دوای بەشداریكردنی لە ڕێوڕەسمی كردنەوەی دیداری سلێمانی، نیوەڕۆی ئەمڕۆ چوارشەممە 16 - 3 - 2016 بەرێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان، لە شاری سلێمانی پێشوزای لە بەڕێز ئیلی مۆرگانۆڤ باڵیۆزی ڕووسیای فیدرال لە عێراق و شاندێكی یاوەری كرد كە لە كونسولی گشتیی ڕووسیای فیدرال لە هەرێمی كوردستان و چەند بەرپرسیارێكی دیكە پێكهاتبوو.
لە دیدارەكەدا دوایین پێشهاتەكانی شەڕی دژی تیرۆر لە هەرێمی كوردستان و عێراق و سووریا تاوتوێ كرا و تیشك خرایە سەر كاریگەریی ئەو شەڕە لەسەر ئێستا و داهاتووی ناوچەكە بە گشتی.
هەر لە دیدارەكەدا بەڕێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان سوپاسی ڕووسیای فیدرالی كرد بۆ ئەو هاوكارییە سەربازییەی وڵاتەكەیان كە چەند ڕۆژی ڕابردوو گەیشتە هەرێمی كوردستان و دووپاتی كردەوە كە هەرێمی كوردستان خوازیاری بەرەوپێشبردنی پەیوەندییەكانییەتی لەگەڵ ڕووسیای فیدرال. جەختی لەوەش كردەوە كە بۆ شكاندنی تیرۆرستانی داعش لە كوردستان و ناوچەكە، پێشمەرگە پێویستی بە هاوكارییی بەردەوامیی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی هەیە.
لە بەشێكی دیكەی دیدارەكەدا باس لە پەیوەندییەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و حكوومەتی عێراقی فیدرال كرا و تیشك خرایە سەر كێشە هەڵواسراوەكانی نێوان هەولێر و بەغدا. لەمبارەیەشەوە بەرێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان دووپاتی كردەوە كە هەرێمی كوردستان وەك هەمیشە خوازیارە هەموو كێشە و ناكۆكییەكانی لە ڕێگەی گفتوگۆ و لێكگەیشتنەوە لەگەڵ حكوومەتی عێراقی فیدرال چارەسەر بكات و هەر بەم ڕێگەیەش بیر لە شێوازێكی دیكەی پەیوەندی لە نێوان هەردوولادا بكرێتەوە، چونكە شێوازی پەیوەندیی پێشتری هەولێر و بەغدا شكستی هێناوە و سەركەوتوو نەبووە.
لای خۆیەوە بەرێز باڵیۆزی ڕووسیای فیدرال خۆشحاڵیی خۆی بە سەردانی هەرێمی كوردستان و دیداری لەگەل بەڕێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستانی دەربڕی، هەروەها پشتگیریی ڕووسیای فیدرالی بۆ هەرێمی كوردستان لە شەڕی دژی داعشدا دووپات كردەوە و هیوای سەركەوتنی بۆ پێشمەرگە و كوردستان لەو شەڕەدا خواست.
نیوەڕی ئەمڕۆ پێنجشەممە 17 - 3 - 2016 بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان، پێشوازی لە بەڕێز فیلیپ هامۆند وەزیری دەرەوەی بەریتانیا و شاندێكی یاوەری كرد كە لە بەرێزان باڵیۆزی بەریتانیا لە عێراق و ژمارەیەك بەرپرسی دیكەی بەریتانی پێكهاتبوو.
لە دیدارێكدا كە بەڕێزان قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆك وەزیران، وەزیرانی ناوخۆ و پلاندانان و گوتەبێژی فەرمیی حكوومەتی هەرێمی كوردستان ئامادەی بوون، بەڕێز هامۆند خۆشحاڵیی خۆی بە سەردانی هەرێمی كوردستان دەربڕی و باسی بارودۆخی عێراق بەگشتی و هەرێمی كوردستان بەتایبەتی لە ڕووی قەیرانی داراییەوە كرد. هەروەها دەستخۆشی لە هەوڵەكانی حكوومەتی هەرێمی كوردستان كرد بۆ ئەو ڕێكار و پرۆگرامە چاكسازییەی كە بەمەبەستی تێپەڕاندنی قەیرانی دارایی گرتووەیەتە بەر و لەم بوارەشدا هاوكاریی وڵاتەكەی بۆ ئەم هەوڵانەی حكوومەتی هەرێمی كوردستان پیشان دا.
ئاماژەی بەوەش دا كە وەستاندن و تێكشكاندنی هێرش و مەترسییەكانی تیرۆر لەلایەن پێشمەرگەوە و حەواندنەوەوە و دابینكردنی خزمەتگوزاری بۆ ژمارەیەكی یەكجار زۆری پەنابەر و ئاوارەی دەستی تیرۆر لەلایەن خەڵك و حكوومەتی هەرێمی كوردستانەوە، جێگە و پێگەیەكی تایبەتی بە هەرێمی كوردستان بەخشیوە لە سەرتاسەری ئەورووپا و جیهان و هیوای خواست كە هێزی پێشمەرگە ڕۆڵێكی بەرچاوی لە پلانی ئازادكردنەوەی شاری مووسڵدا هەبێت.
لای خۆیەوە بەڕێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان سوپاسی ئەو سەردانە و هاوكارییەكانی وڵاتی بەریتانیای بۆ هەرێمی كوردستان و هێزی پێشمەرگە كرد و دووپاتی كردەوە كە بەهۆی قەیرانی دارایی و هاتنی ژمارەیەكی یەكجار زۆری ئاوارە و پەنابەری دەستی تیرۆرەوە، هەرێمی كوردستان پێویستی بە هاوكاریی زیاتری كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی هەیە.
