په‌یامی پیرۆزبایی كۆسره‌ت ره‌سول عه‌لی به‌بۆنه‌ی یادی له‌دایكبوونی پێغه‌مبه‌ر د.خ
به‌ناوی خوای گه‌وره‌و میهره‌بان
وانك لعلی خلق عڤیم
به‌بۆنه‌ی یادی له‌دایكبوونی پێغه‌مبه‌ری ئیسلام محه‌مه‌د (د.خ) گه‌مترین پیرۆزبایی ئاراسته‌ی سه‌رجه‌م موسڵمانانی جیهان به‌گشتی و موسڵمانانی كوردستان به تایبه‌تی ده‌كه‌م و ئومێده‌وارم ئه‌م یاده ببێته مایه‌ی خۆشی و شادی بۆ گشت موسڵمانان و وه‌دیهاتنی خه‌ونه‌كانیان.
ئه‌مڕۆ له كوردستانێكی ئارام بۆ پێكه‌وه‌ژیانی سه‌رجه‌م پێكهاته‌و ئایینه جیاكان، هه‌موومان یادی له‌دایكبوونی پێغه‌مبه‌ری ئیسلام (د.خ) ده‌كه‌ینه‌وه، ئه‌و مرۆڤه‌ی په‌یامی ئاشتی و پێكه‌وه‌ژیان و یه‌كسانی بۆ سه‌رجه‌م گه‌لانی دنیا هێنا و جیهان و مرۆڤایه‌تی له ژێرده‌سته‌یی و كۆیلایه‌تی و نا عه‌داله‌تی رزگار كرد.
یادكردنه‌وه‌ی له‌دایكبوونی فه‌خری كائینات له‌ناو كورددا مێژووییه‌كی دوور و درێژی هه‌یه‌و هه‌میشه‌و به به‌رده‌وامی ئێمه‌ی كورد ئه‌م یادكردنه‌وه‌یه‌مان به ئه‌ركی سه‌رشانی خۆمان زانیوه‌و به گه‌رم و گوڕییه‌وه پێشوازیمان لێی كردووه، بۆیه ئاواته‌خوازم ئه‌م یاده ببێته مایه‌ی خۆشی و شادی بۆ سه‌رجه‌م موسڵمانانی جیهان به گشتی و كوردستان به تایبه‌تی و هه‌موو لایه‌كمان بتوانین به ئاشتی و ئارامی بژین و درێژه‌پێده‌ری په‌یامی یه‌كڕیزی و پێكه‌وه‌ژیان بین.
دووباره یادی له‌دایكبوونی پێغه‌مبه‌ری موسڵمانان (د.خ) له هه‌موومان پیرۆزبێ
كۆسره‌ت ره‌سول عه‌لی
جێگری سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان
جێگری سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا لەڕێی تەلەفۆنەوە پەیوەندی بە سەرۆكی هەرێمی كوردستان دەكات
شەوی پێنجشەممە 9ـی 1ـی 2014 بەڕێز جۆ بایدن جێگری سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا لەڕێی تەلەفۆنەوە پەیوەندی بە بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان كرد.
لەم پەیوەندییە تەلەفۆنییەدا دوا پەرەسەندنە ئەمنی و سیاسییەكانی عێراق تاوتوێ كرا و هەردوولا پاڵپشتیی خۆیان بۆ هەوڵی هاوبەشی لایەنە سیاسیەكانی عێراق و سەرۆك هۆزەكانی پارێزگای ئەلئەنبار و سەركردە خۆجێییەكانی ناوچەكە لە دژی هێزە تیرۆریستەكان دووپات كردەوە و، جەختیان لەوە كردەوە كە پێویستە ڕێگەی دیالۆگ بكرێتە ئامرازێك بۆ چارەسەركردنی كێشە سیاسییەكانی عێراق.
