هەرێم - ئێران
نیوەڕۆی ئەمڕۆ سێشەممە 23/8/2022 بەڕێز نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان، پێشوازی لە بەڕێز محەمەد سادق موعتەمدیان پارێزگاری ئازهربایجانی غهربيى كۆماری ئیسلامیی ئێران و شاندێكی یاوەری كرد.
لە دیدارێكدا پەیوەندییەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و كۆماری ئیسلامیی ئێران، ئاسانكاری و هەماهەنگیی زیاتر بۆ پەیوەندیى ئابوورى و ئاڵوگۆڕی بازرگانیی نێوان هەردوولا و هاتوچۆی زیارەتكارانی شوێنە ئاینییەكان و گەشتیارانى ئێران بۆ عێراق لە دەروازە سنوورییەكانى ههرێمى كوردستانهوه، تاوتوێ كران.
شاندی میوان خۆشحاڵیی خۆیان بە سەردانی هەرێمی كوردستان و دەرفەتی دیدار لەگەڵ سەرۆك نێچیرڤان بارزانی نیشان دا و دووپاتیان كردەوە كە بۆ زیاتر بەرەوپێشبردنی پەیوەندییە بازرگانییەكان، هەموو هەوڵێك دەدەن و ههموو ئاسانكارييهك پێشكهش دهكهن.
لای خۆیەوە سەرۆك نێچیرڤان بارزانی تیشكی خستە سەر پەیوەندییە دێرینەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و كۆماری ئیسلامیی ئێران لە هەموو بوارەكاندا و جەختی لە بەرەوپێشبردنی زياترى پەیوەندییەكان كردەوە، ههروهها دیدی هەرێمی كوردستانی لەمبارەیەوە خستە ڕوو كە لە بوارە جیاوازەكاندا خوازيارى باشترین پەیوەندی و هاوكاری و هاریكارييه لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ.
تاوتوێكردنی دۆخی سیاسیی ناوچەكە بەگشتی و چەند بابەتێكی جێی بایەخی هاوبەش، لایەنێكی دیكەی دیدارەكە بوو كە بەڕێزان پارێزگاری هەولێر، سەرپەرشتیاری ئیدارەی سەربەخۆی سۆران و سهرکونسولی گشتیی كۆماری ئیسلامیی ئێران لە هەولێر ئامادەی بوون.
https://presidency.gov.krd/president-of-kurdistan-region-receives-governor-of-west-azerbaijan/
هەولێر، هەرێمی کوردستان، عێراق (GOV.KRD)- سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان مەسرور بارزانی ئەمڕۆ شەممە 23 ی تەمموز، لە پەیامێکدا بۆ سەرۆک کۆماری ئیسلامی ئێران ئيبراهيم ڕەئیسی ، هاوخەمی خۆی لە گەڵ زیانلێکەوتووان و لێقەوماوانی لافاوەکانی شاری ئیستهبانی سەر بە پارێزگای فارس-ی کۆماری ئیسلامی ئێران دەربڕی کە بووە هۆی گیان لە دەستدانی چەندین کەس .
لە پەیامەکەیدا، سەرۆکی حکومەت، پرسە و هاوخەمی خۆی بە سەرۆک کۆماری ئیسلامی ئێران و خەڵکی ئێران بەگشتی گەیاند بۆ ئەم ڕووداوە دڵتەزێنە و هیوای خواست، خوای مەزن گیانیان بەبەهەشت شاد بكات و سەبرو ئارامییش بە کەسوکاریان ببەخشێت.
سرویس عراق و اقلیم کردستان - نماینده دولت اقلیم کردستان در تهران تاکید کرد: "تنها نیرو و قدرتی که می تواند حقوق کُردها را در عراق تامین و تضمین کند فقط و فقط اتحاد و توافق داخلی است. ایران از این موضوع پشتیبانی می کند که کُردها در داخل خود به توافق دست یابند و حقوق خود را در چارچوب قانون اساسی عراق تامین و تضمین کنند."
