌مڕۆ ده‌توانین نه‌وت به‌رهه‌م بهێنین و بۆڕیی نه‌وتمان ئاماده كردووه و نه‌وت ده‌نێرین بۆ توركیا، به‌ڵام تا ئێستا ئێمه یه‌ك به‌رمیل نه‌وتمان نه‌فرۆشتووه و ده‌مانه‌وێ له‌گه‌ڵ به‌غدا بگه‌ینه چاره‌سه‌رێك له‌مباره‌یه‌وه و چاومان له‌وه‌یه بگه‌ینه چاره‌سه‌رێك.
ئه‌وه‌ی به‌غدا ده‌یه‌وێ له‌گه‌ڵ چاره‌سه‌ریه‌كه‌ی ئێمه جیاوازه، جیاوازیه‌كه‌ی به كورتی له‌وه‌دایه: به‌غدا ده‌ڵێ حه‌ماڵیه‌كه‌م بۆ بكه، نه‌وته‌كه‌م ته‌سلیم بكه و من به كه‌یفی خۆم ده‌یفرۆشم و بۆ بودجه‌ی عیراقی ده‌نێرم و هه‌ر كاتێكیش ویستم وه‌كوو كارتی سوور له دژی هه‌رێمی كوردستان به‌كاری دێنم و سوودی لێ وه‌رده‌گرم و ناوبه‌ناو بودجه‌تان ده‌بڕم!.
ئێمه ئه‌مجاره له به‌غدا به ڕاشكاوی پێمان گوتن كه ئێمه به هیچ شێوه‌یه‌ك حه‌ز ناكه‌ین گوێمان له‌و هه‌ڕه‌شه‌یه ببێت كه ئێوه بودجه‌ی هه‌رێمی كوردستان ده‌بڕن، چونكه له به‌رژه‌وه‌ندیی به‌غدا و هه‌رێمی كوردستاندا نیه و له سوودی كه‌س نیه به‌م زمانه قسه له‌گه‌ڵ یه‌كتر بكه‌ین.
ئێمه كه داوای میكانیزمێك ده‌كه‌ین و باس له‌وه ده‌كه‌ین میكانیزمێك دابڕێژین؛ ئه‌م هه‌ڕه‌شانه‌ی ئێوه نه ئێستا و نه له داهاتوودا بۆ هه‌رێمی كوردستان نابێت، چونكه ئه‌گه‌ر ئه‌و كارته‌تان له به‌رده‌ست بێت و ئێستا باسی لێوه بكه‌ن، ئه‌وا بێگومان ڕۆژێك دێ و به‌كاری دێنن، ئێمه حه‌ز ناكه‌ین ئه‌مه ببێته زمانی دیاڵۆگی نێوان هه‌رێمی كوردستان و به‌غدا.
ئه‌وه‌ی ئه‌مڕۆ ئێمه له هه‌رێمی كوردستاندا به‌رهه‌می دێنین، جاران ئێوه منه‌تێكتان له‌سه‌ر ده‌كردین به‌وه‌ی نه‌وتی باشوور و شوێنه‌كانی دیكه‌یه به ئێمه‌ی ده‌ده‌ن، ئێمه ئه‌مڕۆ له هه‌رێمی كوردستان ده‌توانین نه‌وت به‌رهه‌م بهێنین و بینێرینه ده‌ره‌وه و بودجه‌ی فیدراڵی عیراق زیاد بكه‌ین، كه‌واته ئێمه له زیادكردنی بودجه‌ی فیدراڵی له عیراق به‌شدارین.
خیلافی ئێمه له‌سه‌ر خاڵێكه، ئه‌و ده‌ڵێ نه‌وته‌كه ته‌سلیمى ده‌ستی سۆمۆ بكه، ئه‌و ده‌یفرۆشێت و ده‌یكاته بودجه له به‌غدا و جارێكی دیكه بۆتانی ده‌نێرێته‌وه، له‌وه زیاتر هیچ مافێكی دیكه بۆ هه‌رێمی كوردستان به ڕه‌وا نازانین.
ئه‌وه‌ی ئێمه ده‌یڵێین چیه؟ ئێمه ده‌ڵێین:
1 – شه‌فافیه‌ت له پرۆسه‌ی ناردنی نه‌وت و به‌شداریكردنی سۆمۆ له‌گه‌ڵمان ئێمه له‌سه‌ری ڕازین.