لەم پەیوەندییەدا باسی پەیوەندییەكانی نێوان هەولێر و بەغدایش كرا و بە پێویست زانرا كە ئەو دانوساندنانەی دەستپێكراوە و هەروەها سەردانی شاندەكان لەنێوان هەردوولادا بەردەوام بێت بۆ ئەوەی ئەو لێكتێنەگەییشتنانەی سەبارەت بە مەسەلەی هەنارەكردنی نەوت هاتووەتە ئاراوە بە هاوبەشی لەنێوان حكوومەتی هەرێم و حكوومەتی عێراقی فیدڕاڵ چارەسەر بكرێت.
لەبەرانبەردا سەرۆك بارزانی ئامادەیی خۆی نیشاندا كە وەك هەموو جارێك هەوڵەكانی خۆی لەگەڵ سەركردە سیاسییەكانی عێراق بخاتەگەڕ بۆ ئەوەی عێراق لەم قەیران و گرژییەی ئێستا ڕزگار بێت. هەر لەم پەیوەندییەدا جێگری سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا پاڵپشتیی خۆی بۆ عێراقی فیدڕاڵی یەكگرتوو و دەستوورەكەی دووپات كردەوە.
لەمەودوا نەمسا ڤیزە بە هاوڵاتیانی هەرێم دەدات
بە مەبەستی پتەوكردنی پەیوەندیە دوو لایەنەكانی نێوانیان، ئەمڕۆ فەلاح مستەفا بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوەی حكومەت پێشوازی لە شاندێكی هاوبەشی نەمساو سلۆڤینیا كرد كە پێكهاتبوو ئەلفرێد براتانێك جێگری سەرۆكی نێردە لە باڵیۆزخانەی نەمسا لە عەممان و لودویچ موك بەرپرسی بەشی ڤیزە لە وەزارەتی دەرەوەی نەمسا و ئەنتۆن پیرینج لە بەشی ڤیزەی وەزارەتی دەرەوەی سلۆڤینیا.
لە دیدارێكدا كە خاتوو سوهام جەبەلی یاریدەدەری بەرپرسی فەرمانگە و د. مستەفا رەمەزان نوێنەری حكومەتی هەرێم لە نەمسا ئامادەبوون، بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوەی حكومەت پوختەیەكی سەبارەت بە پەیوەندیە مێژوویەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و ووڵاتی نەمسا و رۆلیان لە بەرەو پێشچوونی هاوكێشەی سیاسی كورد لە ناوچەكە كرد.
بەڕێز براتانێك خۆشحاڵی خۆی بە سەردانەكەی بۆ هەرێمی كوردستان دەربڕی و پاشان مەبەستی سەردانەكەی روونكردەوە ئەویش كردنەوەی سەنتەرێكی تایبەت بوو بۆ پێدانی ڤیزە بە هاوڵاتیان لە هەرێمی كوردستان بۆ ئەوەی چیتر هاوڵاتیان بۆ وەرگرتنی ڤیزە سەردانی عەممان نەكەن.
ئەگەرچی (13) وڵاتی بیانی لە هەرێمی كوردستان ڤیزە دەدەن، بەڵام جیاوازی سەنتەرەكەی ئەوان ئەوەیە كە لەلایەن كەرتی تایبەتەوە بەڕێوەدەبرێت، ئەمەش وەكو بەشێك لە سیاسەتی كاركردنی هاوبەشە بۆ ناوچە هەرێمایەتیەكان و ووڵاتە نزیكەكان كە بەشێكی زۆر لە كاروباری پێدانی ڤیزە بە كەرتی تایبەت و سەنتەرە بازرگانیەكان دەدرێت.
لەم بارەیەوە، بەرێز ئەنتۆن پیرینج ڕایگەیاند كە بەرپرسانی سلۆڤینیا هاوكاری دەكەن لەگەڵ لایەنی پەیوەندیدار لە وەزارەتی دەرەوەی نەمسا بۆ ئاسانكاری و دابینكردنی ڤیزە بۆ هاوڵاتیانی هەرێمی كوردستان لە رێگەی سەنتەری ناوبراوەوە بۆ ئەوەی هاوڵاتیان بە ئاسانی سەردانی ووڵاتەكەیان بكەن.