لە بەشێكی دیكەی قسەكانیدا بەڕێز نێچیرڤان بارزانی باسی لە بارودۆخی هەرێمی كوردستان و ڕێكارەكان و پلانی چاكسازیی حكوومەتی هەرێم بۆ تێپەڕاندنی قەیرانی دارایی كرد و دووپاتی كردەوە كە حكوومەت لەسەر چاكسازیی جددییە و دەربارەی شەفافیەت لە داهاتەكاندا دەستی بە كار كردووە و لەمبارەیەشەوە ڕاوێژ بە لایەنە پسپۆڕە نێودەوڵەتیەكان دەكات و بەریتانیاش دەتوانێت بۆ ئەم مەبەستە هاوكاریی حكوومەتی هەرێمی كوردستان بكات.
تاوتوێكردنی پلانی ئازادكردنی مووسڵ لە دەستی تیرۆرستانی داعش و بارودۆخی ناوچەكە بەگشتی و گۆڕینەوەی بیروبۆچوون لەسەر چەند بابەتێكی پەیوەندیدار، لایەنێكی دیكەی دیدارەكە بوو.
سەرلەبەیانیی ئەمڕۆ شەممە 19 - 3 - 2016 بە ئامادەبوونی بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان و بەڕێزان وەزیری گەشتیاریی لوبنان، وەزیری ڕۆشنبیریی عێراقی فیدرال، وەزیران و پەرلەمانتارانی هەرێمی كوردستان، نوێنەرانی ئاژانس و كۆمپانیاكانی گەشتیاری لە جیهان و وڵاتانی ناوچەكە و عێراق و بەرپرسانی حزبی و حكوومی و كەسایەتیانی ئەكادیمی و هاوڵاتیان، لە شاری هەولێر گەورەترین كۆنفرانسی نێودەوڵەتی گەشتیاری سازكرا.
لە ڕێوڕەسمی كۆنفرانسەكەدا بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان وتەیەكی پێشكەش كرد و تیایدا جگە لە بەخێرهێنانی میوانان و دەربڕینی خۆشحاڵی بە بەشداریكردنی بەرپرسان و نوێنەران و ئاژانس و كۆمپانیاكانی گەشتیاری بیست و حەوت وڵات لەو كۆنفرانسەدا، جەختی لەوە كردەوە كە لە دۆخێكی وەك ئەمڕۆی هەرێمی كوردستان كە شەڕی دژی تیرۆر و قەیرانی دارایی لە ئارادان، بەشداری ئەم ژمارە زۆرەی ئاژانس و كۆمپانیا جیهانییەكان، دڵنیایى و پشتیوانى و پهیامێكى بهنرخە بۆ هەرێمی كوردستان و هیوای خواست ئەمە ببێتە هۆكاری هەڵنانی ههنگاوى گهورهتر بۆ فراونبوون و بووژانەوەی كهرتى گهشتیارى كه بتوانێت بهشدارییهكى كارا له دابینكردنى داهاتى دیكهدا بۆ ههرێمى كوردستان بكات.
هەروەك هیوای خواست كۆنفرانسەكە ببێته پردێك و كردنهوهى دهرگایهكى دیكهى جیهان به ڕووى ههرێمى كوردستاندا بە تایبەت كە هەڵكەوتەی جوگرافی هەرێم و شوێنەوارە مێژووییەكانی دەرفەتی باش بۆ ئەم بوارە دورست دەكەن و كۆمهڵگه و خهڵكى میواندۆست و میوانپهروهرى كوردستانیش، هاندهرێكى دیكهى گهشتیارین و، گهشتیارانى بیانى ههر له یهكهم ساتى گهیشتنیان به فڕۆكهخانه و سنوورهكانى كوردستان، یهكهم شت كه ههستى پێدهكهن، دڵگهرمى، ڕووخۆشى و، پێشوازیى گهرمى خهڵكی كوردستانە، كه ئەمە خەسڵەتێكی سەركیی ئەم وڵاتە و ئەم خەڵكەیە.
لە بەشێكی دیكەی وتەكەیدا بەڕێزیان ئاماژەی بەوە دا كە حكوومهتى ههرێمى كوردستان وێڕاى كاركردن بۆ بنیاتنانى ژێرخانى گهشتیارى، دابینكردنى ئاسایش و، ئاسانكارى بۆ هاتنى گهشتیاران، كارى كردووه بۆ ئهوهى ڕووى وهبهرهێنان و سهرمایهگوزارى و كهرتى تایبهتیش به شێوهیهكى فراوان ئاراستهى ئهو بواره گرنگه بكات و، لهمبارهیهوه ههموو ئاسانكارییهكى پێشكهش كردووه. دووپاتیشی كردەوە لهوهتهى دهستهى وهبهرهێنان لە ساڵى 2006 له ههرێمى كوردستان دروست بووه، تا ئێستا به بڕى زیاتر له (6) ملیار دۆلار وهبهرهێنان له كهرتى گهشتیاریدا كراوه، بهڵام لهبهر ئهولهویات و ناچاریى حكوومهت به گرنگیدان به كهرته پێویست و لهپێشهكانى دیكهى ژیان، هێشتا وهك پێویست نهتوانراوه كار لهم كهرتهدا بكرێت جیا لەوەی بههۆى شهڕى تیرۆر و قهیرانى دارایى و بڕینى بودجهى ههرێم لهلایهن حكوومهتى عیراقهوه، وهك ههموو كهرتهكانى دیكه، كاریگهریى خراپ لهسهر كهرتى گهشتیارییش دروست بووه.