به گزارش کردپرس، ناظم عمر دباغ نماینده دولت اقلیم کردستان در تهران در گفتگویی با بخش کُردی رادیو صدای آمریکا درباره گزارش ها در خصوص سفر سردار اسماعیل قاآنی فرمانده سپاه قدس ایران به اقلیم کردستان قبل از عید قربان و گفتگو با مقامات عالیرتبه حزب دمکرات کردستان و اتحادیه میهنی کردستان، گفت: من اطلاعی ندارم که جناب آقای قاآنی به اقلیم کردستان سفر کرده باشند، اما بر اساس اطلاعات من همیشه نماینده های ویژه ایران به اقلیم کردستان سفر می کنند و با احزاب سیاسی اقلیم کردستان از جمله حزب دمکرات و اتحادیه میهنی و دیگر احزاب در ارتباط هستند و تلاش هایشان صرفا برای حل و فصل مسائل داخلی است تا همه احزاب اقلیم کردستان بتوانند با سازش و مشارکت واقعی در ساختار دولت اقلیم کردستان مسائل و مشکلات را حل و فصل نمایند و همچنین خواستار حفظ همپیمانی کُردها و شیعیان با همکاری برادران سنی هستند.
رادیو صدای آمریکا نوشته است که براساس اخبار و گزارش ها و چند تصویری که منتشر شده است، بافل طالبانی رهبر اتحادیه میهنی در منطقه تویله با چند نماینده ایران دیدار کرده است. پس از آن دکتر آسو فریدون نماینده فراکسیون اتحادیه میهنی در مجلس نمایندگان عراق اعلام کرد که پس از تعطیلات عید قربان "تویله" تبدیل به مرکز تصمیم گیری های سرنوشت ساز خواهد شد. ناظم دباغ در پاسخ به این سوال که ایرانی ها می خواهند چه اقدامی انجام دهند که منطقه "تویله" تبدیل به مرکز تصمیم گیری ها برای عراق و اقلیم کردستان شود، گفت: منطقه تویله دارای تاریخ ویژه ای است. شخصا در بخشی از دیدارهای جناب مام جلال و کاک نچیروان بارزانی و جناب عادل عبدالمهدی و برادران مسئول ایرانی در این منطقه حضور داشته ام. تلاش ها در راستای حصول توافقات بر سر همپیمانی کُرد و شیعه بوده است. مشخصا در آن زمان همپیمانی کُرد و شیعه با محوریت اتحادیه میهنی به رهبری مام جلال و حزب دمکرات کردستان به رهبری مسعود بارزانی از سوی اقلیم کردستان و همچنین با محوریت مجلس اعلای اسلامی از سوی عراقی ها بوده است. من نیز از رسانه ها خبر دیدارهای بافل طالبانی در منطقه تویله را شنیده ام و شخصا در هیچ دیداری حضور نداشته ام. در گذشته در دیدارهایی حاضر بوده ام. شاید اظهارنظرهای این شخص (آسو فریدون) درباره دیدارهای منطقه تویله در این چارچوب بوده باشد که توافق ها و مباحث مطرح شده با برادران ایرانی تبدیل به برنامه ای سیاسی برای همه طرف ها تبدیل شود، اما همانگونه که اشاره کردم جمهوری اسلامی ایران همیشه تاکید کرده است که از طریق توافق و سازش و اتحاد این کار به نتیجه برسد، نه اینکه هر طرفی براساس منافع خود تصمیم بگیرد و منافع کلی و عمومی لحاظ نشود.
ناظم دباغ درباره محورهای نشست های تویله گفت: «اطلاعاتی در این باره ندارم. براساس شنیده هایم بر سر مشارکت کُردها در همپیمانی کُرد و شیعه در عراق تاکید شده است. همچنین توافق میان اتحادیه میهنی و حزب دمکرات در چارچوب منافع مشترکشان و حفظ حقوق طرفین و اینکه هیچ یک از طرفین حق دیگری را ضایع نکند.»