لەم رووەوە، بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوەی حكومەت خوشحاڵی خۆی بۆ ئەو هەنگاوە دەربڕی و ستایشی رۆڵی هەردوو حكومەتی نەمسا و سلۆڤینیا كرد بۆ بەرەو پێشبردنی پەیوەندیەكانیان لەگەڵ هەرێمی كوردستان و بە جێگەیاندنی سیاسەتی كرانەوەی حكومەت بەرووی دونیای دەرەوەدا.
پاشان، هەریەك لە بابەتەكانی پەرەپێدانی هاوكاری لە بوارەكانی كشتوكاڵ و گەشتیاری و ئابووری و پەروەردە و ئاڵوگۆری كەلتوری و پەرەپێدانی توانا مرۆییەكان لە هەرێمی كوردستان تەوەرەیەكی تری كۆبوونەوەكە بوو.
لەكۆتاییدا، باسیان لە دۆزینەوەی میكانیزمێكی كارا كرد بۆ پێشخستنی پەیوەندیە دوولایەنەكانی نێوان هەردوولا و چالاككردن و زیاتر ئاڵوگۆر كردنی پەیوەندیەكان كرا.
سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە وەزیری بەرگریی عێراق بەوەكالەت دەكات
ئەمڕۆ هەینی 10ـی 1ـی 2014 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان پێشوازی لە سەعدون ئەلدلێمی وەزیری بەرگریی عێراق بەوەكالەت و شاندێكی یاوەری كرد.
لەم دیدارەدا كە بابەكر زێباری سەرۆكی ئەركانی سوپای عێراق و ژمارەیەك بەرپرسی سوپای عێراقی ئامادەی بوون، وەزیری بەرگریی عێراق بەوەكالەت بە دوورودرێژی باسی كێشەكان و قەیرانی سیاسی و ئەمنیی پارێزگای ئەنباری كرد و سەرۆك بارزانی لە دواپەرەسەندنە ئەمنی و سەربازییەكانی پارێزگای ئەنبار و هەوڵەكانی سوپا و وەزارەتی بەرگری بۆ گەڕاندنەوەی ئاساییش و سەقامگیری لەم دەڤەرەدا ئاگادار كردەوە.
لەبەرانبەردا سەرۆك بارزانی جەختی لەوە كردەوە كە پێویستە هەموو لایەك لە ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆریستان هەماهەنگ بن و هاوكاری یەكتر بن.
سەرۆك بارزانی لەم دیدارەدا ئاماژەی بەوەدا كە پێویستە لەپێناو دەربازبوونی عێراق لە قەیران و مەترسییەكان و هەروەها گەڕاندنەوەی سەقامگیری ڕێگەی دیالۆگ لەگەڵ هۆز و لایەنەكانی پارێزگای ئەنبار بگیرێتە بەر.
سەرۆكی هەرێمی كوردستان لەگەڵ كونسوڵ و نوێنەری وڵاتانی بیانی لە هەرێمی كوردستان كۆبوویەوە
ئەمڕۆ شەممە 11ـی 1ـی 2014 لە سەلاحەدین بەڕێز مەسعود بارزانی لەگەڵ كونسوڵی گشتی و كونسوڵ و نوێنەران و بەرپرسی نووسینگەی وڵاتانی بیانی لە هەرێمی كوردستانی كۆبوویەوە.
لەو كۆبوونەوەیەدا كە وەك نەریتێكی ساڵانە بەڕێوە دەچێت و ئامانج لێی شیكردنەوەی سیاسەتی هەرێمی كوردستان و ئاگاداركردنەوەی كونسوڵ و نوێنەری وڵاتان لە دواپەرەسەندنە سیاسی و ئابووری و كۆمەڵایەتییەكانی هەرێمی كوردستان و عێراقی فیدڕاڵە، سەرەتا فەلاح مستەفا بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەكانی دەرەوەی حكوومەتی هەرێمی كوردستان كورتەیەكی لەبارەی پەیوەندییەكانی هەرێمی كوردستان لەگەڵ وڵاتانی دەرەوە و هەروەها ژمارە و ئاستی نوێنەرایەتی دیپلۆماسیی وڵاتان لە هەرێمی كوردستان باس كرد و ئاماژەی بەوەدا كە دەرگەكانی هەرێمی كوردستان بەڕووی فراوانتركردنی پەیوەندییەكان لەگەڵ جیهانی دەرەوە و وڵاتانی دراوسێ كراوەیە و حكوومەتی هەرێمی كوردستان ئامادەیە هەموو جۆرە ئاسانكارییەك بۆ گەشەپێدان و پتەوتركردنی پەیوەندی لەگەڵ وڵاتان بخاتەڕوو، هەروەها سوپاسی ئەو وڵاتانەشی كرد كە لەسەر بابەتی بەجینۆسایدناساندنی نەهامەتییەكانی گەلی كورد كاریان كردووە و هەنگاوی باشیان ناوە.