2 – به‌شداریكردن له ئاگاداربوون له بڕی نه‌وتی فرۆشراو له ڕێگه‌ی عه‌دداده‌وه، ئێمه له‌وه‌شدا ده‌ڵێین به‌شدار بن.
3 – له پرۆسه‌ی شه‌فافیه‌ت له ته‌نده‌رینی نه‌وتیش له گه‌ڵمان به‌شداربن، چونكه پڕوپاگه‌نده‌ی وا هه‌یه ده‌گوترێت ئێمه ده‌مانه‌وێ نه‌وت به هه‌رزان بفرۆشین. شتی وا نیه و ئێمه ده‌مانه‌وێ به‌پێی ستانده‌ری نێوده‌وڵه‌تی و ته‌نده‌رات بیفرۆشین و ئاماده‌ین له هه‌موو پرۆسه‌كه‌دا سۆمۆ له‌گه‌ڵ ئێمه به‌شدار بێت.
4 – میكانیزمی گه‌ڕانه‌وه‌ی بۆ هه‌رێم ده‌مانه‌وێ به شێوه‌یه‌ك بێت به‌بێ ئه‌وه‌ی به‌غدا هه‌موو ڕۆژێك هه‌ڕه‌شه‌ی بڕینی بودجه بكات، ئێمه ئه‌م زمانه ڕه‌ت ده‌كه‌ینه‌وه كه قابیلی قبووڵ نیه.
له دوایین كۆبوونه‌وه‌مان له به‌غدا ئه‌وان پێشنیاری خۆیان بۆ ئێمه ناردووه و ئێمه بڕیارمان داوه ئه‌م پێشنیاره دیراسه بكه‌ین، پێشنیاری ئه‌وان شتی تازه‌ی تیادا نیه، به‌ڵكو دیسان عه‌قڵیه‌تێكی مه‌ركه‌زی كۆنتڕۆڵكراوی پێوه دیاره، ئه‌مه‌ش بۆ ئێمه وه‌كوو هه‌رێمی كوردستان كه مافی ده‌ستووریی خۆمانه؛ به ڕاستی قابیلی قبووڵ نیه.
لێره‌وه داوای پشتگیری له ئێوه ده‌كه‌م، له‌مباره‌یه‌وه ئێوه هه‌ر پرسیارێكتان له‌م پرۆسه‌یه‌دا هه‌بێت مافی خۆتانه، به‌ڵام ئێمه كۆده‌نگیه‌كی نیشتیمانیمان له‌سه‌ر ئه‌م مه‌سه‌له‌یه پێویسته و ناكرێ له‌م پرسه‌دا كۆده‌نگ نه‌بین، به تایبه‌تی له‌م قۆناغه كه ئه‌گه‌ر زۆر له سه‌رده‌می نووسینه‌وه‌ی ده‌ستوور زه‌حمه‌تتر نه‌بێت، دڵنیاتان ده‌كه‌مه‌وه كه‌متر نیه.
كاتێك ده‌ستوور نووسرا چه‌ندین ڕۆژ سه‌ركردایه‌تیی سیاسیی هه‌رێمی كوردستان له به‌غدا به چه‌ندین مانگ دانیشتن تا ئه‌م ده‌ستووره‌یان نووسی، ئه‌مڕۆ ئه‌مه مافی ده‌ستووریی خۆمانه و ناكرێ ته‌نازولی لێ بكه‌ین، ئێمه ناتوانین مافی ده‌ستووریی خۆمان هه‌روا به ئاسانی ته‌سلیمی لایه‌نه‌كانی دیكه بكه‌ین، ده‌مانه‌وێ و حه‌زمان لێیه بگه‌ینه چاره‌سه‌ری له‌گه‌ڵ به‌غدا، من ناڵێم ئه‌وان هیچ نه‌هاتوونه‌ته پێش، به‌ڵێ هه‌ندێك گۆڕانكاریی بچووك كراوه، له‌سه‌ر ئه‌وه ڕێككه‌وتووین ڕاسته‌وخۆ پاره‌كه وه‌ربگرین، به‌ڵام دیسانه‌وه به میكانیزمێك كه ئه‌گه‌ر له لایه‌ك ڕێگه‌مان پێ بده‌ن، له لایه‌كی دیكه كۆنتڕۆڵی ده‌كه‌ن.