دواتر باسی لە ئامارەكانی گەشەی كەرتی گەشتیاری لە نێوان ساڵى 2007 بۆ 2016 لە هەرێمی كوردستان كرد كە گەشەیەكی بەرچاوی بەخۆیەوە بینیوە بە جۆرێك لە 105 هۆتێلی گەشتیاری بۆ 620 هۆتێل و، له 129 ڕیستورانی گەشتیاری بۆ 764 ڕێستوڕانت و له 377 ههزار گەشتیارەوە بۆ نزیكهى سێ ملیۆن گهشتیار بهزر بۆتهوه و حكوومەتیش بهو ئامانجه كار دهكات، كه ئهم كهرته لهگهڵ ههردوو كهرتهكانى كشتوكاڵ و پیشهسازى، له جیاتى كهرتى نهوت و گازى سروشتى، ببنه سهرچاوهى سهرهكیى داهات.
جەختی لەوەش كردەوە كە پێشخستنى گهشتیارى ههر بهتهنیا دروستكردنى هۆتێل و ڕێستوڕانتى پێنج ئهستێرهیى و سهیرانگه و پڕۆژهى گهورهى گهشتیارى نییه، بهڵكوو دروستكردنى كهلتوور و ڕۆشنبیریى گهشتیارى، خزمهتى باش، خزمهتگوزاریى پێشكهوتووى گهشتیاریش، لایهنێكى سهرهكیى ئهو كهرته گرنگهیه و لهم بوارهشدا ههرێمى كوردستان شانسێكى باشى ههیه و خهڵكى كوردستان حهزیان له گهشتیارى و ئارامییە، بهڵام هێشتا پێگهیشتنێكى باشترى كهلتوور و ڕۆشنبیریى گهشتیارى له ههرێمى كوردستان پێویسته و ئەمەشی بە كاری حكوومهت و دهزگا پهیوهندارهكانى ئهم بواره و دەزگاكانی ڕاگهیاندن زانی.
ههروەها داوای له وهبهرهێنهران، سهرمایهداران و كهرتى تایبهتى ناوخۆیى و بیانى كرد كه زهمینهى لهبارى گهشتیارى له ههرێمى كوردستان و، ئهو ههموو دهرفهته گهورهیهى له بوارى گهشتیاریدا ههیه بقۆزنهوه، بۆ ئهوهى بهشدارییهكى كارا له فراوانكردنى كهرتى گهشتیارى له ههرێمى كوردستاندا بكهن و كار و پڕۆژهى گهشتیارى ئهنجام بدهن و حكوومهتى ههرێمى كوردستانیش ههموو هاوكارى و ئاسانكارییهكیان پێشكهش دهكات.
لە كۆتایی وتەكەیدا ڕێز و نەوازشی بۆ گیانی پاكی شەهیدانی كوردستان نارد كه بۆ بهرگرى له كوردستان گیان و خوێنى خۆیان بهخشى. هەروەها ماندوونهبوون و دهستخۆشى له پێشمهرگه قارهمانهكانى كوردستان كرد كه ئێستا له بهرهكانى جهنگدا كوردستان دهپارێزن، بۆ ئهوهى وڵات ئارام و سهقامگیر بێت و له كهشێكى ئارام و سهقامگیردا بتوانرێت كار بۆ ئاوهدانكردنهوه و پێشخستنى كوردستان بكرێت. بە بۆنەی هاتنەوەی جەژنی نەورۆزی نەتەوەییشەوە، جەژنە پیرۆزەی لە هەموو خەڵكی كوردستان كرد و هیوای سەركەوتنی بۆ كۆنفرانسەكە و كاتێكی خۆشی بۆ میوانانی بەشدار لە كۆنفرانسەكەدا خواست.
دەقی ووتەی بەڕێز نێچیرڤان بارزانی:
میوانان و ئامادهبووانى بهڕێز،
بهڕێزان وهزیرى گهشتیاریى لوبنان، وهزیرى ڕۆشنبیریى عیراقى فیدراڵ، باڵیۆز و كوسنوڵانی وڵاتانی بیانی لە هەولێر و بەغدا و هەموولایەكتان بەخێربێن،بەخێرهاتنی نوێنهرانى ئاژانس و كۆمپانیاكانى گهشتیارى له جیهان، وڵاتانى ناوچهكه و له عیراق دەكەم مایهى خۆشحاڵیى ئێمه و خهڵكى ههرێمى كوردستانه كه ئهمڕۆ لێره، له ههولێر پێشوازیتان لێدهكهین و، له كۆنفرسێكى نیودهوڵهتیدا بۆ گهشتیارى، لهگهڵتاندا بهشدار دهبین. هاتن و بهشداریكردنى بهرپرسان و نوێنهران و، ئاژانس و كۆمپانیاكانى بوارى گهشتیاریى (27) وڵات له ههموو كیشوهرهكانى دنیاوه بۆ ههولێر، بهتایبهتى له دۆخێكى وهك ئهمڕۆى ههرێمى كوردستان و ناوچهكهدا، كه شهڕى دژى تیرۆر و قهیرانى دارایى له ئارادان و، كاریگهریى نهرێنییان له ههموو بوارهكانى ژیان كردووه، وێڕاى ئهوهى بۆ كهرتى گهشتیارى ڕووداوێكى گرنگه، بۆ ههرێمى كوردستانیش، دڵنیایى، پشتیوانى و پهیامێكى بهنرخه.
هیوادارین سازكردنى ئهم كۆنفرانسه و بهشداریى ئهو ژماره گهورهیهى كۆمپانیا و ئاژانسهكانى گهشتیاریى وڵاتانى جیهان، ببێته هۆى ههڵنانى ههنگاوى گهورهتر بۆ فراونبوونى كهرتى گهشتیارى له ههرێمى كوردستان و بووژانهوهى ئهم كهرته، كه بتوانێت بهشدارییهكى كارا له دابینكردنى داهاتى دیكهدا بۆ ههرێمى كوردستان بكات، ههروهها ببێته پردێك و كردنهوهى دهرگایهكى دیكهى جیهان به ڕووى ههرێمى كوردستاندا و، وڵاتهكهمان بكاته ئاراسته و ڕووگهیهكى دیكهى گهشتیارى، بۆ ئهو گهشتیارانهى ساڵانه له سهرتاسهرى جیهانهوه، ڕوو له ڕۆژههڵاتى ناوهڕاست دهكهن.