دواتر سەرۆك بارزانی وێڕای بەخێرهێنانی گەرمی كونسوڵ و دیپلۆمات و نوێنەرانی وڵاتان پیرۆزبایی ساڵی تازەی لە ئامادەبووان كرد و هیوای خواست كە ساڵی تازە ببێتە مایەی بڵاوبوونەوەی ئاشتی و دووركەوتنەوە لە شەڕ و كاولكاری لەسەرانسەری جیهاندا. لەم كۆبوونەوەیەدا سەرۆك بارزانی ئامادەبووانی لە دوایین هەوڵەكانی پێكهێنانی حكوومەتی تازەی هەرێمی كوردستان ئاگادار كردەوە و هێمای بەوەدا كە حكوومەتی نوێ حكوومەتێكی بنكەفراوان و بە بەشداری هەموو لایەنە سیاسییەكان دەبێت و ئامانجیش بەرەوەپێشبردنی سەقامگیری و ئارامی و خزمەتگوزاری بۆ هاووڵاتیان و بووژانەوە دەبێت. هەر پەیوەست بەم باسەوە سەرۆك بارزانی ئەوەی بۆ ئامادەبووان ڕوونكردەوە كە هەڵبژاردنی ئەیلوولی ڕابردووی هەرێمی كوردستان لە كاتی دیاریكراوی خۆی ئەنجامدراو و چاوەڕوانیش نەدەكرا پێكهێنانی حكوومەت ئەوەندە دوابخرێ بەڵام دەرفەت بە گشت لایەك دراوە قسەی خۆیان بكەن و بەشداریی هەموو لایەك لەم حكوومەتەدا یەكلایی بووەتەوە و چوار ساڵی ئاییە چوارساڵی هێمنی و بووژانەوە دەبێت.
سەبارەت بە بارودۆخی سیاسی و ئەمنیی عێراقیش سەرۆك بارزانی گوتی: " ئێمە نیگەرانین لە ڕەوشی سیاسی و ئەمنیی عێراق بە تایبەت لە پارێزگای ئەنبار. ئەو بارودۆخە لە ئەنجامی كەڵەكەبوونی كێشەكان هاتووەتە كایەوە و پێویستە حكوومەتی عێراقی مامەڵەیەكی ژیرانەتری لەگەڵ گرفتەكان كردبا". هەر لەبارەی بارودۆخی پارێزگای ئەنبار سەرۆك بارزانی ڕایگەیاند كە بارودۆخێكی مەترسیدار لەم ناوچەیەدا هاتووەتە ئارا و لەوانەیە بۆ پارێزگاكانی دیكەی عێراقیش بگوازرێتەوە و چارەكردنی كێشەكان لەڕێی هێزی سەربازی ڕەنگە گرفتەكان قووڵتر بكاتەوە. سەرۆك بارزانی ئەوەشی بۆ ئامادەبووان ڕوونكردەوە كە پێویستە حكوومەتی ناوەندی گرنگی بە داواكارییەكانی خەڵك بدات و ڕێزی لێ بگرێت و بەهەموو شێوەیەكیش ڕێگە لەوە بگیرێت كە شەڕی دژی تیرۆریستان ببێتە شەڕی تاییفی و شەڕی نێوان شیعە و سووننە.