نماینده دولت اقلیم کردستان در تهران در پاسخ به این سوال کە آیا پس از تعطیلات عید قربان بار دیگر شاهد دیدار و نشست هیئت های ایرانی و اتحادیه میهنی در منطقه تویله خواهیم بود، گفت: نیازی به نشست تویله نیست. شاید در آن مقطع این دیدار پیامی با خود داشته است. همانگونه که اشاره کردم اطلاعات دقیقی ندارم از اینکه آیا به دلیل کمبود وقت در منطقه تویله دیدار کرده باشند یا موضوع دیگری بوده. اما در مجموع ایران نیازی به مخفی کردن مسائل ندارد، بلکه بصورت آشکارا هیئت های ایرانی از اربیل دیدار کردەاند و همچنین به سلیمانیه سفر کرده اند و این موضوع در مورد بغداد نیز صدق می کند.
دباغ در پاسخ به این سوال که آیا بار دیگر در منطقه تویله دیدار و تصمیم گیری می شود، گفت: در اینکه در این منطقه تصمیم گیری صورت بگیرد یا خیر اطلاعی ندارم. دیدار در این منطقه به مانند دیگر دیدارها بوده است. به درازای همه سالهایی که با جناب مام جلال از چنین مسائلی اطلاع داشته ام در منطقه تویله صرفا سه دیدار انجام شده است و این چهارمین دیدار در این منطقه است.
نماینده دولت اقلیم کردستان در پاسخ به این سوال که ایران می خواهد چه پیامی را از منطقه تویله ارسال کند، گفت: بر این عقیده ام که پیام ایران از تویله هیچ تفاوتی با پیام های دیگر در سلیمانیه یا اربیل ندارد.
ناظم دباغ در پاسخ به این سوال که آیا ایران هیچ فشاری به اتحادیه میهنی یا حزب دمکرات کردستان در موضوع نامزد ریاست جمهوری و اینکه از نامزدهای کنونی دست بردارند و یا یکی از آنها نامزدی را معرفی کند وارد کرده است، گفت: تاکنون چنین چیزی را احساس نکرده ام. نه تنها در ارتباط با اتحادیه میهنی و حزب دمکرات در ارتباط با دیگر احزاب و جریان های سیاسی عراق نیز کار به اعمال فشار و اینکه تاکید کنند باید چنین چیزی باشد، نرسیده است، بلکه در تلاش برای حصول توافق میان آنها هستند. به عقیده من مسئله بزرگ هم اکنون ریاست جمهوری نیست، بلکه انتخاب نخست وزیر است.
دباغ در پاسخ به این سوال که اگر حزب دمکرات و اتحادیه میهنی وقعی به توصیه های ایران برای اتحاد و حل و فصل اختلافات و مشکلات فیمابین ننهند، کُردها چه زیانی خواهند دید، گفت: با توجه به تجربیات گذشته برای مثال مسئله رفراندوم باید بگویم اگر کُردها به توصیه ها یا پیام های سیاسی از سوی جمهوری اسلامی ایران و یا کشورهای همپیمان توجهی نکنند دچار خسارات خواهند شد. در رفراندوم چنین چیزی روی داد و بخشی از خاک کردستان را از دست دادیم و مسائل عمیق تر شد. هم اکنون نیز در عراقی حضور داریم که هر روز از سوی دادگاه فدرال حکمی صادر می شود و بهانه ای گرفته می شود تا اختیارات اقلیم کردستان محدود شود. به همین دلیل بر این عقیده ام تنها نیرو و قدرتی که می تواند حقوق کُردها را در عراق تامین و تضمین کند فقط و فقط اتحاد و توافق داخلی است. ایران از این موضوع پشتیبانی می کند که کُردها در داخل خود به توافق دست یابند و حقوق خود را در چارچوب قانون اساسی عراق تامین و تضمین کنند.
وی افزود: شاهدیم که به دلیل اینکه سنی های عراق در داخل فاقد هر گونه اختلافی بودند این موضوع برای ایران نیز به مسئله تبدیل نشد و با توافق داخلی توانستند رئیس مجلس نمایندگان را انتخاب کنند و قضیه تمام شد، اما هم اکنون مناصب ریاست جمهوری و نخست وزیر به دو مشکل تبدیل شده اند که منصب نخست وزیری مشکل اصلی است و باید با توافق اکثریت شیعی حل و فصل گردد.