ههرێمى كوردستان له ڕووى گهشتیارییهوه، ههڵكهوتهیهكى جوگرافیى گونجاو، سروشتێكى جوان، ههوایهكى سازگار، كهشێكى لهبار و، دهیان جێگه گەشتیاری و شوێنهوارى مێژوویى ههیه و، دهكرێ له ههرچوار وهرزهكانى ساڵدا، ببێته ڕووگهیهكى دیكهى گهشتیارى، بۆ گهشتیارانى عیراق، وڵاتانى ناوچهكه و تهواوى جیهانیش.
ههروهها كۆمهڵگه و خهڵكى میواندۆست و میوانپهروهرى كوردستان، هاندهرێكى دیكهى گهشتیارین و، گهشتیارانى بیانى ههر له یهكهم ساتى گهیشتنیان به فڕۆكهخانه و سنوورهكانى كوردستان، یهكهم شت كه ههستى پێدهكهن، سهرنجیان ڕادهكێشێت و خۆشحاڵیان دهكات، دڵگهرمى، ڕووخۆشى و، پێشوازیى گهرمى خهڵكهى كوردستانە، كه ئەمە خەسڵەتێكی سەركیی ئەم وڵاتە و ئەم خەڵكەیە و هیوادارم بەردەوام بەم شێوەیە بمێنێتەوە.
بهڕێزان..
حكوومهتى ههرێمى كوردستان وێڕاى كاركردن بۆ بنیاتنانى ژێرخانى گهشتیارى، دابینكردنى ئاسایش و، ئاسانكارى بۆ هاتنى گهشتیاران، كارى كردووه بۆ ئهوهى ڕووى وهبهرهێنان و سهرمایهگوزارى و كهرتى تایبهتیش به شێوهیهكى فراوان ئاراستهى ئهو بواره گرنگه بكات و، لهمبارهیهوه ههموو ئاسانكارییهكى پێشكهش كردووه. لهوهتهى كه دهستهى وهبهرهێنان ساڵى 2006 له ههرێمى كوردستان دروست بووه، تا ئێستا به بڕى زیاتر له (6) ملیار دۆلار وهبهرهێنان له كهرتى گهشتیاریدا كراوه.
بهڵام وێڕاى ههبوونى بنهما سهرهكییهكانى گهشتیاریش، له لایهك لهبهر ئهولهویات و ناچاریى حكوومهت به گرنگیدان به كهرته پێویست و لهپێشهكانى دیكهى ژیان له ههرێمى كوردستان، هێشتا وهك ئهوهى ئێمه دهمانهوێت نهتوانراوه كار لهم كهرتهدا بكرێت، له لایهكى دیكهشهوه نزیكهى دوو ساڵى ڕابردوو بههۆى شهڕى تیرۆر و قهیرانى دارایى و بڕینى بودجهى ههرێم لهلایهن حكوومهتى عیراقهوه، وهك ههموو كهرتهكانى دیكه، كاریگهریى خراپ لهسهر كهرتى گهشتیارییش دروست بووه. ئهمهش ئهنجامێكى زۆر ئاساییى بارودۆخى ناوچهكهیه و دڵنیاین كه به باشبوونى دۆخهكه، گهشتیاریش دهگهڕێتهوه سهر دۆخى جارانى و، باشتریش دهبێت.
ئهگهر سهیرێكى ئامارهكانى نێوان ساڵى 2007 بۆ 2016 بكهین، دهبینین كه بهرهوپێشچوونێكى گهوره له بوارى گهشتیاریدا له ههرێمى كوردستان ڕووى داوه. بۆ نموونه ساڵى 2007 تهنیا (105) هۆتێلمان له ههرێمى كوردستان ههبووه، كهچى ئێستا ئهو ژمارهیه ساڵى 2016 بۆ (620) هۆتێل و، ڕێستوڕانته گهشتیارییهكانیش له (129)هوه، بۆ (764) ڕێستوڕانت بهرز بۆتهوه.
ههروهها ژمارهى گهشتیاران له نێوان ئهو ساڵانهدا، له (377) ههزارهوه، بۆ نزیكهى (سێ) ملیۆن گهشتیار بهزر بۆتهوه، كه زۆربهیان له ناوهڕاست و خوارووى عیراق و ئێرانهوه هاتوون، ئهوانى دیكهش گهشتیارانى وڵاتانى ناوچهكه و جیهان بوون.
حكوومهتى ههرێمى كوردستان پلانى فراوانى بۆ پێشخستنى كهرتى گهشتیارى ههیه و بهو ئامانجه كار دهكات، كه ئهم كهرته لهگهڵ ههردوو كهرتهكانى كشتوكاڵ و پیشهسازى، له جیاتى كهرتى نهوت و گازى سروشتى، ببنه سهرچاوهى سهرهكیى داهات و، به دامهزراندنى ژێرخانى ئهو كهرتانه، ئیتر ههرێمى كوردستان بۆ دابینكردنى داهات، كهمترین پشتبهستنى به كهرتى نهوت و گازى سروشتى ههبێت.
بهڕێزان،
پێشخستنى گهشتیارى ههر بهتهنیا دروستكردنى هۆتێل و ڕێستوڕانتى پێنج ئهستێرهیى و سهیرانگه و پڕۆژهى گهورهى گهشتیارى نییه، بهڵكوو دروستكردنى كهلتوور و ڕۆشنبیریى گهشتیارى، خزمهتى باش، خزمهتگوزاریى پێشكهوتووى گهشتیاریش، لایهنێكى سهرهكیى ئهو كهرته گرنگهیه. لهم بوارهشدا ههرێمى كوردستان شانسێكى باشى ههیه و خهڵكى كوردستان حهزیان له گهشتیارى و ئارامییە له ژیان، كه ئهمهش وا دهكات بڵاوبوونهوهى كهلتوور و ڕۆشنبیریى گهشتیارى ئاسانتر بێت و، ژینگهى كۆمهڵایهتیى كوردستان بۆ گهشتیارى و هاتنى گهشتیارانى بیانى، هاوكار و یارمهتیدهر بێت.