كێشەكانی نێوان هەولێر و بەغدا تەوەرێكی دیكەی قسەكانی سەرۆك بارزانی بوون و سەرۆك بارزانی لەوبارەیەوە ڕایگەیاند كە هەرێم پێشوازی لەوە دەكات كێشەی نەوت و گاز و مادەی 140 و پێشمەرگە و گرفتەكانی دی چارەسەر بكرێت و شاندەكانی هەولێر و بەغدا بەردەوام سەردانی یەكتر بكەن و دانوساندن بەردەوام بێت. سەرۆك بارزانی لەبارەی پەیوەندییەكانی هەرێم و بەغدا گوتی:" ئێمە حەز دەكەین یارمەتیی پڕۆسەی سیاسی بدەین و كار لەسەر نەهێشتنی كێشەكانی عێراق بكەین بەڵام پێویستیشە لە عێراقدا چەمكی شەراكەتی ڕاستەقینە جێبەجێ بكرێت و هەموو خەڵكی عێراق هەست بكەن كە شەریكن لە وڵاتدا". سەرۆك بارزانی هیواشی خواست كە هەڵبژاردنەكانی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراقی لە كاتی دیاریكراوی خۆی ئەنجام بدرێت.
لەبارەی ڕەوشی سووریا و ئاییندەی ئەم وڵاتە سەرۆك بارزانی هیوای ئەوەی خواست كە بەزووترین كات كۆتایی بە خوێنڕشتن و نەهامەتییەكانی گەلانی سووریا بهێنرێت و لە ئاییندەی سووریادا مافی هەموو پێكهاتەكان ڕەچاو بگیرێت. سەرۆك بارزانی كورتەیەكیشی لەبارەی ڕۆژئاوای كوردستان بۆ ئامادەبووان باس كرد و ڕایگەیاند كە كورد بە یەك شاند بەشداری كۆنفڕانسی ژێنێڤ 2 دەبێت. داواشی لە وڵاتان كرد كە لە یارمەتیدانی ئاوارەكانی سووریا هاوكاریی هەرێمی كوردستان بكەن چونكە بەهۆی هاتنی ژمارەیەكی زۆری پەنابەر و هەروەها خێزانی عەرەب لە باشوور و ناوەندی عێراق و مەسیحییەكان و ئاوارەكانی ئەنبار ئێستا گوشارێكی زۆر لەسەر هەرێمی كوردستانە بۆ حەواندنەوەی ئەم ژمارە زۆرەی پەنابەر. لە كۆتایی قسەكانیدا سەرۆك بارزانی ڕایگەیاند كە هەرێمی كوردستان كێشەی لەگەڵ هیچ وڵاتێكدا نییە و دەست لە كاروباری كەس وەرنادات و نەبووەتە سەرچاوەی هەڕەشە بۆ هیچ وڵاتێك بەڵكو فاكتەری بووژانەوە و پێشخستنی ناوچەكەیە و دەرگاكانی بەڕووی جیرانەكان و هەموو جیهاندا كراوەیە.
لەبەشی كۆتایی كۆبوونەوەكەی ئەمڕۆی سەرۆك بارزانی و نوێنەرانی وڵاتان لە هەرێمی كوردستان نوێنەرانی وڵاتانی بیانی سوپاسی میوانداریی سەرۆك بارزانیان كرد و دەستخۆشیشیان لە هەوڵەكانی سەرۆك بارزانی كرد بۆ چارەسەركردنی كێشەكانی عێراق و هەروەها یارمەتیدان و حەواندنەوەی ئاوارە و پەنابەران. نوێنەر و كونسۆڵی وڵاتان ئامادەیی وڵاتەكانیان نیشاندا بۆ پاراستن و یارمەتیدانی ئەو سەقامگیری و پێشكەوتنەی لە هەرێمی كوردستان هاتووەتە ئاراوە.
ئێوارەی ئەمڕۆ فەلاح مستەفا بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوەی حكومەت پێشوازی لە خاتوو شێخە حیسە ئال سانی نێردراوی ئەمینداری گشتی كۆمكاری وڵاتانی عەرەبی كرد.