نماینده دولت اقلیم کردستان در ادامه نسبت به توافق شیعیان بر سر منصب نخست وزیری و منتظر نماندن آنها برای توافق کُردها بر سر منصب ریاست جمهوری ابراز نگرانی کرد و گفت: چنین موضوعی مسبوق به سابقه است. پیشتر نیز حیدر العبادی دست به چنین اقدامی زد و زمانی که کردها در سلیمانیه و در منزل نوشیروان مصطفی در حال مذاکره بر سر انتخاب رئیس جمهوری بودند عبادی دولتش را تشکیل داد. اگر اوضاع کنونی به این منوال ادامه یابد احتمال دارد که مجلس نمایندگان بدون اینکه منتظر کردها بماند رئیس جمهور را انتخاب کند. اما با لحاظ کردن اینکه این منصب سهم کُردهاست و احتمالا سناریوی سال 2018 تکرار شود که در آن حزب دمکرات با اتحادیه میهنی با نامزدهای جداگانه وارد عرصه انتخاب رئیس جمهور شدند و در چنین حالتی یکی از طرفین متضرر خواهد شد و دیگری نفع می برد. اگر کُردها به توافق داخلی دست نیابند عراقی ها منتظر نخواهند نشست.
ناظم دباغ درباره گزارش ها در خصوص دیدار میان حزب دمکرات و اتحادیه میهنی با میانجیگری ایران طی هفته آینده، گفت: اطلاعی ندارم. اما می دانم که ایران در تلاش برای میانجیگری و یا ارائه پیشنهاد برای حل و فصل این موضوع است اما ایران نمی تواند تصمیمات خود را به اتحادیه میهنی یا حزب دمکرات تحمیل کند. لازم است رهبری سیاسی اقلیم کردستان شامل حزب دمکرات و اتحادیه میهنی بتوانند خودشان تصمیم گیری کنند تا اینکه چیزی به آنها تحمیل نشود و در پایان ضمن ابراز خرسندی و تبریک به آنها گفته شود که ما این کار را انجام دادیم که هم به نفع کُردهاست و هم به نفع عراقی ها.
وی در پاسخ به سوالی درباره احتمال تحمیل سیاست ها به حزب دمکرات و اتحادیه میهنی گفت: بر این عقیده نیستم اما در سیاست هیچ چیز غیرممکن نیست و اساس "منافع" است.
https://kurdpress.com/fa/news/35791/%D8%A7%D8%B8%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D9%86%D8%A7%D8%B8%D9%85-%D8%AF%D8%A8%D8%A7%D8%BA-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%95-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%8C%DA%AF%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AD%D8%B2%D8%A8-%D8%AF%D9%85%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D9%88-%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF%DB%8C%DB%95-%D9%85%DB%8C%D9%87%D9%86%DB%8C-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86/
مەودا میدیا- سازگار ئەحمەد // نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە کۆماری ئیسلامیی ئێران رایدەگەیەنێت ئێران هەڵوێستی هاوسەنگە بۆ دیاریکردنی سەرۆک کۆمار، ئاماژە بەوەشدەکات ئێران و ئەمەریکا بەرژەوەندییەکانیان کەوتووەتە عیراق و هەرێمی کوردستان.
نازم دەباغ، نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە کۆماری ئیسلامیی ئێران لەبارەی هەڵوێستی ئێران لەبارەی پرسی سەرۆک کۆماریی عیراق بە مەودا میدیای راگەیاند "ئێران هەڵوێستی هاوسەنگە بۆ دیاریکردنی سەرۆک کۆمار".
سەبارەت بەوەی ئێران لایەنگری یەکێتییە یان پارتی نازم دەباغ وتی "ئێران لایەنگیریی هیچ لایەکیان ناکات لەگەل رێککەوتنە لەسەر یەک کاندید، هەروەها ئێران پێی وایە ئەگەر رێکنەکەون دەبێت لە پەرلەمان یەکلایی بکرێتەوە، بەشێوەیەک ماف و هاوسەنگی یەکتری بپارێزن".