بهڵام وێڕاى ئهمهش، هێشتا پێگهیشتنێكى باشترى كهلتوور و ڕۆشنبیریى گهشتیارى له ههرێمى كوردستان پێویسته. بۆ ئهمهش ههم دهبێ حكوومهت و دهزگا پهیوهندارهكانى ئهم بواره له كوردستان، به شێوهیهكى زانستیانه كارى جددیتر لهسهر ئهم لایهنه گرنگهى گهشتیارى بكهن، ههم ڕاگهیاندنیش دهتوانێت ڕۆڵێكى كاریگهر لهم بوارهدا بگێڕێت و، بهشدارییهكى كارا له دروستكردن و پهرهپێدان و بڵاوكردنهوهى ئهو كهلتوورهدا، بكات. هیوادارم ئهم كۆنفرانسهش بتوانێت لهمبارهیهوه هاوكارییهك بۆ كهرتى گهشتیارى له ههرێمى كوردستان بكات و، له باس و پانێڵهكانیدا، گرنگى بهم لایهنه و چۆنیهتیى پێشخستنى ئەم بوارە بدات.
ههر لهم دهرفهتهدا داوا له وهبهرهێنهران، سهرمایهداران و كهرتى تایبهتى ناوخۆیى و بیانى دهكهم، كه زهمینهى لهبارى گهشتیارى له ههرێمى كوردستان و، ئهو ههموو دهرفهته گهورهیهى له بوارى گهشتیاریدا ههیه بقۆزنهوه، بۆ ئهوهى بهشدارییهكى كارا له فراوانكردنى كهرتى گهشتیارى له ههرێمى كوردستاندا بكهن. له شوێنهوارهكان، چیاكان، چۆڵهوانى، دهشتودهر، چهم و ڕووبارهكانى كوردستان سوود ببینن، كه ههموو وهرزهكانى ساڵ بۆ گهشتیاریى گونجاون و، كار و پڕۆژهى گهشتیارى لێ ئهنجام بدهن. حكوومهتى ههرێمى كوردستانیش ههموو هاوكارى و ئاسانكارییهك پێشكهش دهكات.
گهشتیارى بۆ ههرێمى كوردستان كهرتێكى زۆر گرنگه و، بۆ ڕێگهخۆشكردن و هاندانى سهرمایهگوزاریى زیاتر و وهبهرهێنان و ئاراستهكردنى باشترى كهرتى تایبهت بۆ گهشتیارى، داوا له وهزارهتى شارهوانى و دهستهى گشتیى گهشتوگوزار و دامودهزگاكانى بوارى گهشتیارى له حكوومهتى ههرێمى كوردستان دهكهم، كه ههموو ئاسانكارییهك پێشكهش بكهن و، ڕۆتین و بیرۆكراسى كهم بكهنهوه، بۆ ئهوهى گهشتیارى ببێته سهرچاوهیهكى گهورهى داهات و، بهشدارییهكى كارا له بهرنامهى حكوومهتدا بۆ دابینكردنى خۆشگوزهرانى و پێشكهشكردنى خزمهتگوزاریى باشتر بكات.
ههر لهم بۆنهیهدا و بهرله كۆتایى، بهوپهڕى ڕێز و حورمهتهوه، سهرى ڕێز و نهوازش بۆ شههیدانى كوردستان دادهنوێنین، كه بۆ بهرگرى له كوردستان گیان و خوێنى خۆیان بهخشى. ماندوونهبوون و دهستخۆشى له پێشمهرگه قارهمانهكانى كوردستان دهكهم، كه ئێستا له بهرهكانى جهنگدا كوردستان دهپارێزن، بۆ ئهوهى وڵات ئارام و سهقامگیر بێت و، ئهمڕۆ بتوانین لێره له كهشێكى ئارام و سهقامگیردا كار بۆ ئاوهدانكردنهوه و پێشخستنى كوردستان بكهین و، له سایهى خۆڕاگرى و قارهمانیهتیى ئهواندا، خهڵكى كوردستان پێشوازى له جهژنى نهتهوهییان دەكهن. لێرەوە گەرمترین پیرۆزبایی لە هەموو خەڵكی كوردستان دەكەم بەبۆنەی جەژنی نەورۆزەوە.
دووباره بهخێرهاتنى ههموو لایهكتان دهكهم، هیواى سهركهوتن بۆ كۆنفرانسهكهتان دهخوازم، دهستخۆشى له وەزیری شارهوانى دەكەم. دەستخۆشی لە سەرۆكی دهستهى گشتیى گهشتوگوزاری هەرێم و ستاف و كارمەندان و ئەوانەی كە لەگەڵیاندا كاریان كردووە بۆ ئەم كۆنفرانسە، دەكەم هەوڵەكانیان بەرز دەنرخێنم بۆ ئەو كارەی كە ئەمڕۆ كردوویانە.
هیواى بهسهربردنى كاتێكى خۆش بۆ میوانان و بهشدارانى كۆنفرانسهكهتان دهخوازم، هیوادارم ئهم هاتنهیان ببێته سهرهتایهك بۆ هاتنى گهشتیارانى وڵاتهكانیان بۆ ههرێمى كوردستان، وە هەروەها ببێتە هاندەرێن بۆ زیاتر گرنگیدانی كەرتی تایبەت بە بواری گەشتیاری لە هەرێمی كوردستان.