لە دیدارێكدا كە خاتوو سوهام جەبەلی یاریدەدەری بەرپرسی فەرمانگە و خاتوو ئیناس مەكاوی بەڕێوەبەری كارگێڕی بەشی ئافرەت و منداڵ لە كۆمكاری وڵاتانی عەرەبی ئامادەی بوون ، بارودۆخی هەنووكەیی پەنابەرانی رۆژئاوای كوردستان لە هەرێم و پەرەسەندنە سیاسییەكانی ئەمڕۆی ناوچەكە باسیان لێوە كرا.
بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوە دووپاتیكردەوە حكومەتی هەرێم هەمیشە رۆڵی كۆمكاری عەرەبی لە پێشكەشكردنی یارمەتی مرۆیی بۆ پەنابەرانی سوریا لە هەرێم بەرز دەنرخێنێت و بە هەنگاوێكی ئیجابی كۆمكاری عەرەبی بۆ باشتر كردنی بارودۆخی ئەم پەنابەرانە لە قەڵەمدەدات ، هاوكات ئاماژەی بەوەشدا حكومەتی هەرێم بە شێوەیەكی زۆر چالاكانە خزمەتگوزاری پێشكەشكردوون .
هەروەها دووپاتیكردەوە ئەم پەنابەرانە گرفت و پێداویستیان زۆرە و پێویستیان بە یارمەتی زیاترە بەتایبەتی خێزانە بێ سەرپەرشتەكان و خاوەنی پێداویستی تایبەت ومنداڵان لە چەندین بواری جیاجیای وەكو پەروەردە و فێركردن و تەندروستی و ژینگە .
شێخە حیسە دووپاتیكردەوە ئەم سەردانەیان بۆ كوردستان جێگەی شانازیە و هەوڵەكانی حكومەتی هەرێمی كوردستانی لەبارەی یارمەتیدانی پەنابەرانی سوریا بەرز نرخاند و ئاشكراشیكرد ئەو بەیاوەری ئەو شاندەی لەگەڵیدایە دەیەوێ چەندین سەردانی مەیندانی بۆ كامپی ئەم ئاوارانە بكات بۆ ئاگاداربوون لە رەوشی ژیانیان و پێشكەشكردنی هەموو پێداویستیەك بۆیان .
لەلایەكی دیكەشەوە بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوە تیشكی خستەسەر مێژووی گەلی كورد و ئاماژەی بەوە دا گەلی كورد قوربانی زۆری داوە بۆ گەیشتن بە ئازادی و دووپاتیشیكردەوە كورد هەمیشە دەرگای بۆ نزیكبوونەوەی هەردوو نەتەوەی كورد و عەرەب كراوەیە و ئاماژەی بەوەدا ئەمڕۆ لە هەرێمی كوردستان چوار كونسوڵگەری عەرەبی هەن و حكومەتی هەرێم چاوەڕوانی كرانەوەی كونسوڵگەری زیاتری عەرەبیە بۆ قووڵكردنەوەی زیاتری پەیوەندی نێوان هەردوو گەل كە لەبەرژەوەندی هەردوولا دایە .
بەمەبەستی لە نزیكەوە ئاگاداربوون لە چۆنیەتی بەڕێوەچوونی كارەكان و میكانیزمی جێبەجێ كردنی بەرنامەی ساڵی تازە بۆ زیاتر فراوان كردنی پەیوەندیەكان لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ، ئەمڕۆ پێنج شەممە فەلاح مستەفا بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوەی حكومەت بەیاوەری خاتوو سوهام جەبەلی یاریدەدەری بەرپرسی فەرمانگە سەردانی بەشی پەیوەندیەكانی هەرێمی سەر بە فەرمانگەی پەیوەندیەكانی دەرەوە لەگەڵ كۆماری توركیا كردو لەلایەن عبدالسلام رشید بەڕێوەبەری گشتی بەشی پەیوەندیەكانی هەرێم لەگەڵ كۆماری توركیا پێشوازی لێكرا.
بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوە پیرۆزبایی ساڵی تازەی لێكردن و هیوای خواست بتوانن ئەمساڵ بە گوێرەی بەرنامەیەكی تۆكمە كارەكان بەڕێوەببەن و لەسەر بنەمای كاری دامەزراوەیی ئاستی پەیوەندیەكانی هەرێمی كوردستان لەگەڵ وڵاتی توركیا زیاتر بەرەو پێش ببەن.