بودجه‌ی هه‌رێمی كوردستان پێویسته وه‌كوو وڵاتانی فیدراڵی بدرێته هه‌رێم وه‌كوو مینحه و په‌رله‌مانی هه‌رێم خۆی بودجه داده‌نێت، ئه‌مڕۆ یه‌كه‌م جار له عیراق بودجه‌كه‌مان بۆ داده‌نێن و پێمان ده‌ڵێن ده‌بێ ئه‌وه‌نده فه‌رمانبه‌ر دابمه‌زرێنن و سولفه‌ی بودجه‌ی ته‌شغیلی ئه‌وه‌نده و وه‌به‌رهێنان ئه‌وه‌نده‌یه، دواتر ده‌چێته ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران و پاشان بۆ ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی به‌غدا و له وێش دوای مشتومڕی زۆر دێته‌وه هه‌رێمی كوردستان، له هه‌رێمی كوردستان جارێكی دیكه ده‌چێته‌وه په‌رله‌مانی كوردستان و دیسانه‌وه ئه‌و گفتوگۆیه‌ی له‌سه‌ر ده‌كرێته‌وه. ئه‌مه سیسته‌می فیدراڵی نیه و هیچ وڵاتێكی دونیا شتی وای تیادا نیه و ئه‌وه‌ی به‌غدا له‌گه‌ڵ ئێمه ده‌یكات؛ هاوشێوه‌ی ڕه‌فتاریه‌تی له‌گه‌ڵ هه‌ر پارێزگایه‌ك.
زۆر سوپاس بۆ قبووڵكردنی داوه‌ته‌كه‌ی ئێمه و ته‌شریفتان هێنایه ئێره و هه‌مووتان زۆر به خێر بێن به‌سه‌ر چاو.
فەلاح مستەفا لەگەڵ جێگری سەرۆكی پەرلەمانی ئەڵمانیای فیدراڵ كۆبووەوە
لە چوارچێوەی سەردانەكەی بۆ ئەو وڵاتانەی ئاوارەی سوریایان لە خۆگرتووە، خاتوو كڵاودیا ڕۆت جێگری سەرۆكی پەرلەمانی ئەڵمانیای فیدراڵ و شاندێكی یاوەری سەردانی هەرێمی كوردستانیان كردو ئەمڕۆ لە دیدارێكیان لەگەڵ فەلاح مستەفا بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوەی حكومەت، باسیان لە رەوشی هەنووكەیی هەرێم و بارودۆخی عیراق و ئاڵۆزیەكانی سوریاو گوزەرانی ئاوارەكان لە هەرێم كرد.
لە دیدارەكەدا كە بریتا ڤاگنەر باڵیۆزی ئەڵمانیا لە عیراق و كونسولی گشتی ئەڵمانیا لە هەرێم و خاتوو سوهام جەبەلی یاریدەدەری بەرپرسی فەرمانگە ئامادەبوون، خاتوو ڕۆت خۆشحاڵی خۆی بۆ ئەو سەردانە نیشانداو گووتی هەرچەندە پێشتر چەند جارێك سەردانی هەرێمم كردووە، بەڵام ئێستا دەبینین هەرێمی كوردستان لە پێشكەوتنی بەردەوامدایە. سەبارەت بە لە خۆ گرتنی پەنابەرانی سووریا بەڕێزیان سوپاسی گەل و حكومەتی هەرێمی كوردستانی كرد بۆ ئەو هەڵوێستە مرۆڤانەیەو هیوای خواست كۆمەڵگای نێودەوڵەتی كۆمەك و یارمەتی خێرا بگەیەننە ئاوارەكان.
فەلاح مستەفا وێڕای بەخێرهێنانی شاندی میوان پیرۆزبایی لە خاتوو كڵاودیا ڕۆس كرد كە دوای هەڵبژاردنەكان بووە جێگری سەرۆكی پەرلەمانی ئەڵمانیای فیدراڵ و سوپاسی حكومەتی ئەڵمانیای كرد كە بەبایەخەوە دەڕوانێتە بارودۆخی ئاوارەكانی سوریا. بەڕێزیان پوختەیەكی لەسەر رەوشی ئەمڕۆی هەرێمی كوردستان و سەردانی ئەم دواییەی سەرۆكی هەرێم بۆ ئەوڕوپا و دیدارو كۆبوونەوەكانی لەگەڵ سەرۆك وەزیر و گەورە بەرپرسانی ئەوروپا لە چوارچێوەی كۆنفڕانسی ئابووری جیهان لە داڤوس پێشكەش بە شاندی میوان كرد.