دووباره ههموو لایهكتان بهخێر بێن،
زۆر سوپاس بۆ هاتنتان.
بهبۆنهی جهژنی نهورۆزهوه، بهڕێز نێچیرڤان بارزانی سهرۆك وهزیرانى ههرێمی كوردستان، پهیامێكی پیرۆزبایی ئاراستهی نهتهوهی كورد و گهلانی ناوچهكه كرد، تیایدا پیرۆزبایی جهژنی نهورۆز له ههموو ئهو گهلانه دهكات كه جهژنی نهورۆز دهگێڕن، ئهمهش دهقهكهیهتى:
پهیامی جهژنی نهورۆز
بهبۆنهی جهژنی نهورۆزهوه، جوانترین پیرۆزبایی و جهژنهپیرۆزه له نهتهوهی كورد و ههموو ئهو نهتهوانه دهكهم، كه جهژنی نهورۆز دهگێڕن، بهتایبهتی گهلانی ئێران كه نهورۆز یهكێكه له هاوبهشییهكانی نێوان گهلی كوردستان و گهلی ئێران. هیوادارم ئهم جهژنه ببێته جهژنی ئاشتی و ئارامى بۆ ههموو ناوچهكهمان.
جهژنی بنهماڵهی شههیدان و ئهنفالكراوان پیرۆز دهكهم. جهژنی ههموو ئهو بنهماڵه كورده ئێزدیانه پیرۆز دهكهم، كه هێشتا كهسوكارهكانیان له دهست داعشدا ماون و هیوادارین جهژنی داهاتوو ئهوانیش له كوردستان لهگهڵ ئێمهدا بن.
جهژنی یهك به یهكی ههموو پێشمهرگه خۆڕاگر و ئازاكانی كوردستان پیرۆز دهكهم و پێیان دهڵێم: ئێوه به سهركهوتنتان بهسهر داعشدا، نهورۆزتان به ئازایهتی و داستانێكی دیكه دهوڵهمهندتر كرد.
بهداخهوه شهڕی داعش و قهیرانی دارایی؛ كاریگهریی نهرێنى لهسهر دۆخى ههرێمى كوردستان بهگشتى دروست كردووه، بهڵام دڵنیایی دهدهینه ههموو گهلی كوردستان كه ئهم قهیرانهش تێدهپهڕێنین، تیرۆر دهشكێنین و كوردستان له پێشكهوتن بهردهوام دهبێت.
بهبۆنهی جهژنی نهورۆز و سهری ساڵی تازهی كوردییهوه، هیوادارم ههموو لایهنهكانی كوردستان پێكهوه دابنیشن و ههموو كێشهكان له ڕێگهی گفتوگۆوه چارهسهر بكهن، چونكه قۆناغی داهاتوو پێویستی به یهكڕیزییهكی زۆره بۆ ئهوهی به تهواوی سهركهوین، كوردستان بپارێزین و دهستكهوتی زیاتر بۆ گهلهكهمان بهدهست بهێنین.
نێچیرڤان بارزانی
سهرۆك وهزیرانی ههرێمی كوردستان
20ى ئازارى 2016
سەرلەبەیانیی ئەمڕۆ دووشەممە 1 - 2 - 2016 بەرێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان، پێشوزای لە بەڕێز سامر سبهان ئەلسبهان باڵیۆزی شانشینی سعوودیە لە عێراق كرد.
لە دیدارێكدا بەڕێز سەرۆك وەزیران خۆشحاڵیی خۆی بە سەردانی بەڕێز باڵیۆزی شانشینی سعوودیە لە عێراق دەربڕی كە دوای دەستبەكاربوونی وەك باڵیۆزی وڵاتەكەی لە عێراق، یەكەم جارە سەردانی هەرێمی كوردستان دەكات و هیوای سەركەوتنی لە ئەرك و كارەكانیدا بۆ خواست.
لە بەشێكی دیكەی دیدارەكەدا ڕەوشی سیاسی و ئەمنیی عێراق بە گشتی و دۆخی دارایی و ئابوورییی هەرێمی كوردستان بە تایبەتی و پەیوەندییەكانی عێراق و هەرێمی كوردستان لەگەڵ شانشینی سعوودیەیان خستە بەر باس و گفتوگۆ و هیوایان خواست پەیوەندییەكان لە ئاستێكدا بن كە لە بەرژوەندیی گەلی سعوودیە و گەلانی عێراق بە گشتی و بە تایبەتی هەردوو كۆمەڵگەی سعوودی و كوردستانیدا بێت.
تاوتوێكردنی ڕەوشی ناوچەكە و ئەو قەیرانە ئەمنی و داراییانەی ڕوویان لە ناوچەكە كردووە و سەركەوتنە بەردەوامەكانی هێزی پێشمەرگەی كوردستان بەرامبەر تیرۆرستانی داعش و حەواندنەوەی ژمارەیەكی زۆری ئاوارە و پەنابەری دەستی تیرۆر لەلایەن خەڵك و حكوومەتی هەرێمی كوردستانەوە و پێویستیی هەرێمی كوردستان بۆ هاوكارییە سەربازی و مرۆییەكان لە كاتی ئێستادا، لایەنێكی دیكەی دیدارەكە بوو.
لە دوا دیداریاندا لە بەغدا ئێوارەی ئەمڕۆ یەكشەممە 31 - 1 - 2016 شاندی هەرێمی كوردستان بە سەرۆكایەتیی بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان، دیدارێكیان لەگەڵ بەڕێز نوری مالكی ئەمینداری گشتیی حزبی دەعوەی عێراقی ئەنجام دا.
لە دیدارەكەدا شاندی هەرێمی كوردستان تیشكیان خستە سەر ئەم سەردانەیان بۆ بەغدا و دیدار و گفتوگۆكانی ئەمڕۆی لەگەڵ بەڕێزان سەرۆك وەزیران، سەركۆمار، ئەنجومەنی باڵای ئیسلامی لە عێراق و هەردوو باڵیۆزخانەی ئەمەریكا و بەریتانیا لە بەغدا، هەروەها باسیان لە دۆخی ئەمڕۆی عێراق و هەرێمی كوردستان.
ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆرستانی داعش و شكاندنی مەترسیی تیرۆ لەسەر عێراق و هەرێمی كوردستان و گرنگیی هاوكاری و هەماهەنگیی نێوان سوپای عێراق و پێشمەرگە بۆ ڕزگاركردنی ئەو ناوچانەی هێشتا لە ژێر كۆنترۆڵی تیرۆرستانی داعشدان، دووپات كرایەوە و خۆشحاڵیی خۆیان بۆ بەردەوامیی گفتوگۆ و دیالۆگی نێوان هەولێر و بەغدا بۆ چارەسەركردنی كێشە هەڵواسراوەكانی نێوانیان، پیشان دا.
لە دیدارەكەدا جەخت لەسەر گرنگیی پتەوبوونی پەیوەندیی نێوان لایەنە عێراقییەكان بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی تەحەدیات و مەترسییەكانی سەر عێراق و هەرێمی كوردستان و گرتنەبەری ڕێكاری هەنووكەیی و جێبەجێكردنی بەرنامەیەكی چاكسازیی تۆكمە لە هەموو ڕوویەكەوە بۆ تێپەڕاندنی دۆخی ئێستای دارایی و ئابووری لە عێراق و هەرێمی كوردستان كرایەوە كە لە ئەنجامی دابەزینی نرخی نەوت ڕووبەڕووی عێراق بە گشتی و هەرێمی كوردستان بە تایبەتی بووەتەوە.
ئێوارەی ئەمرۆ یەكشەممە 31 - 1 - 2016 شاندی هەرێمی كوردستان بە سەرۆكایەتیی بەرێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان، سەردانی هەردوو باڵیۆزخانەی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا و بەریتانیای لە بەغدا كرد و لەگەڵ بەرێزان باڵیۆز و بەرپرسانی دیپلۆماسیی ئەمەریكی و بەریتانی كۆبووەوە.
لە كۆبوونەوەكاندا تیشك خرایە سەر ئەنجامی كۆبوونەوەی نێوان هەردوو شاندی هەرێم و حكوومەتی عێراقی فیدرال و داكۆكی لە هەماهەنگیی نێوان هەردوولا لە بواری سەربازیدا بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆرستانی داعش و نەهێشتنی مەترسییەكانی لەسەر هەرێمی كوردستان و عێراق بە گشتی كرایەوە. هەروەها جەخت لە بەردەوامیی گفتوگۆ و دیالۆگ و دیدار و كۆبوونەوەكانی نێوان حكوومەتی هەرێمی كوردستان و حكوومەتی عێراق فیدرال كرایەوە بۆ چارەسەركردنی تەواوی ئەو كێشە و گرفتانەی لە نێوان هەولێر و بەغدادا بە هەڵواسراوی ماونەتەوە.
شاندی حكوومەتی هەرێمی كوردستان لە هەردوو دیدارەكەدا لەگەڵ بەرپرسانی ئەمەریكی و بەریتانی داوایان كرد كە هەردوولا هەوڵی زیاتر بدەن بۆ ئەوەی وڵاتەكانیان و كۆمەڵگەی نێودەوڵەتیش هاوكاریی زیاتری هەرێمی كوردستان بكەن بۆ ڕووبەڕووبوونەوی شەڕی داعش و هاوكارییكردنی نزیكەی ملیۆنێك و هەشتسەد هەزار ئاوارە و پەنابەر لە هەرێمی كوردستان كە لەم دۆخەدا بوونەتە بارقورسییەكی زۆر بۆ حكوومەتی هەرێم بە تایبەتی كە هەرێمی كوردستان لە ئەنجامی قەیرانی دارایی ئێستادا، لە ژێر بارێكی سەخت و قورسدایە.
لە كۆبوونەوەكاندا هەردوو لایەنی ئەمەریكی و بەریتانی خۆشحاڵی و پشتگیریی خۆیان بۆ بەردەوامیی دیالۆگ و گفتوگۆی نێوان هەولێر و بەغدا پیشان دا و جەختیان لە بەردەوامیی ئەو كۆبوونەوە و دیالۆگانە كردەوە. هەروەها دووپاتیان كردەوە كە هەموو هەوڵێك دەدەن بۆئەوەی هەرێمی كوردستان پشتگیریی وڵاتانی هاوپەیمانیی دژی داعش و كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بە گشتی بەدەست بهێنێت بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆر و چارەسەركردنی كێشەكانی هەولێر و بەغدا و بە تایبەتیش پشتگیریی سەربازیی بۆ پێشمەرگە و هاوكارییكردنی هەرێمی كوردستان بۆ چۆنییەتی تێپەڕاندنی دۆخی ئێستا كە ڕووبەڕووی قەیرانی دارایی بووەتەوە.
سەرلەبەیانیی ئەمڕۆ یەكشەممە 31 - 1 - 2016 شاندێكی هەرێمی كوردستان بە سەرۆكایەتیی بەرێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان و ئەندامییەتیی بەرێزان قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆك وەزیران، سەرۆكی دیوانی سەرۆكایەتیی هەرێمی كوردستان، جێگری پێشووی سەرۆك وەزیرانی عێراقی فیدرال، بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەكانی دەرەوەی حكوومەتی هەرێم و گوتەبێژی فەرمیی حكوومەتی هەرێمی كوردستان، سەردانی بەغدایان كرد.