بەڕێزیان دەستخۆشی لێكردن كە لە ماوەی رابردوو سەركەوتووانە توانیویانە كاری خۆیان بكەن و پشتگیری فەرمانگەی پەیوەندیەكانی بۆ ئەو بەشەی فەرمانگە دووپاتكردەوە بۆ سەرخستنی كارەكانیان.
عەبدولسەلام رەشید بەڕێوەبەری گشتی بەشی پەیوەندیەكانی هەرێم لەگەڵ كۆماری توركیا خۆشحاڵی خۆی بۆ ئەو سەردانەی بەرپرسی فەرمانگە خستەڕوو هیوای خواست بتوانن پەیوەندیەكانی هەرێم و توركیا زیاتر پێشبخەن لە پێناو سوود و بەرژەوەندی هەردوولا.
هەر ئەمڕۆ فەلاح مستەفا بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوەی حكومەت بە یاوەری كاروان جەمال جێگری بەرپرسی فەرمانگە و خاتوو سوهام جەبەلی یاریدەدەری بەرپرسی فەرمانگە و شاندێكی یاوەریان سەردانی بەشی پەیوەندیەكانی هەرێم لەگەڵ كۆماری ئیسلامی ئێرانیان كرد و لەلایەن عەبدوڵلا ساڵح ئاكرەیی بەڕێوەبەری گشتی بەشی پەیوەندیەكانی هەرێم لەگەڵ كۆماری ئیسلامی ئێران پێشوازیان لێكرا.
بەرپرسی پەیوەندیەكانی دەرەوەی حكومەت پیرۆزبایی ساڵی تازەی لێكردن و باسی لە بایەخی پەیوەندیەكان لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ كرد. هاوكات دەستخۆشی لە بەڕێوەبەری گشتی و كارمەندانی ئەو بەشە كرد كە هەمیشە لە هەوڵی زیاتر پێشخستنی پەیوەندیەكانن لەگەڵ كۆماری ئیسلامی ئێران.
بەڕێزیان جەختی لەسەر شێوازی بونیاتنانی پەیوەندی لەسەر بنەمای كاری دامەزراوەیی و بەرژەوەندی هاوبەش كردەوە.
بەڕێوەبەری گشتی بەشی پەیوەندیەكانی هەرێم لەگەڵ كۆماری ئیسلامی ئێران سوپاسی بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندیەكانی كرد كە لە نزیكەوە چاودێری كارەكانی ئەو بەشە دەكات و گووتی ئێمە وەك بەشێك لە فەرمانگەی پەیوەندیەكانی دەرەوە بە گرینگی سەیری پەیوەندیەكانی هەرێم لەگەڵ كۆماری ئیسلامی ئێران دەكەین .
نوێنەرایەتى حکومەتى هەرێمی کوردستان لە تاران بەشدارى لە ڕێوڕەسمی پرسەی خێزانى باڵیۆزى فەلەستین (سەلاح الزواوی) لە مزگەوتی نوور لە شاری تاران کرد.
بە بۆنەى کۆچى دوایی خێزانى باڵیۆزى فەلەستین (سەلاح الزواوی) ئێوارەى رۆژى (6-1-2014) وەکو نوێنەرایەتى حکومەتى هەرێمی کوردستان لە تاران، هەر یەک لە هەڤاڵان شیرزاد قادر خورشید، رەزا مەولود جەوهەر و سلام عارف روشدى بەشدار بوون لەو پرسەیەدا کە لە مزگەوتی نوور لە شاری تاران بەڕێوەچوو و بالیۆزى فەلەستین خۆشحاڵی خۆی دەربری بەو بەشدارى کردنە.