بەڕێزیان داوای لە جێگری سەرۆكی پەرلەمانی ئەڵمانیای فیدراڵ كرد كە رۆلی هەبێت لە بەفەرمی ناساندنی جینۆسایدی گەلی كوردستان هاوشێوەی پەڕلەمانی چەند وڵاتێك. هاوكات باسی لە بایەخی هاندانی گروپی دۆستایەتی لەگەڵ گەلی كوردستان لە پەرلەمانی ئەڵمانیاو هاوكاری و هەماهەنگی بەردەوام نێوان پەرلەمانی كوردستان و پەڕلەمانی ئەو وڵاتە كرد.
بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوەی حكومەت گووتی ئێمە بە بایەخەوە دەڕوانینە پەیوەندیەكانمان لەگەڵ ئەڵمانیای فیدڕاڵ و دەخوازین ئاستی پەیوەندیەكانی نێوان هەرێم و ئەڵمانیا و هەرێمی كوردستان و هەرێمەكانی ئەڵمانیا لە رێگەی نوێنەرایەتی حكومەتی هەرێم لە ئەڵمانیاو كونسوڵگەری گشتی ئەڵمانیا لە هەرێم و دامەزراوەكانی دیكە زیاتر بەرەو پێش بچێت.
هەر لە دیدارەكەدا باس لە ڕەوشی نالەباری پارێزگای ئەنبار و پرۆسەی سیاسی عیراق و پەیوەندییەكانی نێوان هەولێر و بەغدا و پرۆسەی هەڵبژاردنی مانگی نیسانی داهاتووی عیراق كرا.
لە پەراوێزی كۆنفڕانسی ئابووریی جیهانی لە داڤوس سەرۆكی هەرێمی كوردستان بەشداری دوو دانیشتنی ژمارەیەك بەرپرسی ناوچەیی و جیهانی دەبێت
ڕۆژی هەینی 24ـی 1ـی 2014 لە پەراوێزی كۆنفڕانسی ئابووریی جیهانی لە داڤوس و له دوایین ڕۆژی بەشداربوونی له کۆڕبه‌ندی ئابوری جیهانی بەڕێز مەسعود بارزانی سه‌رۆکی هه‌ڕیمی کوردستان لەگه‌ڵ ژماره‌یه‌ک سه‌رکرده و به‌رپرسی باڵای جیهانیدا به‌شداریی له دوو كۆبوونەوەی داخراو کرد.
له یه‌که‌م دانیشتندا، که سەرۆك بارزانی و به‌رپرسی به‌شی په‌یوه‌ندیه‌کانی ده‌ره‌وه و ئاسایش له یه‌کێتی ئه‌وروپا خاتو (کاتریەن ئا‌شتۆن) و وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئیتالیا (ئێما بێنیتو) و یاریده‌ده‌ری سکرتێری گشتیی نه‌ته‌وه یه‌کگرتووه‌کان (بارونێس ئاموس) و سکرتێری گشتیی پێشووی نه‌ته‌وه یه‌کگرتووه‌کان (کۆفی عه‌نان) و وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی ئێران (جه‌واد زه‌ریف) و ژماره‌یه‌کی تر له به‌رپرسانی وڵاتان ئاماده‌بوون، گفتوگۆیەكی داخراو لەبارەی گۆڕانکاریه‌کانی ئه‌م دوایه‌ی ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست و باکووری ئه‌فریقیا ئەنجام درا.
لە دووه‌م دانیشتندا كە به ئاماده‌بوونی سەرۆكی هەرێمی كوردستان و وه‌زیرانی ده‌ره‌وه‌ی مسر و تورکیا و ئێران و ئۆردن و ئیتالیا و سوید، و ژماره‌یه‌کی تر له به‌رپرسانی نه‌ته‌وه یه‌کگرتووه‌کان و سه‌رۆکی کۆڕبه‌ندی ئابووریی جیهانی بەڕێوەچوو، قسەكردن و ئاڵوگۆڕكردنی بیروڕاكان تایبه‌ت بوون به بارودوخی سیاسی و مرۆیی له سوریا و هەروەها ئه‌و هه‌وڵانه‌ی که بۆ گه‌یشتن به چاره‌سه‌رێکی سیاسیی قەیرانی سووریا لە ئارادان. شایانی باسە هەر هەمان ڕۆژ بەڕێز مەسعود بارزانی بەشداری پانێلێكی سیاسیی تایبەت بوو لە كۆنفڕانسی ئابووریی جیهانی لەبارەی بارودۆخی سووریا و ڕێكەوتنە سەرەتاییەكەی نێوان ئێران و وڵاتانی 5 كۆ یەك لەمەڕ دۆسیەی ئەتۆمیی ئێران.