وتیشی "ئێران لە بەرژەوەندیی دانیە ڤشاربخاتە سەر ھیچ لایەک، بەڵکو وەک ناوبژیوانێت رۆڵدەبینێت و کار بۆ رێککەوتن دەکات لە زووترین کاتدا".
نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە کۆماری ئیسلامیی ئێران لەبارەی ئەوەی هەیمەنەی ئێران یان ئەمەریکا لە عیراق کامیان بەهێزترن لە وەڵامدا جەختی لەوەکردەوە "پێموایە ھەردووکیان رۆڵ و کاریگەریان ھەیە، ھەروەھا وڵاتانی دیکەش، چونکە لە رادەبەدەر بەرژەونەندییەکانیان کەوتووەتە عیراق و ھەرێمی کوردستان".
نزیکەی نۆ مانگە ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق نەیتوانیوە سەرۆک کۆماری نوێی عیراق هەڵبژێرێت بەهۆی ناکۆکی نێوان لایەنە سیاسییەکانەوە بۆ دیاریکردنی کاندیدی سەرۆک کۆمار، هەروەها کشانەوەی سەدرییەکانیش لە ئەنجومەنی نوێنەران دۆخەکەی ئاڵۆزترکرد، بەپێی دواین زانیاریی بێت بڕیارە هەفتەی داهاتوو پەرلەمانی عیراق بۆ ئەو پرسە کۆبێتەوە و سەرۆک کۆمار هەڵبژێرێت.
س.ر
https://www.mewdamedia.com/articles/25935
ئهمڕۆ لوتكهی سێ قۆڵی سهرۆكهكانی ھهر سێ وڵاتی ئێران و روسیا و توركیا له تاران بهڕێوهدهچێت، ئهگهری ھێرشی توركیا بۆ سهر رۆژئاوای كوردستان ئهجێندای سهرهكی لوتكهكه دهبێت و نوێنهری حكومهتی ههرێمی كوردستانیش له ئێران رایدهگهیهنێت، ئاسان نیه حكومهتی ئێران بهو داوایهی توركیا رازی بێت.
لهو بارهیهوه نازم دهباغ نوێنهری حكومهتی ههرێمی كوردستان لهئێران به PUKmedia ی راگهیاند: كۆبوونهوهی نێوان ئهو سێ هێزه نوێ نیه، بهڵام لهئێستادا بههۆی ههڵوێستی ئهمریكا لهسهر ناوچهكه گرنگی زیاتری پێدهدرێت.
وتیشی: ئهو سێ هێزه پێیانوایه ئهمریكا مهترسی لهسهر ناوچهكه دروستكردوهو ههر ئهمهش وایكرد، كه روسیا پهله بكات لههاتنه ناوهوهی زیاتر بۆ ناوچهكهو داوای دهسهڵاتی خۆی بكات، لهگهڵ ئهوهشدا توركیا چاوی لهگهڕانهوهیه بۆ ویلایهتی موسڵ و باكوری كوستان، لهبهرامبهریشدا ئێران نایهوێت پێگهی خۆی له سوریا لاوازببێت، بۆیه ئهمانه ههمووی وایانكرد كه ئهو كۆبوونهوهی سێ قۆڵییه ببهسترێت.
نازم دهباغ ئهوهشی خستهڕوو: هاتنی جۆبایدن سهرۆكی ئهمریكا بۆ سعودیهو كۆبوونهوهی لهگهڵ وڵاتانی كهنداو هانی ئهو سێ وڵاتهی دا كه كۆبوونهوهكه زووتر ببهستن و بتوانن هێزێك لهبهرامبهر ناتۆ دروستبكهن و ببنه هاوپهیمان.
راشیگهیاند: بهبۆچوونی من لهم بارودۆخهدا مهترسییهكان لهسهر كورد بهگشتی زیاتر دهبن، بۆیه گرنگه كورد لهم كاتهدا یهكدهنگبێت و مهترسی و ئهگهرهكان لهبهچاو بگرێت.