لەم ڕێوڕەسمەدا چەندین کەسایەتی سیاسی وڵاتی ئێران، باڵیۆز و نوێنەری وڵاتانی جۆراوجۆری جیهان بەشداریان کرد، لەوانە: دکتۆر محەمەدجەواد زەریف وەزیری دەرەوەی کۆماری ئیسلامی ئێران، دکتۆر عەلی ئەکبەر ساڵحی سەرۆکی ڕێکخراوەی وزەی ناڤۆکی ئێران، دکتۆر حوسێن ئەمیر عەبدوڵڵاهیان جێگری وەزیری دەرەوەی ئێران لە کاروباری وڵاتانی عەڕەبی و ئەفریقیا، دکتۆر کەماڵ خەرازی وەزیری پێشووی دەرەوەی کۆماری ئیسلامی ئێران، محەمەد مەجید الشێخ باڵیۆزی وڵاتی عێراق لە تاران، دکتۆر غوڵڵامعەلی حەدادعادڵ نوێنەری پەڕڵەمانی ئێران،
دکتۆر عەبدوڵڵا جاسبی سەرۆکی پێشووی زانکۆی ئازادی ئیسلامی، باڵیۆز و نوێنەری وڵاتانی ژاپۆن، نەمسا، عەمان، توونس، ئیتاڵیا، تورکیا، میسر، ئازەربایجان، تایلەند، سوودان، بۆلیوی، ئەڵمانیا و ...، حوجەتوالئیسلام سەید ڕەزا ئەکرەمی ڕاوێژکاری کەلتووری ناوەندی سەرۆک کۆماری ئیسلامی ئێران، خوجەتوالئیسلام ئەختەری بەڕێوەبەری گشتیی کۆبوونەوەی جیهانی ئالی بەیت و چەندین کەسایەتی دیکە.
مامۆستا علی باپیرئەمیری کۆمەڵی ئیسلامى لەکوردستانى عێراق سەردانى نوێنەرایەتى حکومەتى هەرێمی کوردستان لە تارانى کرد.
دوای ئەوەی حکوومەتی هەرێمی کوردستان ڕۆژی ٢٥/١٢/٢٠١٣، پڕۆژە یاساى به‌پارێزگاكردنى هه‌ڵه‌بجه‌ى شەهیدی به فه‌رمى ڕاده‌ستى سه‌رۆكی ئەنجوومەنی وه‌زیرانى عێراقى فیدرال کرد، ڕۆژی ٣١ـى کانوونی یەکەمی ٢٠١٣، ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق پڕۆژە یاسای بە پارێزگابوونی هەڵەبجەی شەهیدی پەسند کرد. ئێمە لە سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان دەستخۆشیی لە ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراقی فیدڕاڵ دەکەین بۆ پەسندکردنی ئەو پڕۆژەیەی هەرێمی کوردستان و چاومان لەوەیە ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراقیش بە زووترین کات ئەو پڕۆژە یاسایە پەسند بکات.
داوا لە سەرجەم فراکسیۆنەکانی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق دەکەین هەروەک چۆن رۆڵی نیشتیمانییان بینی لە ناساندنی ئەنفال و کیمیابارانی هەڵەبجە وەک تاوانی جینۆساید، بەهەمان شێوە لە پرسی بە پارێزگاکردنی هەڵەبجەدا هەمان هەڵوێست دووبارە بکەنەوە و پشتیوانی ئەم داخوازیە رەوایەی خەڵکی هەڵەبجە بن.
لێرەوە داوا لە سەرجەم پەرلەمانتارانی فراکسیۆنە کوردستانییەکان دەکەین بێ جیاوازی، شاندی هاوبەش دروست بکەن و وەک یەک تیمی کوردستانی، بۆ زامنکردنی پشتیوانی بۆ یاساکە، لەگەڵ هەموو فراکسیۆنەکانی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق کۆببنەوە.
هەڵەبجەی شەهید بووەتە هێمای قوربانیدان و مافی لەسەر کوردستان و عێراق و هەموو مرۆڤایەتی هەیە، بۆیە هیوادارین ئەندامانی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق لە ئاست ئەو متمانەیەدابن کە خەڵکی ئازیزی هەڵەبجە پێیان کردوون و بە دەنگی خۆیان لە دڵخۆشی خەڵکی کوردستان بەگشتی و هەڵەبجەی شەهید بەتایبەتی بەشدار بن.
سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان
٢/١/٢٠١٤