نێچیرڤان بارزانى پێشوازى له جێگرى سه‌رۆكى په‌رله‌مانى ئه‌ڵمانیاى فیدرال كرد
ئێواره‌ى ئه‌مڕۆ شه‌ممه 25ى یه‌نایه‌رى 2014، نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان؛ پێشوازى له خاتوو كڵاودیا ڕۆس جێگرى سه‌رۆكى په‌رله‌مانى ئه‌ڵمانیاى فیدرال و شاندێكى یاوه‌رى كرد كه له باڵیۆزى ئه‌ڵمانیا له عیراق و كونسولى گشتیى ئه‌ڵمانیا له هه‌ولێر و ژماره‌یه‌ك به‌رپرسى دیكه پێكهاتبوو.
له دیداره‌كه‌دا خاتوو ڕۆس تیشكى خسته سه‌ر مه‌به‌ستى سه‌ردانه‌كه‌یان بۆ هه‌رێمى كوردستان له به‌سه‌ركردنه‌وه‌ى كه‌مپه‌كانى په‌نابه‌رانى سووریا و له‌نزیكه‌وه بینینى ڕه‌وشیان و هه‌وڵدان بۆ پێشكه‌شكردنى هاریكاریى زیاتر به په‌نابه‌ران. هه‌ر له‌مباره‌یه‌وه ستایشى ڕۆڵى حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستانى له به‌هاناوه‌چوون و حه‌واندنه‌وه و یارمه‌تیدانى په‌نابه‌ران كرد.
لاى خۆیه‌وه سه‌رۆك وه‌زیران ڕوونى كرده‌وه كه حكوومه‌تى هه‌رێمى كوردستان ئه‌وه‌ى له توانایدا بێت بۆ یارمه‌تیدانى په‌نابه‌ران پێشكه‌شى كردووه، به‌ڵام بێگومان پێویستیان به یارمه‌تیدان و هاوكاریى زیاتر هه‌یه، بۆیه داواى له عیراق و كۆمه‌ڵگه‌ى نێوده‌وڵه‌تیش كرد كه ئاوڕى زیاتر له په‌نابه‌ران بده‌نه‌وه و له هه‌موو ڕوویه‌كه‌وه هاوكارییان بكه‌ن، به‌تایبه‌تیش كه پێشبینیى زیاتربوونى ژماره‌ى په‌نابه‌ران ده‌كرێت. هه‌روه‌ها بیرۆكه‌ى كردنه‌وه‌ى كه‌مپى په‌نابه‌ران و حه‌واندنه‌وه‌یان له ناوخۆى سنوورى سووریا گفتوگۆى له‌باره‌وه كرا.
هه‌ر له دیداره‌كه‌دا باس له ڕه‌وش و پێشهاته‌كانى سووریا كاریگه‌رییه‌كانى له‌سه‌ر وڵاتانى ده‌وروبه‌ر كرا و هه‌ردوولا له‌سه‌ر پێویستیى دۆزینه‌وه‌ى ڕێگه‌چاره‌یه‌كى ئاشتیانه بۆ ئارامكردنه‌وه‌ى ڕه‌وشه‌كه و ڕاوه‌ستانى شه‌ر و كوشتار ئاڵۆزییه‌كان و كه‌مكردنه‌وه‌ى مه‌ینه‌تییه مرۆییه‌كانى خه‌ڵكى سووریا كۆك بوون.
پێشهاته ئه‌منییه‌كان و پرۆسه‌ى سیاسى له عیراق به‌گشتى و به‌تایبه‌تیش ڕه‌وشى ئاڵۆزى ناوچه‌كانى خۆراواى عیراق و پارێزگاى ئه‌نبار، په‌یوه‌ندییه‌كانى هه‌ولێر و به‌غدا و به‌رده‌وامیى هه‌وڵه‌كان بۆ چاره‌سه‌ركردنى كێشه‌كان، په‌یوه‌ندییه‌كانى هه‌رێمى كوردستان و وڵاتانى دراوسێ، بره‌ودانى زیاتر به په‌یوه‌ندییه‌كانى هه‌رێمى كوردستان و ئه‌ڵمانیا و به‌تایبه‌تیش له‌و بوارانه‌دا كه بۆ هه‌رێمى كوردستان پێویستن، به‌شێكى دیكه‌ى دیدارى سه‌رۆك وه‌زیرانى هه‌رێمى كوردستان و جێگرى سه‌رۆكى په‌رله‌مانى فیدرالى ئه‌ڵمانیا بوون.
سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان و وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی فەڕانسا له داڤوس كۆبوونه‌وه
لە ڕۆژی هەینی 24ـی 1ـی 2014 له په‌راوێزی كۆڕبه‌ندی ئابووریی جیهانی له داڤۆس به‌ڕێز مسعود بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان و شاندی یاوەری له‌گه‌ڵ "لۆرانت فەبیۆس" وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی فەڕانسا كۆبۆیەوه.
لەم كۆبوونه‌وه‌یەدا، په‌یوه‌ندییەكانی نێوان هه‌رێمی كوردستان و فەڕانسا و دواپه‌ره‌سه‌ندنه‌كانی بارودۆخی سیاسی عێراق و ھەڵبژاردنەكانی داھاتووی عێراق خرانە بەر باس.
لە سەرەتای كۆبونەوەكە وەزیری دەرەوەی فەڕانسا سڵاوی "فرانسووا ھۆلاند"ـی سەرۆكی فەڕانسای بە سەرۆك بارزانی گەیاند و ھەروا خۆشجاڵیی خۆیشی دەربڕی بۆ بەرزبوونەوەی ئاستی پەیوەندیەكانی سیاسی و ئابووری و فەرھەنگیی نێوان هەردوو وڵات.
لە بەرانبەردا سەرۆكی ھەرێمی كوردستان خۆشحاڵیی خۆی بۆ ئەم دیدارە دەربڕی و سڵاو و ڕێزی خۆی بۆ سەرۆكی فەڕانسا بە وەزیری دەرەوەی ئەم وڵاتە ڕاگەیاند و بانگهێشتی وەزیری دەرەوەی فەڕانسایشی كرد كرد كە سەردانی ھەرێمی كوردستان بكات. سەرۆك بارزانی سووربوونی هەرێمی كوردستانی بۆ بەرەوپێشبردنی پەیوەندیەكانی نێوان فەڕانسا و هەرێمی كوردستان دووپاتكردەوە. لەم دیدارەدا وەزیری دەرەوەی فەڕەنسا ڕایگەیاند كە وڵاتەكەی بانگهێشتنامەیەكی كراوەی بۆ سەرۆك بارزانی هەیە.
ڕەوشی ئاساییش و پڕۆسەی دیموكراسی لە عێراق و بارودۆخی سووریا و، ڕۆڵی كورد لە دواڕۆژی سووریا و كۆنفڕانسی جێنێڤ 2 تەوەرەكی دیكەی ئەم كۆبوونەوەیە بوون.
سەرۆكی هەرێمی كوردستان لەگەڵ عەمر مووسا و جۆن مەككین كۆبۆیەوە
ڕۆژی پێنجشەممە 23ـی 1ـی 2014 لە پەراوێزی كۆڕبەندی ئابووریی جیهانی لە داڤوس بەڕێز مەسعود بازانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان لەگەڵ عەمر مووسا سەرۆكی پێشووی كۆمكاری عەرەبی كۆبۆیەوە. لەم كۆبوونەوەیەدا بارودۆخی سیاسیی ناوچەكە و كەشوهەوای سیاسیی وڵاتی مسر و دوا پێشهاتە سیاسییەكانی عێراق تاوتوێ كران.
ھەر ھەمان رۆژ سەرۆكی ھەرێمی كوردستان لە گەل سێناتۆری ئەمەریكایی جۆن ماككەین كۆبۆیەوە.
لە كۆبونەوەدا باسی ڕەوشی ئەمنی لە عێراق و بە تایبەتی پارێزگای ئەنبار و پەیوەندیی نێوان هەولێر و بەغدا كرا و پەیوەندییەكانی نێوان هەرێمی كوردستان ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكاش خرانە بەر باس و گفتوگۆ.
سەرۆكی هەرێمی كوردستان لەگەڵ سەرۆكی كۆمپانیای ئێكسۆن مۆبیل و جێگری سەرۆكی كۆمپانیای شەڤرۆن كۆبۆیەوە
ڕۆژی پێنجشەممە 23ـی 1ـی 2014 لە پەراوێزی كۆڕبەندی ئابووریی جیهانی لە داڤوس بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی ھەرێمی كوردستان و شاندی یاوەری بە جیا لەگەڵ هەر یەك لە "رێكس تیلەرسۆن" سەرۆكی كۆمپانیای ئێكسۆن مۆبیل ھەروا و گەڵ "جەی پڕایەر" جێگری سەرۆكی كۆمپانیای شەڤرۆن كۆبوونەوە.