نوێنهری حكومهتی ههرێمی كوردستان لهئێران وتیشی: رێككهوتنی سایكس بیكۆ بهرهو كۆتایی دهچێت و توركیا دهیهوێت بێتهوهو ناوچهكهو پێگهی خۆی بههێز بكات، بهڵام دهبێت ئهوهش لهیاد نهكهین كه ئاسان نیه ئێران بهوه رازیی ببێت كه توركیا بێتهوه ویلایهتی موسڵ و باكوری كوردستان.
جێی ئاماژهیه، كۆبوونهوهی ههر سێ سهرۆكی وڵاتانی روسیا و توركیا و ئێران لهتاران، لهدوای ئهوه دێت كه جۆبایدن سهرۆكی ئهمریكا لهكۆبوونهوهی لوتكهی جدده رایگهیاند، كه ئهمریكا ناوچهكه چۆڵناكات و پێگهی خۆی لهرۆژههڵاتی ناوهڕاست دههێڵێتهوه.
https://www.pukmedia.com/KS/Details/192217
لە سێگۆشەی جیهانیی «قەڵای هەولێر»، «کەتیبەی بێستوون» و «هەورامان» تا پاراستنی زمان، ژن، ژینگە و پەرەپێدانی پەیوەندی نێوان زانایاندا
مهنسوور جیهانی ـ "عهباس غهزالی" کهسایهتی چالاکی فهرههنگی و نوێنهری پێشووی پهڕلهمانی ههرێمی کوردستان؛ له کۆنفڕانسی نێودهوڵهتی "هەورامان؛ تۆمارکردنی جیهانی، کهلتوور و گهشهسهندنی سهقامگیر" له زانکۆی ڕازی کرماشان؛ سهبارهت به سێگۆشەی جیهانیی «قەڵای هەولێر»، «کەتیبەی بێستوون» و «هەورامان» تا پاراستنی زمان، ژن، ژینگە و پەرەپێدانی پەیوەندی نێوان زانایاندا وتارێکی تایبهتی پێشکهش کرد.
دهقی تهواویی پهیامهکهی "عهباس غهزالی" له خوارهدا هاتووه:
وێڕای پیرۆزبایی بە بۆنەی تۆماری پڕ لە شانازیی ناوچەی هەورامان، لە یۆنسکۆ، وەک میراتێکی بەهاداری مرۆیی لە جیهاندا، دەبێ پێزانینمان بۆ دانەرانی ئەم کارە بەنرخە هەبێت و سوپاسی تایبەتی زانکۆی ڕازی و سازکەرانی پڕ لە هەستی ئەم کۆنفڕانسە دەکەین. هەروەها سوپاسی ئەو کەسانەش دەکەین کە پێشتر بە مەبەستی ناساندنی هەورامان بە جیهان هەنگاویان هەڵێناوە. ئەمڕۆ ئێمە لە هەولێرەوە هاتووین تاکوو بڵێین: قەڵای هەولێر، بێستوون و هەورامان سێ شانازیی گەورەن کە لە یۆنسکۆدا بوونەتە تۆماری جیهانی؛ سێ شوێن کە تا ئێستاش ژیانیان تێدا بەردەوامە و ئەمە خۆی نیشانەی خۆڕاگری و خۆشەویستی ئەم خەڵکەیە بۆ خاکەکەیان. لە ڕاستیدا شانازیی تۆماری جیهانیی هەورامان تەنیا بۆ هەورامان نشینان نیە، بەڵکوو وەک بەشێک لە شارستانیەتی مرۆڤایەتی، شێوازی تایبەتیی هونەری بیناسازی و هەروەها سەمبولی خۆڕاگریی بۆ مانەوەی مرۆڤ لە سەردەمانی کەونارا و ڕەفتاری بەرزی ئەندامانی کۆمەڵگەی هەورامان لەم سەردەمەدا وەک نموونەیەکی بەرز بۆ گشت جیهان جێی شانازییەکی گەورەیە، بۆیە ئەم کۆمەڵگەیە وەک گشت کۆمەڵگەکانی جیهان دەبێ مافی پەرەسەندنیان هەبێت.