لە كۆبوونەوەیەكدا كە لە كەشێكی ئەرێنیدا بەڕێوەچوو، لەگەڵ بەڕێز د. حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراقی فیدرال و شاندێكی حكوومەتی عێراق كە لە هەریەكە لە بەڕێزان وەزیرانی نەوت و پلاندانان و ئاوەدانكردنەوەی و نیشتەجێكردن پێكهاتبوون، بەڕێز عەبادی وێڕای دەربڕینی خۆشحاڵیی خۆی بە سەردانی شاندی هەرێمی كوردستان بۆ بەغدا، گرنگیی دیدار و كۆبوونەوەی هاوبەشی نێوان هەردوولای دووپات كردەوە بۆ لێكگەیشتنی هاوبەش بەرامبەر بە پێشهاتەكان و گەیشتن بە ڕێككەوتن لەسەر بەرنامەیەكی كار بە شێوەیەك لە بەرژوەندیی عێراق و هەرێمی كوردستان بە گشتیدا بێت.
لە بەشێكی دیكەی قسەكانیدا ئاماژەی بەەوە دا كە ڕێكخراوی تیرۆریستیی داعش دەخوازێت هەموو دەڤەرەكانی عێراق وێران بكات و لەمبارەیەشەوە جەختی لە كاری هاوبەش و پێكەوەیی و بەردەوامیی هەنگاوەكانی سوپای عێراق و هێزی پێشمەرگەی كوردستان بۆ ڕووبەڕووبوونەوی تیرۆرستانی داعش بە مەبەستی ئازادكردنی شاری مووسڵ و هەموو ئەو دەڤەرانەی لەژێر دەستی داعشدان، كردەوە.
لای خۆیەوە بەرێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان گرینگیی دیدار و كۆبوونەوەی هاوبەشی نێوان هەولێر و بەغدای دووپات كردەوە و پیرۆزبایی ئەو سەركەوتنانەشی لە سەرۆك وەزیرانی عێراق كرد كە سوپای عێراق لە شاری ڕومادی بەرامبەر تیرۆرستانی داعش بەدەستیان هێناوە و هیوای خواست كە هاوكاریی و هەماهەنگی نێوان پێشمەرگە و سوپای عێراق ببێتە هۆی ڕزگاركردنی تەواوی ناوچەكانی هەرێمی كوردستان و عێراق لە تیرۆرستانی داعش.
بەرێز سەرۆك وەزیرانی هەرێمی كوردستان هەروەها پوختەیەكی لەبارەی قەیرانی دارایی هەرێمی كوردستان و هۆكارەكانی پێشكەش كرد و ئاماژەی بەوە دا كە هاتنی نزیكەی ملیۆنێك و هەشتسەد هەزار ئاوارە و پەنابەری دەستی تیرۆر بۆ هەرێمی كوردستان ڕەوشی دارایی هەرێمی قورستر كردووە بۆیە بە پێویستی زانی حكوومەتی عێراق كۆمەك و هاوكاری بۆ ئەو ئاوارە و پەنابەرانە بنێرێت و یارمەتیان بدات.
لە لایەكی دیكەی كۆبوونەوەكەدا داكۆكی لەسەر هاوكاری و هەماهەنگیی نێوان حكوومەتی عێراقی فیدرال و حكوومەتی هەرێمی كوردستان كرایەوە لە هەموو بوارەكانی ڕووبەڕووبوونەوەی تیرۆر و چارەسەركردنی قەیرانی دارایی و ئابووری و تەواوی ئەو مەترسیانەی ڕووبەڕووی هەرێمی كوردستان و عێراق دەبنەوە. بە تایبەتیش باس لەو قەیرانە داراییە كرا كە بەهۆی دابەزینی بەرچاوی نرخی نەوتەوە لە بازاڕەكانی جیهان دروست بووە و كاریگەریی خراپی كردووەتە سەر عێراق و هەرێمی كوردستان، هەردوولاش جەختیان لە پێویستی دانانی بەرنامەیەكی چاكسازیی ئابووری كردەوە بە شێوەیەك هەوڵ بدرێت لە بواری داهاتدا كەمتر پشت بە فرۆشتنی نەوت ببەسترێت.
لە دیدارەكەدا ئەو مەترسیانەش تاوتوێ كران كە لەسەر بەنداوی مووسڵ هەن و تیشك خرایە سەر ئەو ڕێكارانەی كە دەبێت بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئەو مەترسییە بگیرێنە بەر. هەروەها لەسەر ئەوەش ڕێككەوتن كە بۆ بەردەوامیی دیالۆگ و گفتوگۆی نێوان هەولێر و بەغدا لەپێناو لێكگەیشتنی زیاتر و چارەسەركردنی كێشەكانی نێوان هەردوولا، كۆبوونەوەی دەوری بەشێوەیەكی بەردەوام ئەنجام بدرێن.
دوایین هەواڵەکان
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى پێشوازى له باڵيۆزى بهريتانيا كرد
- سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان پێشوازی لە باڵیۆزی بەریتانیا لە عێراق دەکات
- عەباس غەزالی: نووسین و چاپکردنی "فەرھەنگیی زارەکیی موکریان" شانازییەکی بێ پایانە
- پەیامی پیرۆزبایی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان بەبۆنەی جەژنی نەورۆز
- سهرۆكى ههرێمى كوردستان نامهيهكى پيرۆزبايى له وهزيرى دهرهوەى توركياوه پێدهگات
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى و دوو گرووپى پهرلهمانتارانى ئهڵمانى كۆبوونهوه
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى و سهرۆك وهزيرانى ئهرمهنستان تاوتوێى پهيوهندييهكان دهكهن
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى لهگهڵ خاوهنشكۆ شاى ئوردن كۆبووهوه
- كارنامهى سهرۆك نێچيرڤان بارزانى له كۆنفرانسى ئاساييشى ميونشن تهواو بوو
- سهرۆك نێچيرڤان بارزانى: عێراق و ههرێمى كوردستان، پێويستييان به يهكێتيى ئهورووپايه