لەم دوو دیدارەدا كه هه‌ریه‌ك له به‌ڕێزان فوئاد حوسێن سه‌رۆكی دیوانی سه‌رۆكایه‌تی هه‌رێمی كوردستان و ئاشتی هه‌ورامی وه‌زیری سامانه سرووشتییه‌كان و فه‌لاح مسته‌فا به‌رپرسی فه‌رمانگه‌ی په‌یوه‌ندییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان ئامادەیبوون ,هەر دوو كۆمپانیا سوپاسی ھاوكاری حكوومەتی ھەرێمی كوردستانیان كرد و پوخەتەیەكیشیان لە كار و چالاكییەكانی هەر دوو كۆمپانیا لە ھەرێمی كوردستان بۆ سەرۆك بارزانی باس كرد.
لای خۆیەوە سەرۆك بارزانی سوپاسی كار و چالاكییەكانی ئەو دوو كۆمپانیا جیهانییەی كرد و جەختیشی لە پاڵپشتیی بەردەوامی حكوومەتی هەرێمی كوردستان بۆ كارەكانی ئەوان كرد لە هەرێمی كوردستاندا.
سەرۆكی هەرێمی كوردستان بەشداریی پانێڵێكی سیاسی لە كۆڕبەندی ئابووریی جیهانی كرد
ئەمڕۆ هەینی 24ـی 1ـی 2014 لە كۆڕبەندی ئابووریی جیهانی پانێڵێك بە بەشداریی به‌رێز مەسعود بارزانى سەرۆكی هەرێمی كوردستان و ئەحمەد داودئۆغڵۆ، وەزیری دەرەوەی توركیا و محەممەد جەواد زەریف، وەزیری دەرەوەی ئێران و ناسر جەودە، وەزیری دەرەوەی ئوردن، ریچارد هاس یەكێك لە نووسەر و شرۆڤەكارە بەناوبانگەكانی ئەمریكا و غەسان سەلامە، سەرۆكی كۆلێژی پاریس بۆ كاروباری نێودەوڵەتی لە شاری داڤۆسی سویسرا بەڕێوەچوو، لەسەر دیپلۆماسیەتی خێرا و گۆڕانكارییەكانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و رۆڵی نەوەی نوێ.
لە پانێڵەكەدا سه‌رۆك بارزانی ئاماژەی بە بارودۆخی سووریا كردو بە "قەیرانی مرۆیی" وەسفیكرد‌و گوتی "ئەوەی لە سووریا روودەدات قەیرانی مرۆییە، كورد لە سووریادا لە مافی هاووڵاتیبوون بێبەش بووە و ئێستایش بەشێكە لە قوربانییەكانی ئەو قەیرانە‌و دۆخەكە بەتەواوی ئاڵۆز بووە". ئاماژەی بە ئاوارەبوونی كوردانی رۆژئاوا كردو گوتی" 250 هەزار كوردی رۆژئاوا روویان لە هەرێمی كوردستان كردووە.
سەرۆكی هەرێمی كوردستان ئاماژەی بە مەترسی شەڕی نێوخۆی سووریا بۆ سەر وڵاتە دراوسێكان كردو رایگەیاند كه هەمان ئەو گرووپە تووندڕەوانەی لە سووریا دەجەنگن رۆژئاوای عێراقیشیان كۆنترۆڵكردووە. گوتیشی "سووریا بووەتە ناوچەیەك كە زۆربەی لایەنەكان دەتوانن دەستی تێوەربدەن".
سه‌رۆك بارزانی رای خۆی لەسەر چۆنێتی چارەسەركردنی قەیرانی سووریا دەربڕی‌و گوتی "لەگەڵ چارەسەری سیاسی دام و چارەسەری سەربازی رەتدەكەمەوە".
سه‌رۆك بارزانی پشتگیریی سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستانی بۆ لایەنە سیاسییەكانی رۆژئاوای كوردستان راگەیاندو گوتی "ئێمە پشتگیریی هەر بڕیارێك دەكەین ئەگەر كۆدەنگی سەرجەم لایەنەكانی لەسەر بێت".