ئەوەی لێرەدا جێی سەرنجە گرنگی و سەرەکیی بوونی فەرهەنگە؛ فەرهەنگێک کە لە سەردەمی بەجیهانی بوون سنوورەکانی سیاسی به دیدێکی سنووربەزێن و مرۆڤ تەوەرانە و پێشکەوتنخوازانه تێدەپەڕێنێ. لە ڕاستیدا پەرەسەندنی فەرهەنگی وەک پایەیەکی سەرەکیی پێشکەوتن، یەکێکە لە پێویستییەکانی سەرەکیی پەرسەندنی پایەدار. بە دیدێکی ناوچەیی دەبێ بڵێین کە تیرێژی پەرسەندنی فەرهەنگیی هەر کام لە یەکەکانی خۆرهەڵاتی ناڤین تیشک دەداتەوە سەر یەکەکانی دیکەی ناوچەکە. بە تایبەتی پەرەسەندنی فەرهەنگی لە ناوچەیەک، کە گۆیای هاوبەشییەکی زۆری کەلتووری و لێکهاڵاوبوونی بەشێکی ڕیشەی مێژوویی هاوبەشە، گرنگییەکی دووئەوەندەی هەیە. لەو ناوەدا باسی پەرەسەندن لە کۆمەڵگەکانی بازنەی ژیاری نەورۆز بە جیهانبینییەکی ئازادبیرانە و یهکسانی خوازانە مژدەی هیوای ئاشتییەکی بەردەوام و پەیوەندییەکی باشی بۆ وڵاتانی هاوسێ پێوەیە. لەبەر ئەوەی نەورۆز وەک ڕۆژێکی نوێ، کە سەرمایەیەکی هاوبەشی فەرهەنگییە لە ناوچەکەدا، دەتوانێت وەک سەمبولی هاوکاری، متمانە، بوردەیی و خۆشەویستی لە لاپەڕەی بەرنامەدانان بۆ داهاتوویەکی درەوشاوە و گەیشتن بە ئامانجی هاوبەش ڕۆڵێکی بونیادنەر و شایستەی هەبێت. بەم نیگایە، پەرسەندنی هەورامان لە قۆناغی یەکەمدا کاریگەرییەکی ئەرێنی لە سەر بەشەکەی تری هەروامان لە هەرێمی کوردستان و دواتر لە سەر زاگرۆس نشینان دەبێ. هیوادارین لە قۆناغەکانی داهاتوودا بازنەی ئەم کاریگەرییە لە ناوچەکەدا فراوانتر بێت.
بە تێڕوانینی ئەوەی کە ئەمڕۆ خەڵکی کرماشان، هەورامان و هەولێر توانیویانە میراتی مێژوویی خۆیان لە تاقوەسان و هەورامانەوە تاکوو قەڵای هەولێر وەک شارستانییەتێکی مرۆڤایەتی لە جیهاندا بخەنەڕوو، لەم سەردەمەدا ئەرکی سەرەکیی ئێمە پاراستنی ئەم میرات و کلتوورەیە. پاراستنی ئەم میراتەش لە سێ تەوەردا شیاوی بەدواداچوونە:
یەکەم، پێویستە بۆ بەهێزکردن و بڵاوکردنەوەی زمان و زاراوە جۆراوجۆرەکانی کوردی، وەک کرمانجیی سەروو، کرمانجی ناوەڕاست، کەلهوڕی، لەکی و هەورامی وەک پێکهاتەی فەرهەنگێکی دەوڵەمەند، کە وێڕای هەژانە ترسناکەکانی مێژوویی ڕانەقەناون، کار بکرێت. بە تایبەتی دەبێ زاراوەی دەوڵەمەند و ڕیشەداری هەورامی لە زیانی ڕۆژگار بپارێزرێت و، بە بڵاوکردنەوە و نووسینەوەی، مەترسی لەناوچوونی لەسەر نەمێنێت. لەوبارەوە دەبێ بڵێین کە پەیوەندیی نێوان پێشکەوتن، زمان و ژن پەیوەندییەکی نەپچڕاوەیە، چونکە دایکان وەک باشترین مامۆستای مرۆڤایەتی، بە ئاراستەی پێشکەوتندا، بە باشترین شێوە دەتوانن فێرکاریی بکەن، بۆیە پێویستە فێربوون به زمانی دایک ببێتە سەرەکیترین کار.
دووەم، ئەگەر لە لایەک لە ڕابردوودا زاگرۆس نیشتیمان و زمانی ئێمەی لە مەترسیی داگیرکردن و توانەوە پاراستبێ و لە لایەکی تر، تا ئێستاش سەرچاوەیەکی تەژیی لە ئۆکسیجینە، ئەمڕۆ ئەوە ئەرکی ئێمەیە کە بە ئاگایی و ئیرادەیەکی بەهێز، بە مەبەستی بەردەوام بوونی ژیان، ژینگەی زاگرۆس بپارێزین و بە بیانووی بێ بنەمای نائەهوەنی ڕێگەی هەناسە لەم ژینگە دەوڵەمەندە و ئەم سروشتە پاکە نەگرین. لەوبارەوە دەبێ ڕاشکاوانە داکۆکی لەوە بکەین کە ئەم کارە، بە تایبەتی چارەسەرکردنی کێشەی تۆز و غوبار و پاراستنی دارستان و جۆراوجۆریی زیندەوەری لە زاگرۆس، بەبێ هاوئاهەنگی و هاوکاریی نێوان ئێران و هەرێمی کوردستان و وڵاتانی ناوچەکە کارێکی ئەستەمە.
سێیەم، پێویستە بە گرێدانی پەیوەندییەکی قووڵ لە نێوان زانایانی مەزن و بە دروست کردنی متمانە و بەشدارییەکی چالاکانەی کەسانی فەرهەنگی بە دوای زیندووکردنەوەی سەرمایەی کۆمەڵایەتیدا بین. بە تایبەتی بە ڕۆڵ پێدان بە ئافرەتان، کە ڕووخساری کوردیان وەک ڕووخسارێکی دێموکراتیک لە هەموو ناوچەکەدا نیشان داوە، دەکرێ ئەم سەرمایە گرنگە وەک دەستکەوتێک دابندرێت تاکوو کۆمەڵگەیەکی تەندروست لە ڕێگەی ئەم سەرمایەوە پەروەردە بکرێت.
بە ئومێدی سەربڵندیی لە بەرانبەر نەوەی داهاتوودا.
کۆنفڕانسی نێودهوڵهتی "هەورامان؛ تۆمارکردنی جیهانی، کهلتوور و گهشهسهندنی سهقامگیر" به بهشداری کهسایهتییه بیانییهکان، بهرپرسانی ئێرانی، مامۆستایانی زانکۆ، خوێندکارانی لقه جۆراوجۆره زانستییهکان، چالاکوانانی کهلتووری و کۆمهڵایهتی و ههروهها دهزگاکانی ڕاگهیاندن له ڕۆژانی ١٦ و ١٧ی جوولای ٢٠٢٢ له هۆڵی کۆبوونهوهکانی کۆلێژی ئهدهبیاتی زانکۆی ڕازی له شاری کرماشان بهڕێوهچوو.
دوایین هەواڵەکان
- نوێنەری حکومەتی هەرێم لە ئێران: سەردانەکەی پزیشکیان ئاماژەیە بۆ گرنگیدانی ئێران بە هەرێمی کوردستان
- ههرێمى كوردستان و ئێران جهخت له برهودان به پهيوهندييهكانيان دهكهنهوه
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی: سەردانی سەرۆک کۆماری ئێران مێژوویی بوو
- نازم دەباغ له وتووێژ لهگهڵ ئاژانسی ئیرنا: مەسعوود پزشکیان سەردانی هەولێر دەکات
- نازم دەباغ: کاتی سەردانی پزیشکیان بۆ عێراق دیار نییە
- «سەلام رشدی» لهگهڵ شاندی یهکێتی هاورده و ناردنکارانی لقی ههولێر کۆبۆوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى: ههميشه پشتيوانى و بهرگرى له مافهكانى ئێزدييان دهكهين
- سهرۆک نێچیرڤان بارزانی لهگهڵ باڵیۆزی یهکێتیی ئهورووپا کۆبووهوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى لهگهڵ باڵيۆزى نهمسا كۆبووهوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى سوپاسى جهنهرال ڤاول دهكات