سەبارەت بە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست سەرۆك بارزانی ئاماژەی بەوەدا كە لە سەدەی بیستەمدا پێكهاتەكانی ئەو ناوچەیە لەژێر نكۆڵی و بێبەشبووندا بوون و لەوەانەیش گەلی كورد و گوتی: " پێویستە هەموو لایەك بە حیساباتی خۆیاندا بچنەوە و پشت بە كولتووری لێبووردەیی و پێكەوەژیان و قبووڵی بەرانبەر ببەستن" و هیوایشی خواست كە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لەسەر بنەمای لێكتێگەییشتن و هاوكاری بە دەستی دانیشتوانی بنیات بنرێتەوە.
سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان لەگەڵ میرۆسڵاو پودەخت و ڕاشد خانوش لە داڤوس كۆبۆیەوە
لە ڕۆژی هەینی 24ـی 1ـی 2014 له په‌راوێزی كۆڕبه‌ندی ئابووریی جیهانی له داڤۆس به‌ڕێز مەسعود بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان و شاندی یاوەری بە جیا له‌گه‌ڵ "میرۆسڵاو پودەخت" بەڕێوەبەری بەشی ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست و باكووری ئەفریقا لە كۆڕبەندی ئابووریی جیهانی و "ڕاشد خانوش" سەرۆكی بزوتنەوەی نەھەزەی وڵاتی تونس كۆبۆیەوە.
له كۆبوونه‌وه‌‌یەكدا میرۆسلاو پودەخت بەڕێوەبەری بەشی ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست و باكووری ئەفریقا لە كۆڕبەندی ئابۆری جیھانی سوپاسی سەرۆكی ھەرێمی كوردستان و شاندی یاوەری كرد بۆ بەشداریكردنیان بۆ جاری دووەم لەم كۆڕبەندە ئابوورییە جیهانییە و ھیوای خواست كە ھەرێمی كوردستان بەردەوام لە سالی داھاتوویشدا بەشداریی ئەم كۆنفڕانسە بكات.
ھەروەها سەرۆكی ھەرێمی كوردستان و شاندی یاوەری لەگەڵ ڕاشد خانوش سەرۆكی بزوتنەوەی نەھەزەی وڵاتی تونس كۆبوونەوە. لەو كۆبونەوەیەدا ڕەوشی سیاسیی تونس لە دوای گۆڕینی سیستەمی حوكمڕانی باس كرا و بارودۆخی سیاسیی عێراق بە گشتی و پارێزگای ئەنبار بە تایبەتی قسەی لەسەر كرا. لەم دیدارەدا ڕاشد خانوش ئارزووی خۆی نیشاندا كە سەردانی ھەرێمی كوردستان بكات.
لە بەرانبەردا سەرۆك بارزانی گوتی: "بە خۆشحاڵیەوە لە كوردستان پێشوازیتان لێ دەكەین.
More...
سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان له په‌راوێزى كۆڕبه‌ندى ئابووریی جیهانی لە داڤوس له‌گه‌ڵ سەرۆك وه‌زیرانی جۆرجیا كۆبۆیەوە
سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان و وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ی توركیا له داڤۆس كۆبوونه‌وه
له په‌راوێزى كۆڕبه‌ندى جیهانی ئابوورى له داڤوس، سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان به‌جیا له‌گه‌ل وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى سویدو وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى توركیا كۆبووه‌وه
سەرۆكی ھەرێمی كوردستان و سەرۆك وەزیرانی ھۆلەندا كۆبونەوە
دوایین هەواڵەکان
- «نازم دهباغ» له‌گه‌ڵ خاتوو «مایرا کوپێرز» جێگری نوێنەری «یونامی» لە تاران دیداریی کرد
- سهركۆمارى توركيا بهردهواميى پشتگيريى وڵاتهكهى بۆ عێراق و هه‌رێمى كوردستان دووپات كرده‌وه
- پەیامی سەرۆک نێچیرڤان بارزانی لە ساڵیادی ڕۆژنامەگەریی کوردیدا
- نێچيرڤان بارزانى: ده‌بێ نيشتمان كۆكهرهوهى ههموومان بێت
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى له‌گه‌ڵ باڵيۆزى يهكێتيى ئهورووپا كۆبووه‌وه
- سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان پێشوازى له باڵيۆزى فهرهنسا كرد
- سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى پێشوازى له باڵيۆزى بهريتانيا كرد
- سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان پێشوازی لە باڵیۆزی بەریتانیا لە عێراق دەکات
- عەباس غەزالی: نووسین و چاپکردنی "فەرھەنگیی زارەکیی موکریان" شانازییەکی بێ پایانە
- پەیامی پیرۆزبایی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان بەبۆنەی جەژنی نەورۆز